سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
گیاهی علفی و یک ساله از تیره ی گندمیان و گروه مصرفی رافع سوء هاضمه هاست. ارتفاع این گیاه حداکثر به ۱۵۰سانتی متر می رسد، گیاه دارای ساقه ی تو خالی و برگ های خطی مانند می باشد. گیاه جو دارای سنبله هایی است که طول آنها به چیزی حدود ۱۵ سانتی متر می رسد و سنبلچه های میانی دانه داری دارد.
این گیاه برای رشد به آفتاب کامل و خاک مرطوب با زهکشی خوب احتیاج دارد و در همه خاکهای سبک (شنی)، متوسط (لوم)، سنگین رشد می کند. این گیاه در خاک اسیدی قوی یا قلیایی قوی و خاکهای رسی سنگین یا خاک ضعیف قادر به رشد نیست. نوع گلهای آن نر و ماده است و به وسیله باد گرده افشانی می کند. جو معمولی به خشکی، شوری خاک و یخ زدگی مقاوم نیست.
ترکیبات شیمیایی:
در غذاها ، جو به عنوان منبع ویتامین هایی از قبیل کربوهیدرات ها ، پروتئین ها و روغن های چرب استفاده می شود.
خواص دارویی و درمانی:
- مغذی است.
- نرم کننده بافت های تحریک شده (به خصوص غشاهای مخاطی)
- جو برای کاهش قند خون ، فشار خون و برای کاهش وزن و کلسترول استفاده می شود.
- همچنین برای شکایات گوارشی از جمله اسهال ، درد معده و شرایط التهابی روده استفاده می شود.
- برخی افراد از جو برای افزایش قدرت و مقاومت استفاده می کنند.
- از دیگر موارد استفاده می توان به پیشگیری از سرطان و درمان یک مشکل ریوی به نام برونشیت اشاره کرد.
- جو به پوست برای درمان جوش کمک می کند.
سایر موارد استفاده:
زیست توده، کاغذ، مالچ.
این گیاه می تواند بعنوان جایگزین قهوه و نمک باشد و یا بعنوان شیرین کننده طبیعی و به عنوان ماده ای برای دم کردن آبجو و تهیه نوشیدنی های الکلی استفاده شود.
نقاط رشد و پراکنش:
گونه‌هائی از جو به نامهای H .vulgare یا H .sativum و H .distichon در مناطق مختلف ایران از جمله گیلان کشت می‌شوند و در شمار علفهای مهم جهت تغذیه چهارپایان قرار دارند. گاهی نیز در نقاط مختلف به صورت وحشی می‌رویند.
منابع:
سایت https://khpro.org/
سایت شبکه کیاهی ایران (www.netplant.ir)
سایت https://fa.orthopaedie-innsbruck.at/
سایت http://kakheaseman.ir/
خصوصیات گیاهشناسی:
آدونیس یا چشم خروس یا چشم قرقاول گیاه کوچک و چند ساله ای است از تیره آلاله ها. ارتفاع آن بین ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر است و دارای ریزوم قوی می باشد. این گیاه دارای ساقه راست ساده و بارور است.
برگ های آن سه تا چهار قسمتی و هر قسمت تشکیل شده است از انشعاباتی نیز ه ایی که زائده مانند به نظر می رسند. برگ ها بدون دمبرگ چرمی و به شکل پنجه است. گلهای فنجانی شکل دارای ۲۰ گلبرگ زرد روشن و قطر ۸۰ میلیمتر که به شکل دیسک که از دور مقابل قابل مشاهده است.
گل ها چشم خروس به صورت منفرد در اواخر زمستان تا اوایل بهار در انتهای ساقه ظاهر می شود. اغلب به عنوان گیاه زینتی استفاده می شود .آدونیس یا چشم خروس از گونه های در معرض خطر انقراض است و توسط قانون حفاظت شده است.
*چشم خروس یا آدونیس دارای گونه های مختلفی است که عبارتنداز:
۱_آدونیس تابستانه با نام علمی A. aestivalis : به طور جداگانه اطلاعاتی درباره این گیاه در فعالیت اقتصادی "برداشت گیاهان دارویی در اقلیم بارانی - محصولات" قرار داده شده است.
۲-چشم خروس یک ساله با نام علمی A. cupaniana
۳-آدونیس پاییزه با نام علمی A.automnalis
۴-چشم خروس دانه ریز با نام علمی A. microcarpa
۵-آدونیس بهاره با نام علمی A.vernalis
۶-آدونیس با نام علمی A.flammea
قسمت های مورد استفاده:
قسمت های هوایی خشک شده گیاه و سرشاخه های گلدار.
