سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
بشقابی ، قاشقک، سپرک، کاسه‌دار، قصیده (نام علمی: Scutellaria) نام یک سرده از تیره نعناعیان است. این سرده در ایران ۲۰ گونه گیاه علفی چند ساله دارد.
بشقابی شمالی، بشقابی جنگلی (نام علمی: Scutellaria tournefortii) نام یک گونه از سرده بشقابی است که گیاهیست چند ساله.
اندامهای قابل استفاده بشقابی شمال:
برگ، گل و ریشه
نقاط رشد و پراکنش بشقابی شمال:
استان گلستان: گرگان، پارک ملی گلستان
منابع:
فصلنامة علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران - استان گلستان
ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
نامهای دیگر: بلوط ایرانی یا بلوط قفقازی، گوری (رامسر)، اورو (شفارود)، پاچه مازو (لاهیجان)، ترش مازو (گرگان) و پالط (ارسباران).
خصوصیات گیاهشناسی:
این درخت درختی است خزان کننده، پهن برگ که ارتفاع آن به ۲۵ - ۳۰ متر می رسد برگ ها بطور متناوب، تخم مرغی شکل و کشیده که دارای حاشیه کمی موج دار و دندانه دار است تک پایه بوده بومی آسیای غربی، شمال ایران و قفقاز می باشد. تا ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا دیده شده است.
تکثیر آن بیشتر از طریق بذر صورت می گیرد. محل رشد این گونه درخت بلوط، به شکل زمین و جهت جغرافیایی بستگی ندارد اما به ارتفاع زمین بستگی داشته و غالبا در ارتفاعات بالاتر از ۱۷۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند و درختی سرمادوست و نورپسند است.
این واریته در شرایط آفتابی تا نیم سایه در خاک های غنی از مواد غذایی و خوب زهکشی شده با PH کمی اسیدی و کمی قلیایی رشد می کند. سرما را تا ۲۲- درجه تحمل می کند. به عنوان تک درخت در پارک ها، گورستان ها، مناطق صنعتی، باغ های بزرگ کاربرد دارد.
ویتامین ها و ترکیبات شیمیایی بلوط:
بلوط حاوی مقادیر بالای ویتامین B۱ (تیامین)، ویتامین B۲ (ریبوفلاوین)، ویتامین B۳ (نیاسین)، ویتامین B۵ (پانتووتنیک اسید)، ویتامین B۶، ویتامین B۹ (فولات)، کلسیم، مس، منیزیم، منگنز، آهن، پتاسیم، روی، فیبر و پروتئین است.
خواص دارویی و درمانی میوه بلوط:
طبیعت میوه بلوط سرد و خشک می باشد.
- جوان سازی پوست صورت: مقادیر بالای تانن موجود در بلوط تازه به بهبود خاصیت کشسانی و الاستیسیته پوست کمک می کند و با رفع چین و چروک باعث جوان سازی پوست صورت می شود.
- درمان سریع زخم های پوستی: تانن موجود در بلوط دارای خواص ضد التهابی بوده و به درمان سریع تر خارش پوست، زخم های پوستی و همچنین سوختگی پوست کمک می کند.
- درمان اگزما: بلوط به دلیل مقادیر بالای تانن دارای خواص ضد التهابی قوی است که به درمان بیماری های پوستی التهابی مانند اگزما کمک می کند.
- تقویت و افزایش رشد مو و درمان ریزش مو: میوه بلوط به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی که دارد به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و باعث افزایش رشد موی سر می شود.
- معده و دستگاه گوارش: میوه بلوط به دلیل مقادیر بالای فیبر و تانن موجود در آن به بهبود هضم غذا کمک می کند، نفخ معده را کاهش داده، زخم معده و زخم روده را درمان می کند و برای سلامتی دستگاه گوارش مفید می باشد.
- یبوست و اسهال
- بواسیر یا هموروئید: میوه بلوط به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد به درمان یبوست در افراد مبتلا به بواسیر یا هموروئید کمک می کند.
