خصوصیات گیاهشناسی: بید سفید درختی است از خانواده بیدها (Salicaceae) .این درخت درختیست برگریز که ارتفاعی بین ۱۰ تا ۳۰ متر دارد ، گستردگی این درخت ۸ متر میباشد و ۲۰ تا ۵۰ سال نیاز است تا درخت به ارتفاع نهائی خود برسد. سرعت رشد این درخت تقریبا سریع است. پوست درخت نرم و انعطاف پذیر و شاخه های آن باریک است. قطر تنه این درخت ۱ متر بوده ، پوشیده از پوستی قهوه ای تیره و شاخه هایی نرم، باریک و سست و کم و بیش آویخته است. ریشه های بزرگی دارد که معمولاً ساق دار هستند و در برخی از زمین ها، ریشه ها بیرون از خاک درخت نیز می رویند. برگ های درخت بید سفید، بیضی کشیده تخم مرغی، نوک تیز، سبز کبود، غده دار و پوشیده از کرک هستند، این برگها ۵ تا ۱۰ سانتی متر طول دارند و ۰.۵ تا ۱.۵ سانتی متر عرض دارند.(برگهای این درخت در مقایسه با برگهای سایر بیدها روشن تر است). چوب این درخت سبک وزن است و در برابر پوسیدگی مقاومت کمی دارد.شاخه های بید سفید نازک و با رنگ قهوه ای مایل به قرمز هستند. درختهای بید سفید یا جنسیت نر دارند یا ماده و گرده افشانی توسط حشرات صورت می گیرد. گل های نر درخت بید سفید دارای دو پرچم آزاد با میله ای از تارهای پنبه ای در قاعده می باشند و موسم گل دهی آن در ماه های فروردین و اردیبهشت می باشد. میوه درخت بید سفید، کپسول تخم مرغی و بدون کرک است، میوه این درخت زینتی به حساب نمی آید. میوه این درخت در اواسط تابستان می رسد. خاک مناسب برای این درخت خاک لومی،شنی،ماسه ای مرطوب و خوب زهکشی شده میباشد.دمایی بین -۸ تا ۱۶ درجه ، دمایی مناسب برای این گیاه میباشد.آبیاری متوسط برای این درخت لازم است. ترکیبات شیمیایی: پوست درخت حاوی شیره با مقادیر زیاد اسید سالیسیک است. از این ترکیب به نام سالیکوزید یا سالیسین نیز یاد می شود که مقدار آن در گونه های مختلف درخت بید متفاوت است. خواص دارویی و درمانی: از گذشته تا کنون، از پوست و برگ های خشک انواع درخت بید در موارد مختلف و گوناگون استفاده دارویی می شود. - برگهای این گیاه را می توان جایگزین چای کرد. پوست داخلی درخت بید سفید به صورت خام یا پخته مصرف می شود و می توان آن را خشک کرد و به آرد غلات اضافه کرد برای پختن نان ؛البته عطر و طعم تلخی دارد. - برگ آن تقویت کننده قلب است . - پوست این گیاه تب بر بوده ، سر درد را نیز تسکین مى دهد. - چکاندن جوشانده برگ آن در گوش ، چرک گوش را از بین می برد. مناطق رشد و پراکنش: در جهان: این درخت بومی اروپا و غرب و مرکز آسیا است و بیشتر در شمال آفریقا، اروپا، آناتولی، عراق، ایران، قفقاز، افغانستان، سیبری و تالش می روید. در ایران: در استان‌های کردستان، کرمانشاه، همدان، لرستان و تهران می‌روید. اغلب بید سفید جزء درختان زینتی محسوب می شود که در کنار نهرها و رودخانه ها و در جنگلها به وفور یافت می شود. خواستگاه این درخت مناطق معتدل نیمکره ی شمالی زمین است. این درخت در خاک های مرطوب و آب و هوای سرد رشد می کند. منابع: سایت دلگرم (www.delgarm.com) سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org) سایت صدا و سیمای مرکز کهکیلویه و بویر احمد (http://yasouj.irib.ir) سایت نگاه (Negahmedia.ir)