ترکیبات شیمیایی:
گلوکوزید های کار دیاک به نام کاردنولید ها ،ادونی توکسین ،سیمارین و استروفانیتین.این گیاه سمی حاوی ترکیبات کاردیو استی مولانت ،مانند ادونیدین و اسید اکونیتیک است.
کاشت و تکثیر:
تکثیر این گیاه از طریق کاشت بذر در اواخر تابستان و یا تقسیم ریزوم پس از گلدهی میسر است.
محل کاشت نیمه سایه با خاک مرطوب و دارای زهکشی خوب برای این گیاه مناسب است .حداقل دمای قابل تحمل این گیاه ۱۵ درجه سانتی‌گراد است.
صور دارویی:
آدونیس ورنالیس ، به صورت دم کرده، عصاره روان و تنطور مورد مصرف قرار می گیرد. دم کرده آن که به مقدار ۲ تا ۴ گرم در ۲۰۰ گرم آب مقطر به دست می آید، در طی چند دفعه در ۲۴ ساعت مصرف می شود. از معایب آن فقط این است که طعم بسیار تلخ دارد و ترشحات آب دهان را زیاد می کند.
عصاره روان آدونیس به مقدار ۱ تا ۳گرم در ۲۴ ساعت به کار می رود. هر ۴۰ قطره این عصاره برابر یک گرم وزن دارد. تنطور آن به مقدار ۲ تا ۸ گرم در ۲۴ ساعت مصرف می شود. شیره تازه و استابیلیز آدونیس نیز به مقدار ۲ تا ۵ قاشق قهوه خوری در روز مصرف دارد. برای این کار باید شیره تازه را در کمی آب قند مخلوط کرده قبل از غذا مصرف کرد.
آدونیدین که ماده موثر گیاه است، به مقدار ۵ تا ۲۰ میلی گرم در روز به صورت گرانول های محتوی ۳ تا ۵ میلی گرم به کار می رود. آدونیس ورنالیس در ایران نمی روید ولی گونه های دیگر آن به شرح زیر که اثر درمانی مشابه ولی به صورت خفیف دارند در ایران یافت می شوند.
خواص درمانی و طبیعت آن:
طبیعت گیاه چشم خروس و میوه آن خیلی گرم و خیلی خشک است.
-دارای اثر قوی در معالجه بیماری صرع در درمان بیماری های قلبی حاد، تپش قلب، خفقان صدری، نارسایی دریچه میترال و و آئورت، ضعف قلب، گریپ، ذات الریه، تیفوئید و آبله.
- برای تقویت نیروی جنسی و تولید اسپرم به خصوص در افراد پیر و سالخورده، دانه ی این گیاه بسیار مفید است.
- دانه این گیاه برای گرم مزاجان مضر است و در صورت اجبار توصیه می شود با گشنیز میل شود .
- برای التیام زخم‌های کهنه گردچوب این گیاه را بر روی زخم بپاشید.
- شستشو با آب جوشانده این گیاه باعث نیکویی رنگ چهره می شود.
- اثر آرام کننده ای روی سرفه های صعب العلاج حملات آسم و دردهای روماتیسمی دارد.
- جهت تسکین درد مفاصل از جوشانده چوب این گیاه به صورت کمپرس استفاده کنید.
نقاط رشد و پراکنش:
منشاء این گیاه اروپا (جزایر بریتانیا )و غرب سیبری است. این گیاه در نزدیکی شهر اینگلهیم آلمان کشف شده است.
در ایران در نواحی مختلف مانند اطراف تهران، کرج، استانهای اصفهان، لرستان، بوشهر، خوزستان، گیلان، فارس، بلوچستان و قزوین می روید. و استانهای تهران - اصفهان - لرستان - گیلان - فارس - قزوین تولید کننده این گیاه دارویی هستند.
منابع:
سات گیاهجو (https://giahjoo.com/)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
نام های دیگر: لاله داغدار، لاله خودروی، شقایق سرخ، خشخاش منثور، خشخاش بری
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه شقایق تیره خشخاش گیاهی علفی، زیبا و به ارتفاع ۲۵ تا ۹۰ سانتی متر است. برگ آن شبیه به برگ زنبق و از سه چهار عدد تا نه می باشد. برگ های آن پوشیده از کرک و دارای پهنگی منقسم به تقسیمات عمیق دندانه دار و یا قطعات نسبتا جدا از یک دیگر، مخصوصا در قسمت انتهایی ساقه است. گل آن مانند شقایق و بزرگتر از آن، بیخ آن مانند پیاز به قدر فندقی و طولانی در چند پرده، پرده درونی آن شبیه به ابریشم مطبوخ و بسیار نرم، پرده بیرونی آن سیاه، مغز آن سفید و شیرین، ساق آن به قدر چهار انگشت است.