- میوه بلوط دارای به دلیل تانن موجود در آن، دارای خواص ضد التهابی است و با کاهش تورم عروق انتهای روده، بواسیر را هموروئید را درمان می کند.
- گفته می شود که میوه بلوط به تنظیم قاعدگی در زنان کمک کرده و ترشحات و خونریزی رحم را درمان می کند.
- در طب سنتی ایران گفته می شود که آجیل بلوط بو داده به افزایش قوای جنسی کمک کرده و باعث درمان ناباروری در مردان می شود.
- لاغری و کاهش وزن: مقادیر بالای فیبر موجود در میوه بلوط باعث کاهش اشتها شده و با جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند.
- دیابت و قند خون: یکی از مهمترین مزایای میوه بلوط توانایی آن ها برای کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می باشد؛ میوه بلوط حاوی مقادیر بالای فیبر و کربوهیدرات های پیچیده است که قند خون را در افراد مبتلا به دیابت کاهش می دهند.
- میوه بلوط حاوی چربی های غیر اشباع است که کاهش کلسترول و چربی خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به آترواسکلروزیس و بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
- بلوط مقادیر بالایی پروتئین و کربوهیدرات های پیچیده دارد که می تواند باعث افزایش انرژی مورد نیاز ورزشکاران در تمرینات شدید بدنسازی شود.
- پوکی استخوان: فسفر، پتاسیم و کلسیم موجود در میوه بلوط به سلامت استخوان ها کمک کرده، باعث تقویت آن ها می شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.
نقاط رشد و پراکنش:
آوری گونه‌ای از درختان برگریز بومی غرب آسیا (شمال ایران)؛ ترکیه و گرجستان، ارمنستان و آذربایجان در قفقاز است. گاهی در اروپا بعنوان درخت تزیینی با ارتفاعی تا ۳۰ متر رویانده می‌شود.
در ایران: آوری در جنگل‌های ارتفاعات شمال ایران، مناطق کوهستانی قفقاز، ارسباران و جنگل‌های مختلط کاسپینی-هیرکانی دیده می‌شود.
این درخت در ارتفاعات ۱۸۰۰گزی زرین گل تا ۲۴۰۰ گزی کلاردشت هست.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
مجله گردشگردی الی گشت (www.eligasht.com)
سایت پیام سبز تالش (http://pstnahal.com/)
سایت کوکا (www.coca.ir)
در شمال ایران با نام های مازومیری، موزی، سیاه مازو، اشپر و پالوت نیز شناخته می شود.
خصوصیات گیاهشناسی:
بلندمازو، درختی است بلند قامت که ارتفاع آن به ۴۰ متر بالغ می گردد و قطر برابر سینه آن به ۳.۵ متر می رسد. در درختان کهن سال در پائین تنه درخت گورچه هایی ظاهر شده و مقطع تنه آن را سینوسی شکل می سازد. شاخه های جوان آن گوشه دار و کمی خزدار است که به تدریج صاف می شود و دارای عدسک های کوچک و متعدد و برجسته است. جوانه هایش شبه تخم مرغی کُند با فلس های تخم مرغی کند و خزدار است که با گوشوارک های باریک نخی احاطه شده است.
