سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
یونجه گیاهی است چند ساله یا دائمی که ریشه ای راست و مستقیم دارد. این گیاه از دولپه های‌ها و گیاهان گلدار است و در راستهٔ باقلاسانان و خانوادهٔ باقلاییان طبقه‌بندی شده‌است. انواع و واریته‌ها و نژادهای مختلف یونجه متعلق به سردهٔ یونجه هستند.یونجه از گیاهانی است که خاستگاه اصلی آن ایران است. یونجه اصولاً مبدأ کویری دارد و در حال حاضر در تمام مناطق معتدل و شبه قاره کشت می‌گردد.
خواص دارویی و درمانی:
یونجه از نظر طب قدیم ایران گرم است. البته تازه آن گرم و تر و خشک شده آن گرم و خشک است.
- یونجه از نظر اینکه دارای بسیاری از مواد معدنی می‌باشد شیره آن برای بچه‌هایی که در حال رشد هستند و استخوان بندی محکمی ندارند بسیار مفید است. حتی امروزه پودر این گیاه را در داروخانه‌ها می‌فروشند.اشخاص بزرگسال هم برای بالا بردن انرژی می‌توانند از این شیره استفاده کنند.
- یونجه را به صورت تازه یا جوانه آنها را با سالاد میل کنید. جوانه یونجه را به صورت بسته‌بندی شده می‌توانید از سوپر خریداری کنید.
- یونجه ملین است.
- یونجه دو برابر اسفناج آهن دارد بنابراین خون ساز است و برای کسانیکه به کم خونی مبتلا هستند مفید است.
- یونجه بعلت دارا بودن آهن برای درمان بیماری راشیتیسم بکار می‌رود.
- عوارض کمبود ویتامین ث با خوردن یونجه از بین می‌رود.
- یونجه تازه در بسیاری از کشورها مانند چین و روسیه و آمریکا به مقدر زیاد به جای اسفناج مصرف می‌شود.
- ضماد پخته یونجه را اگر روزی چند بار روی اعضایی که رعشه دارند بگذارید آنها را شفا می‌دهد.
- تخم یونجه قاعده‌آور است و برای این منظور تخم یونجه را به صورت دم کرده مصرف کنید.
دم کرده یونجه درمان اسهال است.
- برای نرم کردن سینه و تسکین سرفه روزی ۲–۳ فنجان دم کرده تخم یونجه را مصرف کنید.
- برای درمان رعشه تخم یونجه را در روغن زیتون بریزید و مدت یک هفته جلوی آفتاب بگذارید سپس آن را صاف کنید و روزی چند قاشق از آن را بخورید و همچنین روی اعضایی که رعشه دارند بمالید.
- یونجه حاوی مقدار زیادی ویتامین است. کوبیده آن زخم را به سرعت التیام داده و از خون‌ریزی جلوگیری می‌کند.
مواد معدنی و پروتین‌ها:
یونجه سرشار از ویتامین‌های A,C،E,K و همچنین دارای آمیلاز است که آنزیم مخصوص هضم مواد نشاسته‌ای می‌باشد.
آنزیم‌های بسیاری در یونجه یافت می‌شود به‌عنوان مثال می‌توان از امولسیون، اینورتاز، و پکتیاز نام برد. یونجه دارای حدود ۲۰٪پروتئین می‌باشد آمینواسیدهای موجود در پروتئین‌های یونجه عبارت‌اند از:
لیزین، آرژنین، هیستیدین، آدنین، فنیل آلانین، آسپاراژین و سیستین. یونجه دارای اسید فسفریک نیز هست. یونجه همچنین دارای منیزیوم، آهن و مقدار جزئی ارسنیک و سیلیس است؛ بنابراین یونجه از نظر مواد غذایی بسیار قوی است و غذای خوبی برای انسان و حیوانات است.
مقدار قابل ملاحظه‌ای ویتامین A , B۶,D,E,C ,K و مواد معدنی پتاسیم کلسیم فسفر و منیزیم می‌باشد.