ترکیبات شیمیایی:
گل شقایق دارای الكالوئیدی به نام رادین (rhoeadine) است. این الكالوئيد در کاسبرگ ها و هم چنین در تخمدان گل شقایق به مقدار زیادتر وجود دارد. به علاوه مواد دیگری در گل شقایق نظير اسيدرادیک (ac. rhoeadique)، اسید پاپاوریک (ac. papaveriquo)، دو ماده رنگی، اسید مکونیک، موسیلاژ، صمغ، قند و غیره یافت می شود. رادین Rheadine) Rhocadine)، الكالوئیدی به فرمول C۲۱H۲۱NO۶ و به وزن ملکولی ۳۸۳.۳۹ است و از کپسول های شقایق استخراج گردیده است. سنتز کامل آن (سنتر توتال) توسط Klotzer و همکارانش عملی شده است.
رآدین در اتانول به حالت متبلور به دست می آید. نقطه ذوب آن، گرمای ۲۵۲ – ۲۵۴ درجه است. به مقدار بسیار کم در استات اتیل و کلرور متیلن حل می شود ولی در آب، الكل، کلروفرم، بنزن و اتر غیر محلول است. اسید رادیک (Acide Rhoeadique)، به صورت گرد سفید رنگ و آمرف است. در آب و الكل حل می شود. به محلول های آبی آن اگر قلیائیات افزوده شود، رنگ بنفش ولی اگر پرکلرور آهن اضافه شود، رنگ سیاه حاصل می گردد.
اسیدهای رقیق، دم کرده آن را در حرارت به رنگ قرمز در می آورند. در حالی که همین دم کرده در مجاور قلیائیات، رنگ قهوه ای و تحت اثر اسید سولفوریک غلیظ، رنگ سبز حاصل می کند.
خواص دارویی و درمانی:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت گل شقایق خیلی سرد و خشک است.
- شادی بخش و سکرآور و خواب آور و اشتها آور و هاضم و محرک و سرخ کننده چهره است.
- دیوسکورید، جوشانده کپسول آن را در نوشیدنی، جهت رفع بی خوابی توصیه نموده است.
- برای دانه تیره خشخاش اثر ملین ملایم و برای گل های آن، اثر نرم کننده در التهاب و اورام قائل بوده است.
- در زمان Matthiol (سال ۱۵۵۴ میلادی)، مصرف پوسیون حاصل از گرد گلبرگ های شقایق برای درمان ذات الجنب معمول بوده و اطبا، شیره تازه حاصل از گلبرگ های خیس خورده در آب را برای درمان بیماری فوق موثرتر می دانسته اند.
- گل شقایق، اثر آرام بخش و نرم کننده، معرق و خلط آور دارد.
- گل شقایق در مداوای برونشیت، نزله های ششی، آنژین ها، سرفه های مقاوم، سیاه سرفه و آسم داروی مناسبی شناخته شده است. مصرف آن در تب های دانه ای و به عنوان مسکن در بیماری های سینه و هم چنین به عنوان معرق در ذات الجنب اثرات مفید ظاهر میکند.
- گلبرگ شقایق چون از طرفی به خلاف خشخاش، فاقد مرفین است و مضار آن را ندارد از طرفی دیگر دارای بعضی از اثرات درمانی خشخاش ولی به نحو ضعیف تر است، از این جهت قرون قبل آن را جانشین تریاک، در بیماری های اطفال می دانسته اند.
- پزشکان قرون قبل مانند Bulduc در سال ۱۷۱۲، شیره کپسول شقایق را به مقدار ۰.۱۰ تا ۰.۲۰ گرم، به جای تریاک در بیماری ها به کار می برده اند به علاوه از تجارب خود به این نتیجه رسیده بودند که جوشانده ۱۲ کپسول شقایق، اثری مشابه یک کپسول خشخاش ولی به نحو ضعیف تر در مداوای بعضی از بیماری ها دارد. از این جهت مصرف آن در رفع بی خوابی اطفال و اشخاص مسن و همچنین کسانی که در مقابل مصرف تریاک حساسیت دارند و یا مواد مخدر در آن ها کیفیت آنافیلاکسی (anaphylaxie) ایجاد می نماید، همواره مورد قبول و تایید دانشمندان مختلف بوده است.
- برای گلبرگ های شقایق ، مصارف دیگری نیز توسط پزشکان و دانشمندان مختلف با توجه به صفاتی که این گیاه دارد، ذکر گردیده است چنان که Celse، مصرف حب آن را که از جوشاندن گیاه کامل در نوشیدنی و تغلیظ آن، به دست آمده باشد در رفع درد گوش و جلوگیری از دیسانتری های ساده موثر می دانسته است.