برگ هایش در زمستان خزان می کند و دارای دمبرگی بطول ۲-۱ سانتیمتر است. شکل پهنک آن کم و بیش مشابه برگ شاه بلوط است. بیضی کشیده یا نیزه ای با انتهای تیز و کشیده و قاعده گوه ای، حاشیه آن دارای ۱۲-۸ جفت دندانه های درشت منظم تیز و مسطح است و با سینوس های گردی از یکدیگر جدا شده اند و گاهی هم دندانه های آن موجدار، کوتاه و پهن می باشد. ۱۰-۸ و یا ۱۴ جفت رگبرگ فرعی موازی منظم آن در پشت برجسته و به دندانه ها منتهی می شوند و با رگلبرگ های اصلی زاویه ای معادل ۴۵-۴۲ درجه تشکیل می دهد. هر دو روی برگ ابتدا با کرک های سفید یا خاکستری پوشیده شده ولی رفته رفته روی برگ صاف و به رنگ سبز تیره و براق در می آید. پشت آن به علت دارا بودن کرک های ستاره ای نمدی، سفید بوده و گاهی صاف و سبز رنگ می شود. ابعاد آن (۴-۵/۲) و (۱۵-۷) سانتیمتر و گاهی هم بزرگتر است. شاتون ماده آن دارای ۳-۱ گل با فلس های تخم مرغی شکل کرکدار و انتهای کشیده است. و پایک نمدی میوه آن از دو سانتیمتر تجاوز نمی کند.
پیاله آن از داخل کرک دار، ابریشمین، کروی شکل، به قطر و ارتفاع ۳-۵/۲ سانتیمتر می باشد. خارج آن با فلس های سخت، نوک دار، برگشته، خزدار و خاکستری رنگ پوشیده شده است. طول فلس ها بتدریج در انتهای پیاله افزایش یافته به ۶ میلیمتر می رسد. میوه آن بیضی شکل کشیده و ناف آن کمی محدب است و یک سوم آن در داخل پیاله قرار دارد.
خواص دارویی و درمانی:
- بسیار قابض و رطوبت ها را از جریان باز می دارد و گوهر سرد خاکی دارد .
- آرایش: آب و آب پز مازو رنگ مشک مو است .
- زخم و قرحه : با سرکه بر ( بیماری ویروسی ) مالند قوبا را از بین می برد .
سائیده مازو را بر گوشت سست و زائد پاشند می گدازد .
- رطوبت های تباه را به زبان و لثه نمی دهد . داروی زخم دهان و به ویژه اگر با سرکه باشد در شفا دادن زخم دهان کودکان بسیار سودمند است و اگر بر دندان کرم خورده بگذارند سود می بینند .
- سائیده مازو را در آب حل کنند و بخورند علاج زخم روده و اسهال همیشگی است و اگر با غذا مخلوط کنند باز در علاج اسهال مزمن مفید است .
شرایط محیط رشد:
بلند مازو، نورپسند بوده و بیشتر در جنگل های جلگه ای و بر روی خاک های سنگین و رسی دیده می شود . این گونه با وجود نورپسندی، در دوره نونهالی، باید در پناه دیگر درختان و نیم سایه باشد تا رشد طولی مناسبی کند، در غیر این صورت چنگالی می شود.
بلندمازو از نظر سرعت رشد، حالتی در حد راش و افرا دارد و بیش از هفتصدسال عمر می کند. بلندمازو اغلب در دامنه های جنوبی جنگل های شمال که آفتابگیرتر است می روید و به دلیل داشتن چوب باارزش، مورد استفاده گسترده روستاییان قرار می گیرد.
جنگل های بلندمازو، پس از راشستان ها، با ارزش ترین تیپ جنگلی شمال ایران به شمار می آیند و به دلیل مصارف مختلف صنعتی و سنتی، از دیرباز به شدت بهره برداری شده اند.
بنابر آمار سازمان جنگل ها و مراتع، در سال، ۱۳۶۵ بلند مازو ۸٫۵ درصد حجم جنگل های شمال را تشکیل می داد که این مقدار در سال ۱۳۷۵ به ۸ درصد کاهش یافت.
نقاط رشد و پراکنش:
"بُلَندمازو" درختی است خزاندار از تیره بلوط ها که بومی جنگل های شمال ایران و قفقاز است. این درخت از انواع دیگر تیره بلوط فراوانتر است و وسعت زیادی از جنگل های شمال ایران را فراگرفته است. درجنگل های شمال هرچه از شرق به غرب برویم، از تعداد این درخت کاسته می شود، به طوری که در گرگان، بلندمازو مناطق وسیعی را پوشانده ولی در غرب گیلان، به دلیل اسیدی بودن خاک، تعدادشان کم است.