نامهای دیگر: علف خر، علف فر یا اپیلوبیوم خصوصیات گیاهشناسی: گیاهی است پایا ریزومی خزنده که ساقه‌ای بلند و مستقیم دارد. مردم شرق این گیاه را چای ایوان می‌نامند و به جای چای معمولی مصرف می‌کنند. ریشهٔ این گیاه را می‌توان تازه جوید. این گیاه عسل دهندهٔ بسیار خوبی است. اندامهای مورد استفاده: درطب از برگهای این گیاه استفاده می‌شود. ترکیبات شیمیایی: برگها را در هوای گرم و خشک و در سایه یا در خشک کن باحداکثر۴۰درجه حرارت خشک می‌کنند. برگهای خشک شده تا۲۰درصد تانن دارند. محتوی لعاب قند پکتین ویتامینc هستند. خواص دارویی و درمانی: - ویتامینهای موجود در بید علفی روی سیستم اعصاب اثر آرامش بخش دارند و جوشانده و حتی دم کردهٔ آن برای سردرد و میگرن مصرف می‌شود. بامصرف آن شخص خواب آرام و مفید خواهد داشت. - جوشاندهٔ پودر آن در مصارف خارجی التیام بخش است. - دمکرده آبی آن دارای اثر قابل توجهی در مهار آماس می باشد، دم کرده متانولی گیاه دارای اثر بسیار ضعیف تری است. - گیاه مزبور همچنین ضد میکروب بوده، سوسپانسیون اتانولی داروی تازه موجب مهار رشد باکتری seudomonas pyocyanea می شود. - این گیاه برای درمان روماتیسم و بعنوان مسکن استفاده می شود. منابع: سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/) سایت http://manoushgroup.ir/

خصوصیات گیاهشناسی: بیدمشک درختچه ای برگدار یا درخت کوچکی است که متعلق به خانواده بید مشک Salicaceae است.بیدمِشک به گروهی از درخت یا درختچه‌های زینتی از سرده بید گفته می‌شود که سنبله‌های آن (که پرمانند و دارای اسانس معطری هستند) در آغاز فصل بهار به عمل می‌آید. بیدمشک می تواند تا ۱۰ متر (۳۳ فوت ) رشد کند با تاج های عریض و تنه بزرگ تا یک متر. تنه و شاخه ها دارای پوست های خاکستری رنگی و چوب سخت زرد و قرمز هستند. برگ نسبتا بزرگ، سبز و طولی ۳ تا ۱۲ سانتیمتر است. شکوفه بیدمشک قبل از اینکه شاخ و برگ در ماه آوریل یا مه ظاهر شود. گل ها به صورت نقره ای هستند و گل های بیدمشک ماده و نر را در درختان جداگانه رشد می دهند. پس از گل دهی، گل های ماده کپسول سبز و مویی را تشکیل می دهند که حاوی دانه های کوچک متعددی است که در موها قرار دارد. اندازه کوچک دانه ها همراه با موها در پراکندگی کمک می کند. دانه ها نیاز به جوانه زنی دارند. اندامهای مورد استفاده: عمدتا پوستی است که از نظر پزشکی استفاده می شود. جوانه ها، گل های بیدمشک جوان، شاخه های تازه و برگ ها می توانند خورده شوند. ترکیبات شیمیایی: پوست حاوی سالیسیلات ها در مقادیر مختلف، به طور متوسط حدود ۰.