نقاط رشد و پراکنش:
در مزارع، اماکن سایه دار، دشت ها، نواحی کم درخت جنگل ها و دامنه های کم ارتفاع کوهستانی می روید. پراکندگی آن به صورتی است که در غالب نواحی کره زمین یافت می شود.
گرگان: گنبد قابوس. گیلان: لاهیجان، رودبار، آذربایجان: دشت مرغان، تبریز، بختیاری، خوزستان: بین شوش و دهلوران، بین هفت تپه و اهواز،چهار محال و بختیاری، کرمان: بم در ارتفاعات ۹۰۰ متری. باید توجه داشت که به گل شقایق، گلبرگ های چند نوع Papaver زیر که بعضی از آن ها ظاهری کاملا شبیه به آن دارند، افزوده نگردد.
منابع:
سایت پیک شفا (www.peykshafa.ir)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
خصوصیات گیاهشناسی:
خواجه‌باشی از گیاهان چندساله است که در بیشتر مناطق به‌صورت خودرو و علف هرز وحشی رشد میکند. ارتفاع این گیاه بسته به شرایط اقلیمی بین ۱ تا ۳ متر می‌باشد. این گیاه دارای برگ‌های به نسبت باریک و درعین‌حال دندانه‌دار و بلند است. دارای ساقه‌ای راست و توخالی است. از گیاهان گلدار می‌باشد. گلهای این گیاه در انتهای ساقه ظاهر می‌شوند. گل آذین بسته این گیاه به‌صورت تجمیع شده و تخم‌مرغی شکل ظاهر می‌شود. دارای گلهای سفید و در برخی موارد بنفش‌رنگی است. گلهای این گیاه به هنگام شکفتن منظره زیبایی را پدید می‌آورد. گیاهی خاردار می‌باشد طوری که ساقه آن گیاه نیز خاردار است. خارهای این گیاه نوک‌تیز می‌باشند طوری که به هنگام تماس با دست درد شدیدی را ایجاد میکند. دارای گونه‌های مختلفی است. دارای برگ‌های مخالف مرتب‌شده‌ای است. هر جفت برگ این گیاه به اطراف ساقه متصل شده است. گلهای این گیاه اغلب پوچی مغز و معطر هستند. گل دهی این گیاه از فصل تابستان شروع و تا فصل پاییز و شروع فصل سرما ادامه دارد.
اندامهای مورد استفاده:
بخش هوایی
خواص دارویی و درمانی:
- خواجه‌باشی ملین بوده و برای درمان بواسیر و شقاق مقعد، رفع یبوست، خونریزی و درد ناشی از بواسیر مؤثر است.
-همچنین جریان خون تنظیم نموده و قاعده آور است.
- همچنین از این گیاه در گذشته برای درمان سرطان استفاده می شده است اما این خاصیت آن هنوز به تایید نرسیده است.
- از پماد ساخته شده با ریشه ی این گیاه برای درمان زگیل پوستی استفاده می شود.
اشکال دارویی: عرق، جوشانده
سایر کاربردها: رنگ آبی به دست آمده از این گیاه که محلول در آب است می تواند در رنگرزی جایگزین نیل شود. در ترکیب با زاج رنگ آن زرد می شود .
کاشت:
خواجه‌باشی از طریق بذر تکثیر می‌شود. برای این منظور پس از آماده‌سازی زمین مورد کشت، برای تسریع در جوانه‌زنی بذرها را به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کنید، سپس آنها را مورد کشت قرار دهید و بکارید. توجه داشته باشید که تا زمان جوانه‌زنی باید سطح خاک مرطوب نگه داشته شود. پس از مدتی گیاه جوانه می‌زند و رشد خود را آغاز میکند. فاصله کاشت بذر خواجه‌باشی بین ۳۰ تا ۷۰ سانتیمتر است. بذر این گیاه را در عمق ۵/۰ تا ۲ سانتی‌متری کاشته می‌شود. خواجه‌باشی نسبت به خاک حساس نیست ولی خاکهای حاصلخیز را برای رشد می‌پسندد. در خاکهای فقیر نیز رشد میکند ولی اندازه آن کاهش پیدا میکند. گلدهی این گیاه از فصل تابستان شروع می‌شود و تا فصل پاییز و شروع فصل سرما ادامه دارد. خواجه‌باشی به آبیاری متوسط و کمی نیاز دارد. این گیاه برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد.
درصد خلوص بذر خواجه باشی: ۹۷%
درصد قوه نامیه بذر خواجه باشی: ۷۰%
وزن هزار دانه خواجه باشی: ۰/۵ گرم
نقاط رشد و پراکنش:
این گیاه بومی مناطقی از آسیا و اروپاست.
زیستگاه آن بیشتر در کنار جاده ها و خطوط راه آهن است و گسترش شدیدی دارد.