منابع:
سایت نارگیل (https://nargil.ir/)
سایت دکتر ساینا (www.drsaina.com)
این گیاه به نام های عمومی بنفشه انگلیسی، بنفشه باغی نیز مشهور است.
خصوصیات گیاهشناسی:
بنفشه معطر گیاهی علفی، پایا، با جوانه‌های ریشه دار و بلند است. برگ‌های آن دارای دمبرگی بلند و پهنک برگی به شکل قلب هستند.این برگ ها اكثراَ روی زمین گسترده اند و ساقه وجود ندارد. گل ها به صورت منفرد روی دمگل و گیاه قرار گرفته اند. دمگل ها در محل اتصال به گل حالت خمیده و عصا مانند دارند. گلهای آن معطر و به رنگ بنفش است. آنها نیز دمبرگ‌های بلندی دارند. میوهٔ آن به صورت کپسول و حاوی تعدادی دانه زرد رنگ است. گل های زیبای گیاه در اوایل بهار ظاهر می شوند و در تابستان عاری از گلبرگ است.
اندامهای مورد استفاده:
در اکثر موارد، همه قسمت‌های سبز یا اندامهای مختلف آن یعنی گل‌ها، برگها و ریزوم را جداگانه جمع‌آوری می‌کنند.
تركیبات مهم:
مهم ترین تركیبات گیاه، اسانس و مواد رنگی آن است. یك گلوكزید به نام ویولاكورسیتین در گیاه و به خصوص در ریزوم آن وجود دارد كه می توان آن را با الكل گرم از گیاه تازه استخراج نمود. این گلوكزید كه به صورت كریستال های زرد رنگ می باشد، با اسیدهای معدنی به كورسیتین و قند قابل تخمیر تبدیل می شود. همچنین اسید سالی سیلیك در جریان تجزیه و تخمیر مواد گیاه به دست می آید.
تركیبات دیگر بنفشه شامل موسیلاژ، آنتوسیانین و یك ماده مهم به نام ویولین می باشد. ویولین آلكالوئیدی است كه اثراتی شبیه امتین (یعنی تهوع آور) دارد.
خواص دارویی و درمانی:
تمام بنفشه ها دارای طبیعت سرد و مرطوب هستند.
- این گیاه از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که از آن برای مداوای ورم‌ها، صرع و سفاله‌ها استفاده می‌کرده‌اند.
- از برگ ها می توان در تهیه مرهم و ضماد جهت سوختگی ها استفاده نمود.
- وقتی سبز و تازه اند، به عنوان سرد كننده و پایین آورنده حرارت بدن، به صورت داخلی و خارجی، به كار می روند؛ مثلاَ در كاهش ورم چشم ها می توان از جوشانده گل وبرگ و برای تسكین سر درد از مرهم آن بر روی پیشانی استفاده نمود. این مرهم را می توان با اسانس گل سرخ هم مخلوط كرد.
- گل و برگ بنفشه، به صورت فرآورده خوراكی، صفرا آور بوده و به خصوص برای بچه ها مناسب است (البته اثر برگ در این مورد قوی تر است). همچنین، گل های تازه یا خشك به شكل خوراكی، در رفع مشكلات ریوی مؤثرند.
- ریزوم به صورت خوراكی دارای اثرات قوی تهوع آور و مسهل می باشد و از این نظر شبیه ایپكاكوانا است.
-دانه ها خاصیت مسهلی و ادرار آور دارند و از آنها در مشكلات مجاری ادرار، به خصوص دفع سنگریزه در مجاری، استفاده می شود.
- در هومیوپاتی مدرن از تنتور گل تازه برای سرفه های اسپاسمی همراه با تنگی نفس و روماتیسم مچ ها استفاده می كنند.
- از زمان های دور از فرآورده های بنفشه تازه به صورت خوراكی و موضعی برای افراد سرطانی، به خصوص سرطان گلو، استفاده می شد.
- روغن برگ بنفشه برای رفع خشكی گلو مفید است.
- از اثرات دیگر بنفشه می توان تسكین سر درد، ضد میگرن، رفع بی خوابی،ضد سرفه، تسكین آسم و برونشیت را نام برد. بنفشه معطر چون خاصیت معرق دارد.
- در تسكین علائم سرما خوردگی مؤثر است.
- از اسانس گل ها در رایحه درمانی، درمان برونشیت، خستگی زیاد و مشكلات پوستی استفاده می شود.
فرآورده ها:
از این بنفشه عطری استخراج می شود كه بسیار گران قیمت است؛به همین دلیل بسیاری از عطرهای موجود در بازار با نام این گیاه، از مواد مصنوعی تهیه می گردند.
از گل های بنفشه می توان مربای شیرینی تهیه كرد كه در زمان چارلز دوم به عنوان كنسروی مطلوب، با نام قند بنفشه یا violet plate در تمام داروخانه ها به فروش می رسید و بسیار پرطرفدار بود. این فرآورده خاصیت خلط آور دارد.
مناطق رشد و پراکنش:
بنفشه معطر بیشتر در نواحی سایه دار و مرطوب می روید.
بنفشه معطر بومی اروپا و آسیاست، ولی در نواحی دیگر، از جمله آمریكای شمالی و استرالیا پرورش داده می شود.
این گیاه در نواحی مختلف ایران و به خصوص در قسمت های شمالی و مرطوب ایران رویش دارد.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت بیتوته (www.beytoote.com)
نامهای دیگر: فلفل بیابانی، گیاه پنج انگشت، بنگله، درخت پاكدامني، درخت زنان
خصوصیات گیاهشناسی:
علت نامگذاری آن به پنج انگشت، برگ های پنجه ای و پنج تایی آن می باشد. درختچه اي به ارتفاع ۲-۱ متر از راسته نعناسانان، خاكستري رنگ، با شاخه هاي چهار گوشه كند، با گل آذين پانيكول بزرگ انتهايي. برگ ها با دمبرگ بلند، پنجه‌اي، ۵ يا به ندرت ۷ برگچه اي؛ میوه های آن شبیه فلفل سیاه و دارای بوی خاصی هستند.این گیاه در کل نقاط ایران قابل کشت بوده، و به شرایط خشکی و کم آبی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
این گیاه به وسیله قلمه به راحتی قابل تکثیر می باشد.
ماده مؤثره:
بنگله حاوی مقادیری ترکیبات شیمیایی مفید است که از جمله آن ها می توان به فلاونوئید اشاره کرد. این ماده با التهاب بدن مبارزه کرده و بدن را نسبت به بیماری های مزمن همچون سرطان و انواع بیماری های قلبی مصون نگه می دارد.
خواص دارویی و درمانی:
- برگ این گیاه اثر کاهنده ای بر قوه جنسی داشته و در زمان های نه چندان قدیم، در فصل بهار از برگ های این گیاه برای کاهش قوای جنسی استفاده می شده است.
- همچنین در زنان برای درمان خونریزی رحمی و نارسایی تخمک کاربرد دارد.
- میوه این گیاه قابض بوده و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند.
- افرادی که دچار بواسیر یا شقاق باشند می توانند از اثرات درمانی آن سود برده و با نشستن در جوشانده این گیاه عارضه بواسیر را درمان کنند.
- همچنین اثرات درمانی زیادی برای رحم داشته و در تنظیم قاعدگی و بهبود ورم های رحمی موثر می باشد.
- همچنین عفونت موجود در بدن را از بین می برد.
- فواید آن به قدری زیاد است که از این گیاه در قرص های گیاهی مورد استفاده برای تنظیم قاعدگی و کاهش خونریزی استفاده می شود.