مناطق رشد و پراکنش:
انواع مختلف یونجه در مناطق مختلف کشت می‌شود. برخی از آنها عبارت هستند از:
نژادهای ایرانی: همدانی، بمی، یزدی، قره یونجه، بغدادی، مهاجرانی، هراتی، افغانی و نیک شهری
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/wiki)
خصوصیات گیاهشناسی :
گیاه دوساله یا یکساله به ارتفاع ۴۰_۱۵۰ سانتیمتر است. منشعب، بی کرک یا در بالا با کرکهای تنک. گوشواره ها به طول ۴_۶ میلیمتر، سرنیزه ای_درفشی تا تار مویی کامل هستند. برگچه های برگهای پایینی به کوتاهی گوه ای واژ تخم مرغی، بالایی ها بلندتر به طول ۱۰_۲۴ ، به عرض ۵_۱۲ میلیمتر ، مستطیلی_ واژ تخم مرغی. در پایین کامل گوه ای در بالا دندانک دار با دندانه های در دو طرف۸_۱۲ تایی. درسطح تحتانی به کوتاهی کرکدار. تنک خوشه ها به طول ۴_ ۶ سانتیمتر. تنک درحالت میوه دار طویل شده به محور فشرده کرک دار دمگل اذین به طول۱۰_۳۰ میلیمتر دمگلها به طول۱/۲_۲ میلیمتر کاسه گل به طول۲ میلیمتر دندانه ها سه گوشه باریک تقریبا نامساوی پایینی ها کوتاهتر گلها سفید تقریبا از کاسه دوبار بلند تر درفشبه طول۵_۶به عرض ۳/۵_۴ میلیمتر با پیشانی بوضوح چالدار بالها از ناو فقط کمی بلندتر ناو به طول حدود ۴ میلیمتر نیام به طول ۳_۵ میلیمتر کروی _تخم مرغییا تقریبا مشبک _چروکیده در حالت رسیده کم وبیش قهوه ای تیره دانه به طول ۳_۳/۵ به عرض۲_۲/۵ میلیمتر زرد شونده تا قهوه ای کم رنگ صاف.
قسمتهای مورد استفاده:
بذر، برگ، غلاف بذر، گل
خواص دارویی و درمانی :
این گونه نیز از نظر دارویی شباهت زیادی به melilotus officinalis دارد اگر چه به دلیل سمی بودن یونجه زرد نیز در طب سنتی ایران جایگاهی ندارد.
- آروماتیک، معطر
- ضد انعقاد
- ضد نفخ
- ضماد
- نرم کننده پوست
فرآورده ها:
به صورت ادویه مورد استفاده خوراکی قرار می گیرد.
بعنوان دورکننده، روغن غیر خوراکی، کود سبز مورد استفاده قرار می گیرد.
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: مرکز و جنوب اروپا جنوب غرب و مرکز اسیا افغانستان سیبری مغولستان هندوستان سنیا کره در بسیاری از نقاط زمین معرفی شده
در ایران: این گونه اغلب به صورت علف هرز در باغها ارضی آیش ودامنه های کوهستانی در استانهای گرگان مازندران گیلان اذربایجان شرقی تا زنجان کردستان همدان اراک لرستان خراسان و تهران ( دامنه های البرزوسمنان ) می روید.
منابع:
سایت https://faq.irpsc.com/
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
شبکه گیاهی ایران (www.netplant.ir)
خصوصیات گیاهشناسی:
گياهى چندساله، خيزان، نيمه ايستاده يا ايستاده، به ارتفاع ۱۵ تا ۸۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقه‌هاى آن متعدد، اغلب بدون کرک يا داراى کرک‌هاى سفيد و پراکنده هستند. برگ‌ها متناوب، سه برگچه‌اي، برگچه‌هاى بالا واژ تخم‌مرغى و در قسمت رأس مدوّر هستند. طول اين برگچه‌ها ۱۰ تا ۱۵ و پهناى آنها ۶ تا ۱۰ ميلى‌متر است. هر برگ به‌دليل داشتن دو زائدهٔ برگ‌مانند، که در زير آن واقع شده است ۵ برگچه‌اى به‌نظر مى‌رسد.
گلها به رنگ زرد نارنجي، ۲ تا ۸ تائى و به طول ۱۰ تا ۱۵ ميلى‌متر که به‌صورت مجتمع در رأس انشعابات قرار گرفته‌اند.
