سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
بابونه بهاری نام یک گونه از سرده بابونه است.
گیاهی علفی و یک ساله ، ساقه به ارتفاع ۱۰ تا ۶۰ سانتی متر ، برگ ها واژ تخم مرغی با بریدگی های خطی – سر نیزه ای ، برگه ها تخم مرغی – مستطیلی ، نهنج مخروطی – طویل ، گل های زبانه ای عمیق ، فندقه ها فرفره ای .
از گل آذین های این گیاه دم کرده ای تهیه می شود که به عنوان رفع سردی مزاج استفاده دارد . همچنین این دم کرده را دارای خاصیت آرام بخش ، بالا برنده فشار خون و افزاینده خون قاعدگی در بانوان می دانند.
این گونه گیاهی در حاشیه جاده ها و مزارع به صورت تنک رویشی دارد. مازندران ، گیلان ، ایلام ، بوشهر و هرمزگان .
منابع:
سایت مجله نورگرام
بابونه بيشه‌‌زاري گياهي است علفی و چندساله از خانواده كاسني كه با در نظر گرفتن ويژگي‌هاي محل رويش و موقعيت گياه در طبيعت از عمده عواملي است كه مي‌تواند بر ميزان اسانس و مواد موثره گياه تأثير زيادي داشته باشد.
دوره گلدهی: اواخر بهار تا اوایل تابستان به مدت دو ماه
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: اروپا، ایران، قفقاز
در ایران: این گیاه در نواحی شمالی و شمال غرب ایران پراکندگی دارد و در استانهای گلستان (پارک ملی گلستان، علی آباد)، مازندران، گیلان، آذربایجان و سمنان
منابع:
فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران - استان گلستان
سایت علم نت (https://elmnet.ir/)
دانشنامه بذر ایران (https://eseed.rifr-ac.ir/)
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
نام ترکمنی: تات باشی، چوپان تلفک
خصوصیات گیاهشناسی :
گیاهی یکساله، علفی، از لحاظ شکل زیستی تروفیت، ایستاده سبز به ارتفاع ۶۰-۲۰سانتی متر می باشد. ساقه آن منفرد یا در قاعده منشعب با شاخه های برگ دار و برگ ان دارای پیرامونی تخم مرغی، گل این گونه سفید رنگ به صورت کپه های شعاعی، تقریبا بزرگ، دارای دمگل ضخیم می باشد. نهنج نیمه کروی با پولک گلچه های زبانه ای با حاشیه سفید تقریبا ۲۰عدد به طول ۱۰میلی متر، گلچه های دیسک یا وسط نهنج زردرنگ به طول ۴میلی متر، فندقه ها کنجی و فشرده می باشد.
این گونه تا اردیبهشت ماه در رشد رویشی و در اواخر اردیبهشت و خرداد به گل دهی می رسد و در اواخر خردادماه بذور آن تشکیل می گردد.
خواص دارویی و درمانی:
گل های این گیاه به صورت دم کرده برای دل درد، تشنج و کم خوابی و به عنوان آرام بخش مورد استفاده قرار می گیرد.
نقاط رشد و پراکنش :
درجهان: اروپا، ترکیه، ایران، قفقاز، اسیای مرکزی، افغانستان، پاکستان و عراق.
در ایران: بهترین رویشگاه آن از نظر فراوانی در استان قم در منطقه کاسوا نزدیک روستا می باشد. استان قم: کاسوا۱۸۰۰متر، نویس۱۹۰۰متر، پلنگ دره۱۹۰۰متر.
این گیاه در شمال، شمال شرق، مرکز و جنوب ایران دیده می شود و در استانهای گلستان، مازندران، گیلان، کرمانشاه، فارس، خوزستان و خراسان می روید.
منابع:
سایت صدا و سیمای مرکز قم (http://qom.irib.ir)
سایت دانشنامه بذر ایران (https://eseed.rifr-ac.ir/)
کانال تلگرامی مجله گیاهان دارویی و طب سنتی ماندراک (https://t.me › manderak)
خصوصیات گیاهشناسی:
بابونه زرد گیاهی از تیره کاسنی، دو ساله یا پایا است. دارای ساقه خشن، ساده یا منشعب و برگ هایی زاویه دار است. برگ های این گیاه منقسم، باریک، کشیده و نیزه ای شکل، صاف و فاقد کرک است که به صورت متناوب نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار می گیرند.