۵٪ در پوست تازه است. پوست آن همچنین حاوی مقدار زیادی تانین است. برگ حاوی فلاونوئیدها مانند روتین (روتین)، سیناروزید، کورستین و لووتولین است. مهم ترین مواد در بیدمشک برای اهداف دارویی عبارتند از:فنول گلیکوزید (سالیسیلات)، سالیکورتین و سالیسیان. سالیکورتین به سالیسیل هیدرولیز شده است، یا در گیاه یا پس از مصرف آن، و سالیکین به (= الکل سالیسیلی) تبدیل می شود. سالیگنین به جریان خون جذب می شود و در کبد به اسید سالیسیلیک اکسید می شود. فرم اسید سالیسیلیک اسید (استیل اسلسیلیک اسید یا ASA) داروهای شناخته شده ضد درد (آسپیرین) است. خواص دارویی و درمانی: طبیعت آن سرد و تر است. - بیدمشک گیاهی است ملین و تقویت کننده قلب ،اعصاب و محرک قوای جنسی. این گیاه داروئی دستگاه گوارش را تقویت کرده و اشتها را افزایش می دهد. - پوست بیدمشک دارای خواص ضد درد و ضد تب است، که قبلا توسط فیلسوفان یونان باستان بقراط تئوفراستوس، شناخته شده بود. - همچنین پوست به طور معمول برای جبران درد ناشی از سردرد و دندان درد شناخته می شد. - علاوه بر این، پوست به طور سنتی به عنوان دارو، برای متوقف کردن خونریزی، و به عنوان یک راه حل برای اسهال استفاده می شد. - در مواضع بیرونی، عصاره های پوستی به طور سنتی برای پاک کردن زخم ها و به عنوان راه حل برای التهاب، صدمات و درد های جزئی پوست استفاده می شود. - هنگامی که پوست نیز به سرکه اضافه شود به عنوان درمان برای زگیل استفاده می شود. - عرق این گیاه پرخاصیت مقوی قلب بوده و برای حفظ سلامتی آن بسیار مناسب و موثر است و همچنین باعث کاهش تب شده و خاصیت تب بری دارد. - عرق بیدﻤﺸﻚ تقویت کننده دستگاه عصبی و جوشانده برگ آن با عسل آرام کننده اعصاب است، همچنین جوشانده گل آن بیماریهای عصبی، افسردگی، دردهای عضلانی و بیماریهای روماتیسمی را درمان می کند. - بیدمشک گیاهی است که دستگاه گوارش را تقویت کرده و اشتها را افزایش می دهد. - دمنوش بیدمشک برای درمان بی‌خوابی و درمان جوش‌های صورت مفید است. نقاط رشد و پراکنش: بیدمشک بومی منطقه اروپا و آسیای غربی و آسیای مرکزی است. بیدمشک منطقه کاملاً سایه را تحمل نمی کند و اغلب در زمین های باز، در حاشیه های جنگل یا جنگل های خلوت و در امتداد سواحل، رودخانه ها، دریاچه ها و جاده ها رشد می کند. منابع: سایت نمناک (https://namnak.com/) سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)

خصوصیات گیاهشناسی: این گیاه از خانواده گلسرخیان (Rosaceae)، یکساله و با ارتفاع ۵ سانتی متر می باشد که می تواند تا ارتفاع ۳۰ - ۴۰ سانتی متری نیز رشد کند. رنگ آن سبز و گل های ۱۰ تا ۲۰ تایی آن با هم به صورت محوری قرار دارند. پاشیرک محیطهای نیمه سایه یا با آفتاب امل را می پسندد و به خشکی نیز مقاوم است. اندام مورد استفاده: سرشاخه گلدار (خشک شده و گاهی اوقات تازه) مواد مؤثره: این گیاه حاوی مقدار زیادی تانن است که به آن خاصیت قابض کنندگی و مدری می دهد. استفاده دارویی و درمانی: - خنک کننده - قابض - مدر ( ادرار آور) - نرم کننده بافت های تحریک شده به خصوص غشاهای محاطی - برطرف کننده سنگ کلیه، سنگ مثانه و سوزش ادرار نقاط رشد و پراکنش: در جهان: اروپا، آمریکا و شمال آفریقا در ایران: استان های مازندران ، گیلان و گلستان (بندر گز) منابع: سایت شبکه گیاهی ایران (www.netplant.ir) سایت عافیت بازار (https://afiatbazar.com)