در ایران در استانهای کرمانشاه، ارومیه، گلستان یافت می شود.
منابع:
مجله ظرافت (https://zerafat.com/)
سایت پاکان بذر اصفهان (www.pakanbazr.com)
سایت www.halikook.com
خصوصیات گیاهشناسی:
درخت بسیار بزرگی نیست ، بیشتر به صورت درخت کوچک است . ارتفاع آن ۱۰ تا ۲۰ متر و با پوستی قهوه ای تیره است که به صورت تکه هایی جدا شده و می ریزند انشعابات آن عمودی است و زمانی که فشار داده شوند بوی ناخوشایندی را متصاعد می کنند. درخت سرو خمره ای یا سرو تبری بومی آسیای معتدل و چین است.
برگ : برگ های فلس مانند به صورت جفت های متقابل و آنهایی که در وسط قرار دارند و مسطح و تخت و دارای غده هستند ولی برگ های کناری به طول کامل به شاخه پرس شده اند . بخش آزاد آن ها در حدود ۱.۵ تا ۲ میلی متر طول دارد . برگ ها نوک کمی پهن دارند که تا نیمه برگ های فلسی بعدی امتداد می یابند.
میوه: مخروط های تخم مرغی شکل با طول ۱۵ میلی متر ، در ابتدا گوشتی و پوشش خاکستری مایل به آبی دارند. میوه آن از ۸-۱۰ فلس تشکیل می شود.
مواد موثره:
چوب سرو خمره ای سبک، خیلی معطر و نسبتاً سخت که از آن تربانتین گرفته می شود و پس از تبخیر اسانس آن صمغ سفیدی با نام سانداراک می دهد.
خواص دارویی و درمانی:
- در چین برگ های این درخت از داروهای مرسوم و متداول چین است و خونریزی را بند می آورد.
- مقوی معده و قابض و خنک کننده است.
- مدر، تونیک و ضد تب می باشد.
- جوشانده برگ ها و یا عصاره تازه برگ ها برای قطع هر نوع خونریزی مفید است. و برای زخم اثنی عشر و زخم معده مفید است.
- برای التیام سوزاک و سرماخوردگی نافع است.
- تخم آن دارای مواد مغذی است، مسکن است، تونیک و اشتها آور می باشد،
- برای جهاز تنفسی مفید است، روی کبد اثر می گذارد و ترشح مفرط عرق را کنترل می کند.
در موارد طپش قلب به عنوان داروی موثری تجویز می شود و به علاوه برای بی خوابی و عصبانیت مفید است.
- سرفه را تسکین می دهد و برای ناراحتی و اختلالات تشنجی اطفال اثر مفید دارد. از برگ ها و تخم آن برای معالجه خونریزی و تسکین دردهای روماتیسمی و بیماری های زنان استفاده می شود.
نقاط رشد و پراکنش:
پراکنش جهانی این گونه شمال شرق ایران شمال سینا ، شمال و غرب چین ، ولی در ژاپن در اغلب نقاط اروپا و آسیا با اقلیم معتدله و معتدله سرد کاشته می شود.
در ایران نیز بیشه ای از آن در محل سورکش واقع در دره کتول وجود دارد. در این بیشه درختان کهن و قطوری وجود دارد و درختان کهن دیگری از سرو خمره ای در سبزوار و در کرج نیز وجود دارد که سن آن ها به چند قرن می رسد.
منابع:
سایت عطارک (https://attarak.com/)
سایت گیاه پزشکی (https://giah-pezeshki.ir/)
نامهای دیگر: آیلان، درخت بهشتی، “اروج” ، “شجره الله”، “شجره الاسماء “و در گویش گیلکی به آن کول (کهل kol) دار می گویند.(کول دار، کئول دار، کهل دار)
درخت عرعر درختی زیباست، که جزء خانواده سیما روباسه می باشد. بومی مناطقی از چین و تایوان است. نام چینی آن (Ailanto) مفهوم آسمانی دارد.
خصوصیات گیاهشناسی:
درختی است دو پایه و خزان کننده و از خانواده Simaroubaceae که دارای برگ های پهنی است که دندانه دار و به رنگ سبز می باشد. از درخت عرعر بیشتر در فضای سبز شهری استفاده می شود، چرا که در برابر آلودگی های صنعتی مقاوم است. البته از جهتی دیگر درخت عرعر برای داخل شهر چندان مناسب نیست چرا که با رشد سریعی که دارد شاخه‌های آن به خیابان کشیده می‌شود و مانع رفت و آمد وسایل نقلیه شهری و همچنین ایجاد مزاحمت و اختلال در سیستم برق رسانی می شود.
میوه درخت عرعر بال دار می باشد که پس از رسیدن به رنگ قرمز در می آید. این درخت زیبا ریشه های خزنده ی زیادی دارد. خواص دارویی و درمانی نیز دارد.