از مشخصات آن این است که کاپیتول های آن دارای گل های زبانه ای و لوله ای زرد رنگ می باشد و این خود بهترین وسیله تشخیص آن از گونه های دارویی دیگر بابونه است. بعضی از نمونه های آن، به ندرت ممکن است فقط دارای گل های لوله ای باشند. انولوکر خارج کاپیتول ها نیز از براکته های متعدد تشکیل می شود. بابونه زرد در فاصله اواخر اردیبهشت تا مرداد گل می دهد. میوه آن تقریبا سفید رنگ است و ۵ خط در طول خود دارد.
زیرگونه های مختلفی از بابونه زرد وجود دارد که مهمترین آنها شامل: australis ، euxina ، fussii ، gaudium-solis ، parnassica ، sancti-johannis و virescens می باشد.
بابونه زرد بومی اروپا، نواحی مدیترانه ای و غرب آسیا است.
ترکیبات شیمیایی:
گل های بابونه زرد دارای گزانتوفیل، کاروتن (به مقدار کم) و یک ماده رنگی زرد قابل استخراج است.
شرایط محیط رشد:
اگرچه بابونه در کشت پاییزه قادر است سرمای زمستان را تحمل کند ولی برای گلدهی نیازی به گذراندن سرما (بهاره شدن) ندارد، بطوری که در کشت بهاره گیاهان نیز به گل می روند. بابونه به سرما حساس نیست ولی چنانچه در فصل بهار در مرحله گلدهی با سرما مواجه شود، تأثیر سویی بر عملکرد گل خواهد داشت.
بذر این گیاه برای رویش به نور نیاز دارد. این گیاه در طول رویش نیز به نور کافی نیازمند است به طوری که از مرحله تشکیل غنچه تا کامل شدن گل ها به مقادیر زیادی نور محتاج است. گیاهانی که در سایه کاشته می شوند مقادیر بسیار کم اسانس و کامازولن خواهند داشت.
بابونه زرد در هر نوع خاکی می روید اما خاک های سبک شنی همراه با مقادیر فراوان ترکیبات آهکی، خاک های بسیار مناسبی برای کشت آن هستند.
تکثیر:
کشت بابونه زرد توسط بذر و به دو روش مستقیم و غیر مستقیم (خزانه کاری) انجام می گیرد. از آنجا که نور نقش عمده ای در جوانه زنی بذر دارد، بذرها را باید به صورت سطحی در زمین کشت کرد. پس از کاشت نیز غلتک مناسبی باید زده شود.
خواص دارویی و درمانى:
- بابونه زرد اشتها آور و التیام دهنده زخم هاست.
- میوه آن دارای یک ماده روغنی تلخ با اثر مسهلی است.
- به همراه گیاهان تخم گشنیز، گل گاوزبان و گل سرخ مؤثر در بهبود انواع میگرن
- به همراه تخم زنیان و زیره سیاه مؤثر در دفع سنگ صفرا و بادهای رماتیسمی
- برای دفع نفخ و باد شکم مفید است.
- ابوعلی سینا فرموده است که شستن سر با گل های بابونه زرد یا سفید، مو را روشن کرده و ریزش مو و موخوره را دفع می نماید و با پیدا کردن ماده Apigenin که مؤثر در رنگ روشن است نیز این نظریه ابوعلی سینا به اثبات رسیده است.
- از اسانس بابونه زرد در تهیه صابون های ضد جوش صورت و شامپوهای ضد شوره و ضد ریزش مو استفاده می شود.
نقاط رشد و پراکنش:
این گیاه به حالت وحشی در دامنه های سنگلاخی و آفتاب گیر، به خصوص اگر جنس زمین آهکی باشد، می روید.
در جهان: در نواحی جنوب غربی اروپا مانند فرانسه و نواحی غربی آسیا مانند ایران پراکندگی وسیعی دارد.
در ایران: بابونه زرد در بسیاری مناطق ایران و در مناطق پر ارتفاع یا معتدل می روید. مازندران: پل ورسک در ارتفاع ۱۳۰۰ متری، ۶ کیلومتری مشرق زیراب، کوه نزوه، حسن آباد در دره چالوس. گیلان: لاهیجان، ایسپیلی، دره سفید رود در نزدیکی رودبار.