گیاه Primula auriculata با نام فارسی پامچال جویباری یا پامچال طناز از خانواده Primulaceae است. این گیاه از زمان های کهن در استان همدان به عنوان یکی از گیاهان دارویی مفید مورد مصرف بوده است. این گیاه علفی دائمی زودرس و بهاره است که در اردیبهشت ماه گل می دهد و افراد زیادی از داخل کشور و کشورهای اروپایی نظیر فرانسه را مشتاق دیدن خود کرده است. ارتفاع این گیاه در حدود ۱۲ سانتی متر بوده و گل های آن به رنگ های صورتی و بنفش می باشد. عمر این گیاه دارویی بسیار کوتاه بوده و در سال تنها به مدت ۱۰ تا ۱۵ روز می باشد. خواص دارویی و درمانی: - در دم این گیاه پودر سفیدرنگی موجود است که مردم عادی آن را به نام توتیا معرفی می کنند و اعتقاد دارند که کشیدن این پودر در چشم موجب جلوگیری از عوارض متعدد و ناراحتی‌های مختلف چشمی می گردد. همچنین معتقدند این ماده در پیشگیری و معالجه بیماریهایی مثل آب مروارید، آب سیاه، تراخم و بهبود خشکی‌های چشمی و ضدعفونی کردن چشم موثر است. - این گیاه از زمان های کهن در ایران به عنوان یکی از گیاهان دارویی مهم مصرف می گردید که اکثر بیماریهای چشم را معالجه و در تقویت دید فوق العاده مفید می باشد و و در نتیجه کسانی که از این دارو مصرف می کنند زمان بیشتری طول می کشد تا به پیر چشمی مبتلا شوند. - Sezik و همکاران با مطالعاتی که برروی ۱۰۳ گیاه در ترکیه انجام دادند به مصارف محلی این گیاه برای بیماری آنفولانزا رسیده اند. - کشیدن توتیا در چشم موجب دیدن بهتر چشم می گردد و باعث ازدیاد توانایی بینایی می‌گردد و اگر قبل از طلوع خورشید آن را از گیاه جمع کنند دارای خاصیت درمانی موثرتری است. - توتیا موجب از بین رفتن خارش چشم می‌شود. مصرف آن باعث شستشو و تمیزی چشم می گردد. - همچنین توتیا موجب تحریک غدد اشکی و غدد مترشحه لبه پلک ها می گردد و سطح کره چشم را مرطوب و شفاف می‌نماید و چون از رطوبت اضافی داخل چشم جلوگیری می نماید مانع از تار شدن یا کم شدن نور چشم می گردد. - به علت اینکه این دارو نفوذ پذیر است در نتیجه بعد از نفوذ در چشم موجب تنظیم گردش خون در مویرگهای شبکیه می گردد.سپس شبکیه خوب تغذیه می کند و بدن انسان کمتر دچار به بیماری شبکوری می شود . - خواص گل توتیا برای سرطان: عصاره گل توتیا رشد سلولهای بدخیم را به صورت وابسته به دوز مهار می کند. القاء آپوپتوز توسط تجزیه آپوپتوتیک DNA هسته ای و فعال سازی caspas-۳ در سلول های مورد آزمایش نشان داده شده است. این یافته ها نشان می دهد که عصاره متانولی خام و مقدار دیکلورمتن P. auriculata ناشی از آپوپتوز است و پرولتراسیون را در سلول های سرطانی روده ای مهار می کند و می تواند به عنوان منبع برای ساختار در طراحی دارو برای مبارزه با سرطان روده بزرگ استفاده شود. فرآورده ها: بعضی ها عقیده دارند که باید این پودر را در شیر تازه ریخته و آن را خشک کرد