- ضماد میوه و برگ آن ادرار را افزایش داده و مقدار زیاد آن برای کلیه مضر است.
- این گیاه در درمان سر درد نیز مفید می باشد.
- درمان آنفولانزا، اسهال، آبله فرنگی و بادشکن از خواص درمانی آن به شمار رفته و خواص ضد عفونی کنندگی و گند زدایی از اثرات دیگر آن به شمار می آید.
- همچنین از این گیاه برای دفع حشرات به خاطر قدرت حشره کشی استفاده می گردد.
- خاصیت بنگله در درمان جوش و آکنه صورت نیز به اثبات رسیده است. محققان دریافتند افراد مبتلا به انواع مشکلات پوستی مانند جوش و آکنه می توانند با مصرف فرآورده های گیاهی درخت پاکدامنی، این عوارض را به خوبی درمان کنند.
احتیاط:
مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است . مصرف بی رویه این گیاه برای کلیه مضر است .مصرف این گیاه بهتر است با تجویز پزشک انجام شود زیرا ممکن است با داروهای ضد بارداری و هورمونی تداخل نماید .
نقاط رشد و پراکنش:
گیاه بنگرو بومی مدیترانه است اما به صورت خودرو در بسیاری از نقاط گرمسیر و نیمه گرمسیری یافت می شود. این گیاه اغلب در شهر های جنوبی ایران نیز به صورت خودرو یافت می شود. این درخت در هرمزگان و منطقه ای به نام ایسین، در نزدیک بندرعباس به وفور یافت می شود.
دانستنی های مفید:
این گیاه حدود ۱۵ سال می تواند میوه بدهد.
بنگرو غالبا رطوب پسند است و در حواشی رودخانه ها و مانداب ها می روید.
منابع:
سایت http://zarinshahr.manabeisf.ir/
سایت دانشنامه پینفوپدیا (https://pinfopedia.org/)
بَنِه یا پسته ی کوهی یا کُلخُنگ (در متون طب سنتی حبه الخضراء)، درختی از سرده پسته (سرده) بوده که گونه های مختلفی از آن وجود دارد.
خصوصیات گیاهشناسی:
درختی است دو پایه، دارای برگ‌های تک شانه‌ای (دارای ۱ تا ٧ برگچه) برگچه‌ها بیضوی تخم‌مرغی شکل، شکل میوه آن کروی به قطر حدوداً ۵ میلیمتر، ابتدا صورتی سپس قرمز و در زمان رسیدن کامل، پوشش میوه سبز رنگ می‌شود. ارتفاعش تا ۷ یا ۹ متر نیز رسیده است. اگر چه آمار دقیقی از تعداد درختان بنه در بانه موجود نیست اما تعداد آنها بین ۱۰ تا ۲۰ هزار اصله تخمین زده شده است. به‌طور متوسط از هر درخت ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ گرم سقز بدست می‌آید که در شرایط مناسب و سال‌های پرباران این مقدار بیشتر هم می‌شود.
کابردها:
- در بعضی از مناطق کوهستانی مانند زاگرس به میوه آن «قزو» می‌گویند که برای خوشبو کردن دوغ و روغن حیوانی و همچنین در درست کردن ترشی استفاده می‌کنند.
- ۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد.
- علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده‌ها، حشره‌کش‌ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم‌کننده‌ها و ضد عفونی‌کننده‌ها استفاده می‌شود.
- همچنین در صنعت پلاستیک‌سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر سقز تولیدی در ایران به خارج از کشور صادر گردیده و به عنوان مواد پایه بسیاری از صنایع یادشده بکار برده می‌شود.
خواص دارویی و درمانی:
این میوه کوچک طبع گرم و خشک دارد. به همین دلیل بیشتر در فصول سرد سال مصرف می‌شود.
- درخت بنه منبع تولید شیره سقز است. سقز که در لُری آن را بریژه یا بریزَه ، در لری خرم ابادی به آن وَنِوشک یا کُلِنگ و در کردی منطقه بانه به آن بنِشت گفته می‌شود؛ صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده‌است که استفادهٔ دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود.