شمال غرب ایران: آذربایجان، دشت مرغان، بین مرند و صوفیان، قره داغ در ۲۰ تا ۲۵ کیلومتری اهر به سمت کالیبار در ارتفاعات ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ متری، ۲۶ تا ۳۶ کیلومتری جنوب شرقی شاهین دشت در ۱۵۰۰ متری، مشک عنبر، میانه، قره تپه، بین میانه و تبریز در ارتفاع ۱۰۰۰ متری، بین میانه و خلخال. کردستان: دیوان دره در ارتفاعات ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ متری، بین بانه و سقز، ۱۰۰ کیلومتری شمال مریوان به سمت سقز، ۱۰ کیلومتری شمال مریوان در ارتفاع ۱۸۰۰ متری، چهل چشمه، ۶۵ کیلومتری جنوب سنندج در ارتفاع ۱۴۰۰ متری.
اطراف تهران: دره لار در ارتفاعات ۲۱۰۰ تا ۲۲۰۰ متری. نواحی اطراف قزوین: گچسر در ارتفاعات ۱۹۰۰ تا ۲۳۰۰ متری، دره کرج در ۱۹۰۰ متری. کرمانشاه: شاهو. و همچنین درگلپایگان، اراک، زنجان و گرگان می روید.
منابع:
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
سایت نارگیل (https://nargil.ir/)
نامهای دیگر: بابونه گاو چشم، بابونه کبیر، کافور بوی، مخلصه
خصوصیات گیاهشناسی:
بابونه گاوی، مخلصه (نام علمی: Tanacetum parthenium) یا مترادف آن (نام علمی: Matricaria parthenium) یک گونه از سرده مینا می باشد. این گیاه از جنس بابونه‌های گاوی (Tanacetum) و از تیرهٔ گل‌ستاره‌ای‌ها است.
بابونه گاو چشم گیاهی علفی و چند ساله است. این گیاه متعلق به تیره کاسنی (گل ستاره ای ها) بوده و منشا آن قزاقستان، آسیای میانه و نواحی مدیترانه گزارش شده است.
ارتفاع این گیاه متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش داشته و بین ۴۵ تا ۷۰ سانتی متر می باشد. ساقه مستقیم، چند ضلعی و دارای شیار های طولی بوده و رنگ آن سبز است و گاهی به علت تجمع آنتوسیانین ها، رنگ ساقه قرمز مایل به قهوه ای دیده می شود. قسمت فوقانی انشعاب های فراوانی دارد. بخش پایینی ساقه به خصوص در گیاهان چند ساله ضخیم و چوبی می شود.
برگ ها، سبز روشن متمایل به زرد و دارای طعمی تلخ بوده و هنگام له شده بویی تند و معطر دارند. پهنک برگ به شکل تخم مرغ، منقسم و سطح آنها پوشیده از کرک های کوتاه است. طول برگ ها متفاوت بوده و بین ۳ تا ۱۲ (به ندرت ۱۵) سانتی متر است. برگ های قسمت پایینی گیاه دارای دمبرگ بلندی است که به طرف بالا دمبرگ ها کوتاه و تقریبا بدون دمبرگ می شوند.
گل ها در انتهای ساقه اصلی و ساقه های فرعی پدیدار می شوند. قطر گل ها بین ۶/۰ تا ۶/۱ سانتی متر است. اگر چه در برخی شرایط اقلیمی قطر گل ها به ۲ تا ۲/۲ سانتی متر هم می رسد. گل ها دو جنسی (نر – ماده) و خودگشن بوده و از دو نوع گلچه تشکیل شده اند. گلچه های لوله ای که زرد رنگ هستند و طول آنها به ۸/۱ میلی متر می رسد. این گلچه ها در ناحیه مرکزی گل دارند. گلچه های زبانه ای سفید رنگ بوده و طول هر یک از گلچه های زبانه ای به پنج تا هفت و به ندرت به ۱۲ میلی متر و عرض آن به دو تا چهار میلی متر می رسد. تعداد گلچه های زبانه ای ۱۲ تا ۲۰ عدد بوده که در اطراف گل قرار دارند.
میوه این گیاه فندقه و طول آن ۱ تا ۵ میلی متر است. وزن هزار دانه یک گرم می باشد.