و عده‌ای دیگر آن را در آبغوره حل نموده و برای استفاده های بعدی نگهداری می‌ کنند. بررسی‌های جدید نشان داد که توتیا کاملاً در محیط اسیدی محلول بوده و در محیطهای خنثی و قلیایی نامحلول می‌باشد (شاید علت حل کردن و نگهداری آن در آبغوره نیز به همین دلیل باشد) نقاط رشد و پراکنش: محل رویش این گیاه جادویی در چمنزارهای مرطوب ارتفاعات کوهستانی، اطراف چشمه سارها،نقاط پر برف کوه ها می باشد. محل رویش گیاه توتیا در ایران در استان های فارس، آذربایجان غربی، همدان، کردستان ، مرکزی و در دامنه رشته کوه های زاگرس مشاهده و ثبت شده است . منابع: سایت پزشکان بدون مرز (www.pezeshk.us) سایت http://itmt.ir/ سایت https://salamatweb.ir/

نام های پای خر: پای خر پای کره اسبی، فرفره، فنجیون، حشیشةالسعال، سعالی، سعله، علف سرفه، منجون، فخریون، فرفر، فنجیوون و توسیلا‍ژ خصوصیات گیاهشناسی: پای خر، گیاهی دائمی و بوته مانند از خانواده compositae (گل مینا یا کاسنی) و از تیره مرکبان و خودرو است که ساقه‌هایی سراسر پوشیده از برگ‌های فلس مانند دارد. در قاعده‌ی ساقه و نزدیک به سطح زمین، برگ‌های نسبتاً بزرگی با دمبرگ بلند می‌روید که سطح‌رویی سبز و سطح زیر آن به علت وجود کرک‌های فراوان سبز مایل به سفید است و ساقه‌ها به کاپیتولی منتهی می‌شوند که پس از رشد کامل به سمت پایین می‌گرایند. گل‌های این گیاه زرد رنگ است. پای خر ریشه‌ای نسبتاً قوی و به رنگ قهوه‌ای کمرنگ دارد که قطر آن به حدود ۲ سانتی‌متر می‌رسد. در اول بهار ساقه‌هایی از ریشه می‌روید که قبل از برگ دادن به کاپیتول ختم و پس از مدتی برگ‌ها نمایان می‌شوند. اندامهای مورد استفاده: گلهای زردرنگ آن اغلب مورد استفاده‌ی دارویی قرار می‌گیرد. از برگ‌های آن نیز، مانند گل‌ها، به‌عنوان دارو استفاده می‌شود. ترکیبات شیمیایی: گل‌های این گیاه دارای تانن، فارادیول (faradiol)، اسیدهای مالیک، گانیک، ونیک و دو نوع فیتوسترین می‌باشد. در برگ‌های آن گلوکزید وجود دارد. خواص دارویی و درمانی: - این گیاه به داشتن خاصیت آنتی توسیو یا ضد سرفه مشهور است. جوانه، گل و برگ گیاه از قدیم در طب سنتی برای سرفه‌های خشک و گلودرد مصرف داشته است. - در طب گیاهی چین برای درمان بیماری‌های تنفسی مانند سرفه، درمان آسم، برونشیت حاد و مزمن استفاده شده است. - در تمامی رفرنسهای قدیمی بر تأثیر موسیلاژ پای خر برای نرمی گلو و ناراحتی‌های دهان مانند سوزش یا خارش تأکید شده است. - از فرآورده‌های دارویی گیاه پای خر مدت‌هاست برای درمان زخم گلو استفاده می‌شود. - این گیاه خلط‌ آور خوبی است و در درمان برونشیت، لارنژیت، سیاه‌سرفه، آنفلوانزا و احتقان ریه‌ها تأثیرات بسیار بالایی دارد. - گیاه پای خر یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی در اروپا برای درمان مشکلات قفسه‌ی سینه است. در طب چین از مخلوط این گیاه با گیاهان دیگر، در ۶۶ مورد درمان و تسکین حالات آسم و کاهش انسداد راه‌های تنفسی استفاده می‌شود. - پلی ساکاریدها و