گونه ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه های آن به سرعت پراکنده می شوند، در شرایط مناسب تند و بوته وار می روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه های پراکنده سر می زنند و تا دو - سه متر می رسند و منطقه نمناک را یکساله می پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می رسند.
جوانه ها صاف و قهوه ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می گراید. تاج درخت چتری ناآراسته است. برگچه های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می زند و برگ های سرخ فام سربر می آورند.
برگریزانش دیرگاه پاییز روی می دهد و برگ ها نخست به زردی می گرایند.
خواص دارویی و درمانی:
- مؤثر جهت دفع كرم كدو
- مؤثر جهت درمان اسهال
- جهت زخم های انگلی پا كه توأم با خارش مي‌باشند با جوشانده برگ های اين درخت پاها را می شويند.
- محلول جوشانده درخت عرعر يك حشره كش قوی می باشد.
- مؤثر در درمان ورم پروستات
- رفع سوء هاضمه و ناراحتی های گوارشی و روده ای و درمان احتلام
- به خاطر مدر بودن آن جهت ورم مثانه و سنگ‌هاي ادراري مورد استفاده قرار می گيرد.
- مؤثر جهت درمان عادت ماهانه دردناك
- جهت بيماري نقرس و رماتيسم نيز مفيد می باشد.
- جهت سنگ صفراوی از دمكرده ريشه اين گياه می توان استفاده كرد.
مضرات:
- ریشه قوی و سریع الرشد این درخت با قدرت نفوذ زیادی که دارد ممکن است به دیوارها ،لوله های آب ،سیستم فاضلاب، جاده و ریل راه آهن آسیب بزند.
- این درخت به صورت رقیبی جدی و تهدیدی برای گونه های بومی و محصولات زراعی می باشد و موادی از خود ترشح می کند که رشد گیاهان و درختان مجاور را به نفع خود مختل میکند و دارای نوعی ویژگی دگرآسیبی و آللوپاتیک است.
- گرده و مواد شیمیایی آن ممکن است باعث ایجاد آلرژی کنند و در موارد خاص باعث مسمومیت و مرگ افراد شود.
نقاط رشد و پراکنش:
درختی است مناسب برای جنگل کاری حاشیه شهرها در خاک های خشک و سنگلاخی که برای جلوگیری از فرسایش خاک در مناطق سیلابی می‌توان از این درخت استفاده کرد.
این درخت بومی چین ، جنوب کره و ژاپن است اما امروزه تقریباً در همه قاره ها با آب و هوای گرم و معتدل یافت می شود و در ایران نیز رویش خوبی دارد.
* برای آشنایی بیشتر با کاشت و تکثیر درخت عرعر و آسیبهای آن، مقاله موجود در قسمت دانش و فناوری - همین فعالیت اقتصادی مطالعه شود.
منابع:
سایت بیتوته (www.beytoote.com)
سایت http://iraniantree.com/
رازیانه یا بادیان گیاهی زمستانی است که از خانواده سبزیجاتی مانند کرفس و هویج وحشی است و مانند آنها پیاز سفید رنگ با ساقه‌های بلند است. رازیانه از لحاظ ظاهری شبیه به کرفس و از نظر طعم شبیه به شیرین بیان است.این گیاه از نوع علفی و چند ساله است و گاهی با پهنای ۱۰ تا ۵۰ سانتی متر دیده می شود. رازیانه گل می دهد و از نظر ارتفاعی به یک و نیم تا ۲٫۵ متر می رسد. از نظر رشدی سرعت بالایی دارد.
بر روی ساقه این گیاه خطوط منظم و ممتدی وجود دارد. برگ های رازیانه نازک می باشند و در شکل اولیه سبزی شوید را یادآوری می کنند. گل های آن به شکل بوته ای به رنگ زرد و در اندازه کوچک می باشد. رازیانه در ماه مرداد تا مهر به گل می نشیند.
قسمت های مورد استفاده:
بذر، برگ و ریشه.
خواص دارویی و درمانی:
- خواص رازیانه برای سلامت استخوان: سطح کلسیم در گیاه رازیانه بالا است اما علاوه بر آن دارای منیزیم، فسفر و ویتامین K هم می‌باشد که می‌تواند سبب استحکام استخوان ها شود.
- خواص رازیانه برای سلامت پوست: رازیانه حاوی مقادیر بالای ویتامین C است و این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و همچنین ویتامین C برای تشکیل کلاژن بسیار مهم و مفید است؛ درنتیجه سبب ممانعت از پیری پوست و کمک به شادابی و طراوت پوست می‌شود.