ترکیبات شیمیایی:
پیکر رویشی این گیاه حاوی اسانس و پارتنولید است.
مقدار اسانس پیکر رویشی و کیفیت آن به شدت بستگی به رقم، شرایط اقلیمی محل رویش و زمان برداشت گیاه داشته و بین ۲/۰ (دو دهم) تا ۶/۰ (شش دهم) درصد متفاوت است. مهمترین ترکیب های اسانس را کامفور، کریزانتیل استات، کامفن و پاراسمین تشکیل می دهد.
اندامهای مورد استفاده:
برگ های خشک شده یا قسمت های هوایی گیاه. عصاره به دست آمده از این گیاه دارویی، از سرشاخه‌های گلدار آن به دست می‌آید.
ماده مؤثره:
ماده مؤثر موجود در این عصاره پارتنولید است؛ که تأثیرات ضد التهابی، ضد اسپاسمی و ضد میگرنی دارد.
خواص دارویی و درمانی:
- پارتنولید از گروه سزکویی ترپن لاکتون ها است که نقش عمده ای در کاهش علائم و معالجه سر درد های میگرنی دارد.
- در درمان بعضی بیماریهای التهابی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فوق‌العاده تب بر است و برای رفع سردرد خوب است.
- در صورت مصرف منظم کاهش التهاب در آرتریت
- کاهش درد قاعدگی ، به عنوان سقط کننده جنین
- مفید در پسوریازیس ، دافع حشرات برای گزیدگی حشرات
نقاط رشد و پراکنش:
بابونه گاو چشم در اروپا، آمریکا و آسیا گسترش دارد.
بابونه گاوی در نواحی مرتفع ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد، در روستای لیند سوادکوه با ارتفاع ۲۰۰۰ متر در استان مازندران و در جنگل های ارسباران می‌روید.در نواحی روستاهای واقع در گرکن جنوبی از توابع شهرستان مبارکه استان اصفهان نیز یافت می شود.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
شرکت گیاهان دارویی زرین گیاه (www.zarringiah.com)
سایت مریض خونه (http://marizkhone.com/)
نامهای دیگربادرنجبویه: فرنجمشک (پلنگمشک)، وارنگ بو یا آبتل
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است پایا از تیره نعناعیان که ارتفاعش بین ۳۰ تا ۸۰ سانتیمتر است. این گیاه دارای شاخه‌های پرپشت و متعدد است و برگهای آن متقابل بیضوی و قلبی‌شکل و دندانه‌دارند. ریشه این گیاه کوچک و استوانه‌ای شکل و سخت و منشعب است. گل‌هایش سفید یا گلی رنگند که به تعداد ۶ تا ۱۲ در کناره برگها مجتمع گردیده‌اند. میوه‌اش فندقه و قهوه‌ای رنگ می‌باشد.
خواص دارویی و درمانی:
- مسکن و ضد اگزمای پوستی ناشی از استرس می‌باشد.
- از فرنجمشک برای تسکین و رفع درد و ناراحتی ناشی از گوارش شامل گاز و باد معده نیز بهره می‌گیرند.
- این گیاه در طب به عنوان ضد تشنج و مقوی معده و معرق و زیادکننده ترشحات صفرا تجویز میشود.
- در رفع سرگیجه، رفع حالت قی زنان باردار و بی خوابی و ضعف مصرف آن توصیه شده است.
نقاط رشد و پراکنش:
به حالت خودرو در اکثر نواحی معتدل اروپا و آسیا (از جمله ایران) می‌روید.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
نامهای دیگر: در تالش به آن «میانز»، در رامسر و شهسوار «گارن» و در کلاردشت به آن «الم‌دلی» می‌گویند.
خصوصیات گیاهشناسی:
درختی است از تیره گل سرخ،خزان پذیر، که بومی رشته‌کوه البرز، بخش‌هایی از اروپا و قفقاز و آسیای کوچک و جنوب تا شمال باختری آفریقا است.
این‌گونه به صورت پراکنده و اغلب با پلت، شیردار، راش و ممرز، تیپ آمیخته تشکیل می‌دهد. بارانک از میان‌بند تا بالابند دیده میشود و شباهت زیادی به درخت اَلَندَری دارد و تشخیص آنها مشکل است. از نظر علمی، بارانک و اَلَندَری دو گونه جدا هستند ولی جنگل‌نشینان، آنها را یکی می‌دانند.