- میوه درخت پسته کوهی به دلیل ترکیبات و ویتامین‌های مؤثری که دارد، برای درمان انواع بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های التهابی مانند روماتوئید و درد‌های مفصلی مفید است.
- همچنین به عنوان مرهمی برای زخم به کار می‌رود. دانه این میوه روغنی ارگانیک و سرشار از اسیدهای آمینه مقوی است.
+ برای آشنایی بیشتر با این گیاه و خواص آن به قسمت اطلاعات فنی - دانش و فناوری مراجعه فرمایید.
نقاط رشد و پراکنش:
بنه یکی از درختان بومی ایران است. درخت بنه در ارتفاعات رشته کوه زاگرس و مناطق کوهستانی در شرق کشور، به وفور یافت می‌شود.
ازجمله کهنسال‌ترین درختان بنه در ایران می‌توان به بنه قدمگاه رچ، بنه آرامگاه بوذرجمهر در استان خراسان جنوبی، کلخونگ کهنسال بُزپَر در بوشهر، بنه کهنسال امام‌زاده جعفر چهار طاق در استان سمنان، بنه بن‌دشت در استان فارس و بنه کهنسال و امام‌زاده جعفر در استان چهارمحال و بختیاری اشاره کرد.
اگر دنبال بنه نارس هستید، می‌توانید آن را در اوایل اردیبهشت تا اواسط خرداد از طبیعت کوهستانی زاگرس یا کوه‌های شرق کشور تهیه کنید.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت فرارو (https://fararu.com/)
بومادران معمولی یا بومادران هزار برگ، گیاهی است از تیرهٔ گل‌ستاره‌ای‌ها از سردهٔ بومادران
گیاهی است علفی و یکساله، دارای ساقه و شاخه‌های راست به ارتفاع ۲۵ تا ۶۰ سانتیمتر که در نواحی بحرالروم (مدیترانه) و غالب نقاط ایران می‌روید. این گیاه به رنگ سبز مایل به زرد با دمبرگ دراز و گلهایی مجتمع به صورت خوشهٔ دراز در کنارهٔ برگها دارد. دانه اش تقریباً کروی و صاف است. سرشاخه‌های گل دار این گیاه بعلت دارا بودن اسانس بوی مخصوص دارند. مشک چوپان در طب عوام به عنوان خلط آور مصرف می‌شود و برای آن اثر ضد تشنج و نیرو دهنده و تسکین دهنده تنگی نفس ذکر شده‌است.به آن مشک داش هم گفته شده‌است.
بومادران علف هرز مزارع است و به صورت خودرو در دشت‌ها و کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی اروپا و در مناطقی از شمال ایران و ارتفاعات البرز و درکوه‌های کرمان به‌خصوص کوه هزار و کوه بیدخوان بردسیر می‌روید. زمان گلدهی گیاه از اواخر اردیبهشت تا پایان تیرماه و بهترین زمان برداشت نیمه اول تیرماه است. بومادران ازتیرهٔ کاسنی و از تیره مرکبیان است انواع مختلفی دارد که درکتاب فلور ایلام موجود و ثبت شده می‌باشد این گیاه در استان ایلام به وفور یافت می‌شود. بومادران با گلهای زرد رنگ در استان لرستان نیز می‌روید و در گویش لری «برنجداس» نامیده می‌شود.
منابع:
سایت ویکی پدیا
۱-لغتنامه دهخدا: مشک چوپان.