فلاونوئیدهای پای خر دارای خاصیت ضد تورم است. - ترکیب توسیلاگون موجود در گیاه، محرک قوی قلبی – عروقی است. توسیلاگون همچنین تنفس را افزایش می‌دهد. - عصاره‌ی آبی گیاه و ترکیبات فنلی آن، دارای اثر ضد میکروبی به‌خصوص بر روی میکروب‌های گرم منفی است. عصاره و ترکیبات این گیاه بر میکروب‌هایی ازجمله استافیلوکوک اورئوس، برودوتلاپرتوسیس. پسودوموناس آئروژینوزا و پروتئوس ولگاریس تأثیرگذار است. * این گیاه برای خانمهای باردار سم است. فرآورده ها: پای خر در اروپا نیز به‌منظور درمان بیماری‌های تنفسی در تولید فرآورده‌های گیاهی تجاری بسیاری به کار می‌رود. پای خردر مخلوطی از چند گیاه به‌صورت سیگار برای سرفه و خس‌خس گلو مصرف می‌شود ولی سیگار خود بالقوه می‌تواند عامل تحریک گلو باشد.موسیلاژ این گیاه با سوختن از بین می‌رود و سیگار یا بخور ترکیبات آن‌که در آب جوش قرار گیرد؛ مانند موسیلاژ آن عمل نمی‌کند و گاه باعث مشکلات تنفسی می‌شود. تنها در یک منبع، سیگار طبی پای خر برای تسکین آسم توصیه‌ شده است. دانه‌های لطیف پای خر زمانی برای پر کردن بالش و تشک و عصاره گیاه به‌عنوان طعم‌دهنده آبنبات و شکلات به کار می‌رفت. نقاط رشد و پراکنش: این گیاه در نقاطی از اروپا و آسیا می‌روید و در بسیاری از نقاط ایران، ازجمله مناطق شمالی تهران، جاده‌ی تهران – چالوس مانند سیاه‌ بیشه، شمیرانات و اطراف کندوان، رشد و نمو می‌کند. منابع: سایت شرکت بازرگانی آشا (www.ashaorganic.com) سایت دلگرم (www.delgarm.com)

خصوصیات گیاهشناسی: گیاهی است پایا از رده سرخس‌ها با ساقه‌های باریک و برگ‌های ریز، دارای ریزومی خزنده و قهوه ای رنگ به درازای ۱۰ سانتی متر، سفت و توخالی می‌باشد و دمبرگ‌هایی که می‌توانند بنفش رنگ باشند، ازآن خارج شده‌ است. ساختار برگ گیاه مثلثی و دارای ۳ لوب است، برگ‌ها در لبه‌ها تاخوردگی پیدا می‌کنند و زیر این تاخوردگی‌ها هاگدان‌ها قرار می‌گیرند. قسمت مورد استفاده: از نظر درمانی، برگ های آن است که بوی ضعیف ولی محسوس و طعم گس و ناپسند دارد. ترکیبات شیمیایی: برگ پر سیاوش دارای موسیلاژ، قند، تانن، اسید گیالیک، لعاب، یک ماده تلخ به نام کاپیلارين (Capillarine) و به مقدار جزئی از اسانس است. خواص دارویی و درمانی: طبیعت پرسیاوش معتدل مایل به گرمی و کمی خشک است. - پر سیاوش در گذشته مصارف زیاد در رفع بیماری های سینه داشته است به طوری که از آن به عنوان خلط آور، نرم کننده، معرق و غیره، استفاده به عمل می آمده است. - دم کرده ۵ تا ۱۰ درصد آن که با افزودن مقادیر نسبتاً زیاد قند یا عسل، شیرین شده باشد، به مقدار ۳ فنجان در روز، هنوز هم در موارد گریپ، نزله های ششی حاد و مزمن (مخصوصاً در آغاز این بیماری ها)، برونشیت و غیره مصرف می گردد. اگر به جوشانده مذکور، مقداری کافی شیر افزوده شود، اثر نرم کننده آن بیشتر می گردد. - جوشانده های غلیظ پرسیاوش می تواند، اثر خلط آور بیشتری داشته باشد. - پر سیاوش اثر درمانی قوی در درمان بیماری ها، لااقل برای اشخاص بالغ ندارد ولی در مداوای اطفال، نتایج مفید در مواردی که ذکر شد، ظاهر می کند. فرآورده ها: از پر سیاوش، شربتی تهیه می شود که به آن مقداری لاکتوكاريوم و شربت شقایق می افزایند. مناطق رشد و پراکنش: در نقاط مرطوب، دیواره چاه ها و اماکن سایه دار می روید. در غالب نواحی مدیترانه، اروپای مرکزی و جنوبی، ایران و حتی در اتازونی یافت می شود. حلقه چاه های اطراف تهران، پس قلعه، شهرری، نواحی شمالی ایران، که زنگ در مازندران، گرگان: بندرگز، گیلان، رشت، پیربازار، نواحی شرقی و غربی ایران، کوه کهرود، بلوچستان، جنوب غربی ایران: شهبازان، کشور، بیشه. منابع: سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org) سایت آیدانا (https://aydana.com)

اسامی دیگر: پنجه برگ رونده، علف پنج انگشت اروپایی، بن کافلن خصوصیات گیاهشناسی: گیاهی چند ساله با بیخ ساقه مولد ساقه های متعدد ساقه های گلدار گسترده روی زمین به طول ۱۰-۲۰ گاهی تا ۱۰۰ سانتیمتر می باشد. این گیاهان به صورت علفی و از تیره: گل سرخیان (Rosaceae) می باشند و ارتفاع آنها به یک متر می رسد. این گیاهان به صورت پنجه ای هستند و ساقه های آن بدون غده می باشد. برگ ها برگچه باشد و به صورت تخم مرغی شکل هستند. بر روی برگ ها کرک وجود دارد.این گیاه دارای ریشه های نابجا بر روی گره موجود بر روی ساقه ها است . اندام مورد استفاده: گیاه کامل ( خشک شده ) ترکیبات شیمیایی: این گیاه حاوی تانن ها و ترکیبات سمی کوئرستین است ، اثرات قابض کنندگی و ضد التهابی گیاه را به این ترکیبات نسبت می دهند . خواص دارویی و درمانی: این گیاه سرد در درجه اول و خشک در درجه دوم است و اثرات زیر را دارد : - ضد آماس و خنازیر - التیام دهنده بواسیر - قابض کننده ها، التیام آورها - در طب سنتی برای درمان اسهال، تب، دندان درد ( موضعی )، دل درد، التهاب لثه ها ( موضعی ) استفاده می شده است. - از این گیاه می توان به صورت دهان شویه نیز استفاده کرد. روش جمع آوری و نگهداری: بخش های هوایی گیاه باید در برابر نور خورشید خشک شود. در نظر داشته باشید که از این محصول پودری به دست می آید که باید داخل ظرف های دربسته قرار گرفته و بسیار سمی است. در نظر داشته باشید که ریشه های گیاه در ماه مهر باید خاک خارج شود و شستشو داده شود. نقاط رشد و پراکنش: این گونه اصولا به صورت علف هرز در نواحی روشن جنگلی باغها و گاهی اراضی مرطوب چمن زاری می روید. در جهان: در اکثر نقاط دنیا دیده می شود. در اروپا، شمال آفریقا، ترکیه، قفقاز، ایران، افغانستان کشمیر، پاکستان و ترکمنستان در ایران: این گیاه در اکثر استان ها به ویژه آذربایجان غربی ، کرمانشاه ، چهار محال بختیاری ، فارس ، سمنان ، البرز ، مرکزی و تهران پراکنش دارد. منابع: سایت عافیت بازار (https://afiatbazar.com/) سایت https://faq.qzparadise.ir/