ارتفاع آن به ۳۵ متر و قطرش به نیم متر می‌رسد.
برگهای آن دارای پهنکی با بریدگی‌های عمیق و دندانه دار و مرکب از ۵ تا ۹ لوب نوک تیز می‌باشد. پوست تنه درخت ناصاف بارانک، رنگ خاکستری تیره ولی شاخه‌های آن رنگ قهوه‌ای دارد. گلهای آن سفیدرنگ، مجتمع به صورت دیهیم و میوه‌اش خوراکی و شیرین به شکل گلابی کوچک یا بیضوی است و پس از رسیدن به رنگ قهوه‌ای در می‌آید که مطلوب حشرات است و چوب آن نیز مرغوب و خوش‌نقش است.
بارانک در خاکهای نیمه‌غنی می‌روید و مقطع عرضی تنه‌اش اغلب سینوسی شکل است و تا ارتفاع ۲۷۰۰ متر از سطح دریا دیده میشود. گل‌آذین خوشه‌ای دارد و بیشتر با بذر تکثیر میشود و از میوه‌اش، دوشاب تهیه می‌کنند. برگ و چوب زیبایی دارد و در پاییز برگهای رنگارنگی پیدا می‌کند.
قسمت های مورد استفاده:
میوه درخت دارای خاصیت دارویی است و از میوه این درخت دوشاب تهیه می کنند.همچنین چوب این گیاه می تواند، جایگاه ویژه ای از نظر تولید چوب با ارزش و دارای کیفیت داشته باشد.به همین دلیل آن را خاویار جنگل لقب داده اند. برگ و چوب زیبایی دارد و در پاییز برگ های رنگارنگ پیدا می کند.
ترکیبات شیمیایی:
سیانید هیدروژن،اسید های الی،قند و تانن.
نحوه کاشت و تکثیر:
از طریق قلمه های چوب نرم و یا کاشت بذر در تابستان و یا پیوند زدن در فصل زمستان امکان پذیر است.بذر بارانک سنگین است بیشتر با بذر تکثیر می شود.بارانک در خاکهای نیمه غنی می روید و مقطع عرضی تنه اش اغلب سینوسی شکل است. این درخت گونه ای نور پسند است .
خواص درمانی و دارویی:
-از میوه بارانک برای بند آوردن اسهال و اسهال خونی به صورت جوشانده استفاده می شود.
-میوه بارانک ضد روماتیسم و کاهش دهنده قند خون است.
- غیر از دانه های بسیار تلخ آن، در بقیه موارد مقادیر کم سیانید هیدروژن نشان داده شده است که برای تحریک دستگاه تنفس وبهبود گوارش و درمان سرطان مفید است .در غیر این صورت باعث نارسایی تنفسی و مصرف زیاد آن باعث مرگ میشود.
نقاط رشد و پراکنش:
در ایران، بارانک از جنگل‌های ارسباران در آذربایجان شرقی تا جنگل‌های گرگان پراکنده‌است و از گونه‌های کمیاب جنگل‌های شمال ایران به‌شمار می‌آید. چوب بارانک در اروپا قیمت بالایی دارد و به همین دلیل به آن «خاویار جنگل» لقب داده‌اند.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت گیاهجو (https://giahjoo.com/)
نامهای دیگر: قاشق واش ، قاشقک آبی ، قاشق شیطان
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهى پایا، علفی، ایستا، به ارتفاع ۴۰ تا ۱۵۰ سانتى‌متر است که توسط بذر و پیاز تکثیر مى‌یابد. ساقه‌هاى گل‌دهندهٔ آن داراى انشعابات متعدد، فاقد برگ و محکم هستند. برگها در قاعدهٔ گیاه، تخم‌مرغى تا سرنیزه‌ای، به طول ۱۰ تا ۲۵ سانتى‌متر و پهناى ۷ تا ۱۰ سانتى‌متر، داراى هفت رگبرگ برجسته و موازى که توسط تعداد زیادى رگبرگ عرضى به هم متصل شده‌اند. دمبرگ‌ها بلند و طولى بیش از ۸۰ سانتى‌متر داشته، یک طرف آن تخت مدور و در قاعده داراى بال‌هاى کوچکى است
گل‌آذین پانیکول، گلها نر ماده، سفیدرنگ و به قطر یک سانتى‌متر هستند. هر گل داراى سه کاسبرگ سبز، آزاد، به طول دو میلى‌متر، سه گلبرگ سفید یا کمى متمایل به صورتی، آزاد و به طول چهار میلى‌متر، شش پرچم و تعداد زیادى برچه (حدود ۲۰ عدد) که به‌صورت آزاد، جانبى و متراکم است.