- فواید رازیانه برای جلوگیری از سرطان: رازیانه حاوی روغنی به نام آنتول است، این روغن در درمان سرطان کاربرد دارد و از رشد سلول‌های سرطانی پستان ممانعت میکند. رازیانه همچنین حاوی سلنیوم است که از مرگ و میر سرطان جلوگیری میکند.
- خواص مهم رازیانه برای درمان یبوست: رازیانه می‌تواند نقش ملین ایفا کند و همچنین سطح بالای فیبر موجود در آن به پاک شدن روده ها و تقویت حرکات دودی روده و درنتیجه ترشح اسید معده و صفرا مدفوع از روده ها عبور کرده و دفع می‌شود.
- خواص رازیانه برای بهبود سیستم ایمنی بدن: رازیانه حاوی ویتامین C است و رادیکال های آزاد را خنثی میکند و از این طریق به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- فواید رازیانه برای خوش‌بو کردن تنفس: رازیانه دارای خاصیت ضدباکتریایی است و با از بین بردن باکتری روی زبان که سبب بوی بد دهان است، بوی بد دهان را ازبین می‌برد.
- مصرف مداوم دمنوش رازیانه می‌تواند سبب تقویت اسپرم و در نتیجه افزایش قدرت باروری مردان می‌شود. همچنین رازیانه باعث افزایش سوخت و ساز بدن آقایان می‌شود و می‌تواند به لاغری کمک کند. اما همانطور که گفتیم به دلیل بالا بودن سطح هورمون های زنانه در رازیانه، آقایان در مصرف رازیانه نباید زیاده‌روی کنند.
- از خواص رازیانه برای زنان می‌توان به درمان تنبلی تخمدان با رازیانه اشاره کرد؛ اما این درمان صرفا کمک کننده و مکمل است و درمان قطعی محسوب نمی‌شود. همچنین به دلیل غنی بودن رازیانه از استروژن که هورمون زنانه است می‌تواند به درمان کیست تخمدان از رازیانه استفاده می‌کنند که با درمان کیست تخمدان بسیاری از دلایل نازایی از بین می‌رود و زنان می‌توانند به راحتی باردار شوند.
نقاط رشد و پراکنش:
رازیانه گیاهی است با سابقه طولانی در سواحل دریای مدیترانه که در مناطق صخره ای و کوهستانی در دامنه رو به آفتاب رشد می کند.معمولاً به شکل خودرو در نواحی ای چون اطراف راه آهن، تاکستان و کنار جاده ها دیده می شود. در ایران نیز رازیانه در سواحل شمالی ایران و بخش های مختلف البرز با ارتفاع بین ۷۰۰ الی ۷۵۰ رویت می گردد.
منابع:
سایت www.ghafaridiet.com
سایت سبزانه (http://sabzaneh.com/)
گياه چوچاق از گونه اي متعلق به خانواده جعفري مي باشد كه پراكندگي نسبتاً وسيعي در مناطق شمالي ايران دارد.
خواص دارویی و درمانی:
به عنوان مدر، اشتها آور و ملين استفاده مي گردد.
منابع:
سایت پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (www.sid.ir)
اسامی محلی درخت زیتون: زه دار ( در رودبار و رستم آباد)، كلكم Calcome و کلکام ( در سپیددشت لرستان)، چوب سید Tchoubt seyed (در شاه پسند سابق گرگان).
مقدمه:
زیتون از شاخه گیاهان گلدار، از گیاهان جدا گلبرگ و از تیره زیتونیان است. زیتون گیاهی است همیشه سبز با عمر زیاد که می توان به مفهومی آن را درخت ابدی دانست و در صورتی که تنه اصلی این درخت از بین برود زندگی مجددش را با رویش پاجوش ها ادامه می دهد. برای آن عمر طولانی در حدود ۲۰۰۰ سال نیز قائل می باشند.
خصوصیات گیاهشناسی:
درخت زیتون از تیره زیتون درختچه ای است با برگ های سبز دائمی که به حالت وحشی، ارتفاعی در حدود ۵ متر یا کمی بیشتر دارد ولی اگر در شرایط مساعد پرورش یابد، ارتفاع آن به ۱۲ تا ۱۵ متر و محيط تنه آن به ۳ تا ۴ متر می رسد. تنه آن در انواع مسن، دارای ظاهر ناصاف و به هم پیچیده و شکاف های عمیق نامنظم است ولی در پایه های جوان، پوشیده از پوست صاف، به رنگ خاکستری مایل به سبز می باشد.