ميوهٔ اين گياه نيام، استوانه‌اى شکل، منتهى به نوک باريک، به طول ۱۵ تا ۲۵ و پهناى ۲ تا ۳ ميلى‌متر است. بذر اين گياه قهوه‌اى متمايل به سبز است.
موسم گلدهى آن ارديبهشت و خردادماه است.
محل رشد و پراکنش:
اين علف هرز خاصّ مناطق معتدل و گرم بوده و مقاومت زيادى به تنش خشکى و شورى دارد. اين گياه عمدتاً در مزارع، دشت‌ها، چمنزارها، حاشيهٔ جاده‌ها و کانال‌هاى آبياري، باغها و نواحى کم‌درخت جنگل‌ها مشاهده مى‌شود.
منابع:
مجله ویستا (https://vista.ir/m/c/gvwfr)
یونجه زرد گونه‌ای از بُنشَن (بقولات) است به رنگ کاه یا زرد مایل به سفید که درون دانه آن زرد است. این گیاه با وجود تخلخلی که دارد تا اندازه‌ای سخت است. یونجه زرد بومی اوراسیا است و امروزه در آمریکای شمالی، آفریقا و استرالیا هم کشت می‌شود.
نام‌های دیگر آن عبارتند از: شبدر شیرین، اکلیل‌الملک، شاه‌افسر، بسنگ، بسیه، شاه‌بسه، ناخنک، یونجه زرد، گیاه قیصر.
این گیاه به صورت یکساله یا دوساله کشت می‌شود و ارتفاع آن بیش از یک متر می‌شود. مقاومت نوع گل زرد آن به خشکی بیشتر است، اندام‌های کوچک‌تری دارد و بوی خیلی خوبی دارد و خوشخوراک است.
گیاه یونجه زرد سمی است،که حاوی گلیکوئید های سینوژنیک (هیدروژن سیانید) می باشد،در مقادیر کم، سیانور هیدروژن اثبات شده است که تنفس را تحریک و هضم را بهبود می بخشد، همچنین ادعا می شود که در درمان سرطان مفید است. با این حال، بیش از حد، می تواند باعث مشکل تنفسی و حتی مرگ شود. گلهای گیاه حاوی عناصر اسید پروسیاس است و بنابراین می توانند هنگام گلدهی به میزان کمی سمی باشند، آنها هنگام خشک شدن کاملا بی خطر هستند.
مواد مؤثره:
شبدر شیرین برای مصارف دارویی خود ارزشمند است زیرا گل های آن حاوی اسیدهای کومارینیک است. کومارین ماده فعال در داروهای ضد انعقاد تجویز شده (داروهای کاهش دهنده خون) است. حضور آن در شبدر شیرین باعث کاهش التهاب و تورم با افزایش جریان خون بین قلب و رگ ها می شود و به عنوان یک داروی گیاهی، شبدر شیرین در درمان کبودی، هموروئید و ورید واریسی استفاده می شود
خواص دارویی و درمانی:
- گلهای یونجه زرد دارای خواص تشنّج، مرهم سینه، قبض‌کننده و ضد عفونی کننده‌است.
- بوی ادرار را از بین برده، تراوش آن را زیاد می‌کند، مجاری ادرار را ضد عفونی می‌کند و در اسهال خونی، ورم روده و روماتیسم نیز مصرف می‌شود.
- این گیاه چون مسکن و خواب‌آور است آن را در تحریکات عصبی، انواع درد عصب، سرفه‌های عصبی و گاز روده‌ها استعمال می‌کنند.
- برای درمان زکام نایژه‌ها و ورم عقب حلق مصرف می‌کنند.
- برای درمان ورم ملتحمهٔ چشم خوب است. سی تا چهل گرم آن را در یک لیتر آب باید جوشاند و مصرف کرد.
مناطق رشد و پراکنش:
در جهان: این گیاه در محدوده اروپا، از جمله بریتانیا_تا اسکاندانایا و از جنوب و شرق به نواحی آفریقا و آسیا رشد می کند،
در ایران: در چراگاه‌ها و کوهستان‌ها به ویژه در سبلان می‌روید.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/wiki)
سایت ساعد نیوز (https://saednews.com/fa/post/khas-shbdar-shirin-ionje-zrd-v-moard-mne-msrf-an)