هر میوه داراى یک بذر به طول ۲ تا ۵/۲ میلى‌متر است که این بذرها بلافاصله پس از قرار گرفتن در خاک مرطوب قادر به جوانه‌زنى هستند. گل‌هاى این گیاه در مرداد تا آبان‌ماه و پس از یک دورهٔ رشد رویشى سریع که در بهار صورت مى‌گیرد، ظاهر مى‌شوند که دوام زیادى ندارند و در مدت یک روز مى‌ریزد.
به صورت تک بوته در داخل مزرعه رشد می کند. چندساله و آبزی پهن برگ تک لپه ای . برگ ها قلبی شکل با انتهای نیزه ای . دمبگ طویل ومنشعب از ساقه . گلها متشکل از سه گلبرگ مجزا به رنگ بنفش روشن است تکثیر از طریق بذر بیشتر قبل از نشاکاری دیده می شود .
برای مبارزه می توان از توفوردی و یا بنتازون (۳ تا ۵ لیتر در هکتار استفاده نمود) .مبارزه به وسیله علف کش های گروه سولفونیل اوره روی این علف هرز موثر است.
خواص دارویی و درمانی:
- ريشه هاي بارهنگ آبي سرشار از نشاسته اند و طعم گس و زننده اي دارند كه در اثر خشك كردن يا پخته شدن زائل مي گردد و بعنوان غذا مصرف می شوند. ريشه هاي اين گياه حاوي مقاديري روغن هاي فرار (essential oil) هستند كه داراي كاربردهاي داروئي وسيعي از جمله كاهش : فشار ، قند و كلسترول خون مي باشند.
- ريشه هاي بارهنگ آبزي را غالباً قبل از مرحله گلدهي گياه برداشت مي كنند و بخوبي خشك مي نمايند سپس براي مواردي چون : كم پيشابي (oliguria) ، آب آوردگي (edema) ، عفونت كليه (nephritis) ، اسهال حاد ، كلسترول و جگر چرب بكار مي برند.
- نوعی پودر از ریشه های بارهنگ آبی پس از خشکاندن تهیّه می کنند که برای معالجه گزش جانوران هار استفاده می شود.
- پودر حاصل از ساقه هاي خشك شدۀ بارهنگ آبزي را پس از انحلال در آب براي رفع : مشكلات جهاز هاضمه ، سوزش قلب ، گرفتگي عضلات و كم اشتهايي مصرف مي كنند.
- پودر حاصل از بذور بارهنگ آبزي قابض است لذا براي بندآوري خونريزي بكار مي رود.
- از برگ های له شدۀ بارهنگ آبی برای درمان احتقان (انباشتگی خون و اخلاط) در ریه پستانداران بهره می گیرند.
- از برگ های تازه و آبدار بارهنگ آبزی برای "جور درمانی" (homeopathy) سود می جویند. پزشکان برای درمان برخی بیماری ها به تجویز داروهایی می پردازند که در اشخاص سالم نشانه های مشابهی ایجاد می کنند.
- برگ هاي تازه بارهنگ آبزي داراي خاصيت هاي : ضد باكتري ، ضد كلسترول ، معرّق ، مُدر ، كاهنده قند خون و كاهنده فشار خون هستند.
- گونه ای از بارهنگ آبزی با نام علمی "Alisma orientale" و اسم مشابه "Alisma plantago_aquatica var orientale" برای تهیّه داروهای چینی بکار می رود ولیکن داروی حاصله ممکن است دارای برخی اثرات جانبی نظیر صدمات کبدی (hepatotoxicity) باشد.
- از داروهاي حاصل از بارهنگ آبزي براي درمان : التهاب مثانه ، اسهال خوني ، سنگ كليه ، جذام ، خون مردگي و تورّم بافت ها بهره مي گيرند.
- گاهاً از قطعات ريزوم بارهنگ آبزي بعنوان داروي مُدر استفاده مي گردد امّا مصرف مازاد آن موجب التهاب معده و روده خواهد شد.