درخت زیتون، چوب سخت، با مقاومت، به رنگ زرد توام با خطوطی به رنگ قهوه ای دارد و چون جلاپذیر است، از آن در تهیه اشیا چوبی ظریف، استفاده بعمل می آید. برگ های آن دارای وضع متقابل بر روی ساقه و ظاهر بیضوی دراز، نوک تیز، چرمی، به رنگ سبز روشن و زیبا در سطح فوقانی پهنک است ولی سطح تحتانی پھنک، رنگ روشن تر دارد. گل های آن کوچک، سفید رنگ و مجتمع به صورت خوشه های متعدد در کناره برگ هاست و معمولا نیز در اردیبهشت ماه، ظاهر می گردد. میوه اش شفت، بیضوی شکل، گوشت دار به رنگ سبز تیره ( پس از رسیدن) و دارای هسته سخت است.
قسمت مورد استفاده:
میوه و برگ آن
ترکیبات شیمیایی درخت زیتون:
زیتون رسیده در حدود ۳۰ درصد روغن دارد. این روغن مخلوطی از اولیئک اسید، لینولئیک اسید و پالمیتیک اسیده می‌باشد. این میوه دارای سدیم، ویتامین A و E و آهن می‌باشد. ۷۳ درصد روغن زیتون را اولیين مخلوط بالينولیين و پالمیتین تشکیل می دهد. به علاوه دارای مقدار بسیار کم استیارین، آراشیدین، یک فیتوسترول، ویتامین A و ویتامین E (۳ تا ۳۰ میلی گرم در هر ۱۰۰ گرم) است.
برگ درخت زیتون دارای مواد تلخ، مواد قندی، مواد رزینی، موم، کلروفیل، تانن، دوهیدروکربور، دوساپونین، ۳ نوع الكل به نام های اولیاس ترول oleasterol، اولیاس ترانول oleastranol و همواولیاس ترانول homo- oleastranol، اسید گالیک و مانيت است. روغن زیتون، به علاوه دارای گلوکزیدی به نام اولورويوزيد Planchon – Br) Oleuroposide) و همچنین نوعی ماده اسیدی به نام اسید اولیانولی (olean olic acid) می باشد.از ماده رزینی ( گم رزین) حاصل از درخت زیتون، ترکیبی به نام اولی ویل (Olivile) به دست آمده است. در میوه و برگ درخت زیتون نوعى لاكتون با اثر پایین آورنده فشار خون به نام elenolide تشخیص داده اند.
خواص دارویی و درمانی:
- در قرون وسطی استفاده از درخت زیتون در مداواها بین مردم معمول گردید. در زمان ناپلئون و هنگام جنگ در اسپانیا، برگ درخت زیتون را برای رفع تب بکار می برده اند.
- تحقیقات نشان داده که، مصرف روزانه دو قاشق غذاخوری (۲۳ گرم) روغن زیتون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. این امر، به دلیل وجود چربی‌های اشباع نشده در این روغن است.
- روغن آن دفع کننده سنگ کیسه صفرا است، برای این منظور باید آن را با آبلیمو مصرف کرد.
- برای رفع سرفه‌های خشک مفید است.
- برای رفع پیوره لثه، روغنش را بر روی لثه بمالید.
- زیتون تقویت کننده نیروی جنسی است.
- مصرف روغن آن خطر سرطان سینه را کاهش می‌دهد.
- به جز خاصیت ضدسرطانی فواید فراوانی دارد که، از آن جمله ملین بودن آن و آرامبخشی درد استخوان است.
- روغن زیتون به موها، نرمی و لطافت خاصی می بخشد و باعث تقویت مو می‌شود.
- عصاره زیتون، برای چین و چروک پوست بسیار مفید است و باعث لطافت و نرمی و شادابی پوست صورت می‌شود.
- نقرس و رماتیسم را درمان میکند. برگ این میوه درمان کننده فشار خون و زخم‌های عفونی است.
- بدن بچه‌هایی را که مبتلا به نرمی استخوان و کم خونی هستند با، روغن زیتون ماساژ دهید، اثر مفیدی دارد.
- استفاده از برگ درخت زیتون به عنوان پایین آورنده فشار خون مدت ها است که بین مردم جهان، مخصوصا در طبابت های سنتی، معمول می باشد.
برای آشنایی با فرآورده های زیتون، خواص آنها و نحوه کاشت و تکثیر درخت زیتون به بخش "دانش و فناوری" در همین فعالیت اقتصادی مراجعه نمایید.
نقاط رشد و پراکنش:
پرورش آن در وسعت های پهناوری از کره زمین معمول است.
محل رویش در ایران: شمال ایران: رودبار، منجیل، رستم آباد و بطورکلی در سفید رود در ارتفاعات ۱۵۰ تا ۴۰۰ متری. گرگان: شاه پسند سابق، بهشهر، حاجیلر. جنوب ایران: فارس: کازرون، فسا، بین شیراز و بوشهر. کرمان: بم، شهداد و غیره.
منابع:
سایت آیدانا (https://aydana.com/)