نامهای دیگر: این گیاه در زبان فارسی «پنیرک»، در شیراز «ختمی کوچک» نامیده می شود. در کتب سنتی به آن «خبازی» یا «خیرو» گفته می شود. خصوصیات گیاهشناسی: گیاه پنیرک صغیر از خانواده Malvaceae می باشد. پنیرک صغیر در تمام بخش های گیاه (ارتفاع، برگ و گل) کوچکتر از پنیرک کبیر می باشد. ارتفاع آن در حدود ۱۰-۵۰ سانتی متر است. دارای برگهای گرد و گلهای سفید با رگه های قرمز رنگ است. گیاهی است علفی و یک ساله با ساقه‌ای ایستاده و منشعب و به ندرت نیمه خوابیده و گسترده روی زمین. برگ‌های آن مدور، دارای دمبرگی بلند، پهنک برگ‌ها کلیوی شکل و لبه برگ‌ها کنگره‌ای و دندانه‌دار است. گل‌های آن اغلب ۲ الی ۴ تایی، دمگل‌ها نامساوی، گلبرگ‌ها نزدیک قاعده ریشه‌دار و در حالت خشک به رنگ آبی آسمانی می‌باشند. برچه‌های میوه ۱۰ الی ۱۴ تایی، برچه‌ها در پهلوها به صورت شعاعی چروکیده، در سطح پشتی کم و بیش تخت و سرانجام بی‌کرک شده و منقوط است. ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گل پنیرک: ماده‌ی رنگی به نام مالوین، لعاب شامل اِل. آرابینوز، اِل رامنوز و دی گالاکتورونیک اسید و غیره در آن مشخص شده است. بخش مورد استفاده: گل و تخم. در ضمن برگ گیاه نیز خواص دارویی دارد. خواص دارویی و درمانی گل پنیرک و تخم آن: طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن کمی سرد و تر است. - از گیاه دارویی پنیرک برگ گرد در برطرف نمودن و بهبود سرفه استفاده می کنند. - ضد برونشیت و مسکن سرفه‌های مقاوم، خلط‌آور و برطرف کننده خشونت صدا، نرم کننده سینه و رقیق کننده اخلاط غلیظه، تحلیل برنده ورم لوزه‌ها و برطرف کننده ناراحتی‌های سینه، تحلیل برنده ورم حلق و گلو و مفید برای ناراحتی‌های غشاهای مخاطی مجاری ریه، بازکننده انسداد مجاری کبد و برطرف کننده سوزش مجاری ادراری، ضد یرقان و التیام‌بخش زخم کلیه و مثانه، کاهنده ورم مجاری مثانه و ادرار و ضد شکم روشن، خنک کننده و ضد التهابات پوستی، آرام‌بخش و شیرافزا می‌باشد. در ضمن برای گلودرد چرکی، تب، سینوزیت، ناراحتی‌های زنانه، جوش صورت و سوء هاضمه نیز مفید است. در استعمال خارجی استفاده از جوشانده گل پنیرک به صورت غرغره برای شستشوی دهان مفید می‌باشد. - خواص درمانی تخم پنیرک: مسکن سرفه‌های گرم و خشک و تقویت کننده روده‌ها می‌باشد. در ضمن برای گرفتگی آواز، لینت شکم، زخم کلیه و مثانه، تورم کیسه مثانه، سرفه، برونشیت، امراض پوستی و بواسیر نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده آن به صورت تنقیه، برطرف کننده سوزش روده‌ها، رحم و مقعد می‌باشد. نقاط رشد و پراکنش: در جهان: در اغلب مناطق معتدل کشورها بخصوص کشورهای اروپایی، آسیایی انتشار دارد. در ایران: این گیاه در بیشتر مناطق ایران می روید از جمله: آذربایجان، آستارا، نزدیک تبریز، خوی، بلوچستان، کرمان، سمنان، اصفهان، اراک، اطراف گیلان، هفت حوض، دامنه های البرز، قوچان، کوپه داغ، جزیره قشم و بندر عباس و … و بیشتر در استان‌های شمالی، هرمزگان، بلوچستان، لرستان، فارس و ایلام انتشار دارد. منابع: سایت https://sroosht.com/ فروشگاه اینترنتی پوپونیک (https://poponik.com/) سایت نصرینو (https://nasrino.ir/)