۲-فرهنگ فارسی معین
۳-دانشنامه گیاهان دارویی و میوه ها ؛ تالیف : مهندس رضا محمدی جاویدی
۴- خواص سبزی ها؛به کوشش:محمدجواد هوشیار
۵- به نقل از کتاب داروهای گیاهی رسمی ایران
گیاهی است یکساله از خانواده Rubiaceae باساقه هایی چهارگوش که بلندی آن تا ۲۰۰ سانتی متر رسیده و پوشیده از کرکهای خشن قلاب مانند است. تولید مثل آن توسط بذر صورت می گیرد. برگها پیرامونی و دارای ۶-۸ برگ در هر قسمت می باشد. برگها باریک و نیزه ای و در پایه نازک شده و دارای موهای زبر در حاشیه می باشد.این گیاه دارای ریشه ی ریزوم مانند و خزنده و ساقه ی نرم، چهارگوش و عصایی مانند است.
گلهای آن کوچک، سفیدرنگ و چهارقسمتی هستندکه برروی ساقه های کوتاه جانبی قرار دارند. غلاف بذر دو قسمتی بوده و هر نیمه تقریباً گرد است. بی تی راخ با ساقه های بلند و کرکهای خشن قلاب مانند، به دور ساقه های غلات پیچیده، به هنگام برداشت محصول ایجاد مشکل می کند. بی تی راخ دارای سه پرچم است که به جدار جام چسبیده اند. گل آذین گرزن محوری است که از مجموع سه گل تشکیل یافته است.
بی تی راخ از علفهای هرز مزارع گندم، جو، سبزی و صیفی، چغندرقند و نیشکر است.
اندامهای مورد استفاده:
گیاه کامل
ترکیبات شیمیایی:
اسپرولین، اسید سیتریک، نشاسته، نوعی ترکیب رنگی، اسید گالیک
خواص درمانی:
- موثر در درمان ناراحتی های پوستی
- مدر
- ضد التهاب
- معرق
- تصفیه کننده خون و به طور کلی دارای اختصاصات Galium verum (شیر پنیر) است.
- از آن در رفع آب آوردن انساج، عدم دفع ادرار، سنگ کلیه، درمان حمله، از بین بردن عوارض نقرس، درمان زردی (Jauinsse)، ذات الجنب و رفع عوارض ناشی از تورم پروستات استفاده به عمل می آید.
- در استعمال خارج، برای معالجه و التيام زخم ها به کار می رود. میوه بو داده آن دارای بو و طعمی مطبوع شبیه قهوه است. در انگلستان برای اعضای این گیاه اثر ضد سرطان مخصوصا در استعمال خارج قائل هستند.
اشکال دارویی:
دمکرده، پماد
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: اروپا، نواحی شمال غرب و مرکزی آسیا، شمال آمریکا و همراه سایر علف های هرز در حال گسترش به دیگر مناطق دنیا می باشد.
در ایران: جنوب شرقی ایران، بلوچستان
منابع:
سایت طب سنتی (https://tebsonaty-g.blog.ir/)
سایت www.halikook.com
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
نامهای دیگر: بید سه پرچمی، بید فرانسوی
خصوصیات گیاهشناسی:
این گیاه درختچه ای است که تا ارتفاع حدود ۹ متر رشد می کند. این گیاه به آفتاب کامل و خاکهای سبک شنی، متوسط لومی و سنگین برای رشد نیاز دارد و در خاکهای ضعیف رشد نمی کند. بید بادامی در محیطهای مرطوب و باتلاقی و در کنار جریان های آب می روید و در اردیبهشت ماه گل می دهد.این گیاه به خشکی و خاک شور و یخ زدگی مقاوم نیست.
اندامهای مورد استفاده:
پوست شاخه ها، برگ و شاتونها
خواص دارویی و درمانی:
- تب بر
- ضد درد
فراورده ها:
سبد، ماده رنگ
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: در نواحی مختلف اروپا و مناطق معتدله آسيا از جمله ایران می روید.
در ایران: در آذربایجان، ارومیه، قره داغ، کوه های زاگروس در کردستان، دشت گرگان، بروجرد و کنار رودخانه کارون دیده شده است.
منابع:
سایت شبکه گیاهی ایران (www.netplant.ir)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)