نقاط رشد و پراکنش:
این گیاه را مى‌توان در حاشیهٔ مرداب‌ها، نهرها، دریاچه‌ها و باتلاق‌ها و مکان‌هائى که عمق آب تا پنجاه سانتى‌متر باشد مشاهده کرد. علاوه بر این بارهنگ آبى در لجن‌زارهاى خشک نیز دیده مى‌شود.
پراکندگی در جهان: بعنوان گیاه بومی دارای گسترش وسیعی در مناطق معتدله آسیا (ژاپن ، ویتنام ، آسياي ميانه ، قفقاز و سيبري بجز نواحي قطبي) ، آفریقا (مناطق شمالی و مرکزی نظیر تانزانیا ، مراکش) و اروپا (پرتغال) دارد و در گذر زمان به جنوب آفریقا ، استرالیا ، نیوزیلند ، آلاسکا و ایالات متحده آمریکا نفوذ یافته است.
پراکندگی در ایران :
نمونه های گیاه قاشق واش را می توان در استان های گیلان ، مازندران ، آذربایجان ، زنجان ، فارس ،لرستان ، چهارمحال و بختیاری ، بلوچستان و …. یافت نمود. گیاه قاشق واش را از تالاب هشیلان کرمانشاه نیز گزارش نموده اند.
منابع:
سایت نارگیل (https://nargil.ir/)
وبلاگ مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی (http://allahsoso.blogfa.com/)
سایت ایران پلنت (https://iranplant.ir/)
نامهای دیگر: بارهنگ شاخ گوزنی
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهیست علفی، یکساله یا چند ساله به ارتفاع گیاه ۰.۳ متر و پهنای کانوپی ۰.۲۵ متر.کم و بیش پوشیده از کرکهای فشرده با برگهای مستطیلی سرنیزه ای شانه ای دندانه ای یا شانه ای بریده با بریدگی های خطی نوک تیز یا سرنیزه ای. سنبله ها دمگل اذین دار به بلندی ۵_۸ سانتیمتر بلندتر از برگها یا کمی کوتاهتر. بالارونده یا ایستاده، سنبله استوانه ای باریک، برگه در قاعده تخم مرغی نوک تیز یا نوک دار با لبه باریک با کرکهای مویی کوتاه فشرده. کاسبرگ جلویی بیضوی با لبه ای مژه دار ناودار کاسبرگهای پشتی تخم مرغی کمی پهن تر به طول تا ۳ میلیمتر.نوع گلهای آن نر و ماده است و به وسیله باد گرده افشانی می کند.
نیاز نوری آن برای رشد آفتاب کامل است و خاک مطلوب آن سبک (شنی)و متوسط (لوم) است. این گیاه در خاک ضعیف و خاک رسی سنگین رشد نمی کند
این گیاه در خاک اسیدی قوی یا قلیایی قوی رشد نمی کند و به خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد.
اندام مورد استفاده:
برگها و ریشه آن اثر درمانی شبیه دیگر بارهنگ ها دارد.
ماده مؤثره:
مهم ترین ترکیبات ثانويه این گیاه موسیلاژ، روغن فرار است.
خواص دارویی و درمانی:
- ضد تب نوبه (یا تب متناوب)
- مسهل محرک روده (نسبتا ملایم)
- از این گیاه به عنوان قابض، نرم کننده و آرام بخش استفاده میشود.
- در مصارف پزشکی سنتی از آن به عنوان درمان عفونت های مزمن ریوی و مجاری ادراری و دستگاه گوارش استفاده می‌کردند.
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: اروپا از جنوب اسکاندیناوی به طرف جنوب بریتانیا ناحیه مدیترانه ای غرب اسیا بعلاوه بحالت معرفی شده در شمال امریکا استرالیا و نیوزیلند.
در ایران: این گونه در ایران اصولا در نواحی گرمسیری کشور در استانهای گرگان ناحیه دشتی پست ساحل خزر بخش گرمسیری استانهای کرمانشاه ایلام لرستان خوزستان بوشهر هرمزگان و جنوب فارس کرمان و سیستان می روید.
منابع:
سایت شبکه گیاهی ایران (www.netplant.ir)
سایت www.faq.irpsc.com
سایت پارس ایمن دارو (https://parsimendaru.com/)