سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
نامهای دیگر: این گیاه در نواحی شمال ایران به اسامی شوند، پلم، پل خوم، پل خون، پلیم و شون موسوم است.
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه پلم متعلق به تیره شوند (Caprifoliaceae) گیاهی است چند ساله، علفی و به ارتفاع ۱ تا ۲ متر. عمدتاً خزان کننده با برگ های سبز رنگ، گوشوارک دار، متقابل شانه ای، حدود ۵ تا ۱۱ برگچه بیضوی دراز و نوک تیز که در حاشیه دندانه دارند و با ظاهری متمایز از آقطی سیاه هستند.هر برگ ۵ تا ۳۰سانتیمتر طول دارد و در اواخر بهار با گل های ریز سفید یا کرم رنگ که در گل آذین دیهیم هستند پدیدار می شوند.در اواخر تابستان گل ها به میوه های سته قرمز تا سیاه رنگ تبدیل می شوند. از تمام قسمت های گیاه آقطی نیز، بوی قوی و نامطبوعی متصاعد می شود که وجود آن را در هر منطقه ای که وجود داشته باشد به سهولت نشان می دهد.
اندام مورد استفاده:
پوست ساقه، ریشه، گل، میوه و دانه این گیاه، دارای اثر درمانی است ولی اگر به مقادیر زیاد مصرف گردند، ایجاد عوارض ناراحت کننده نظیر قی و اسهال می نمایند.
ترکیبات شیمیایی :
گیاه آقطی حاوی ترکیبات مختلف اسانس، فلاونوئیدهای(روتین، کوئرستین، ایزوکوئرستین، آستراگالین، نیکتوفلورین) اسیدهای فنلی، موسیلاژ، تانن، آلکالوئیدها، تری ترپن، پکتین، رزین، ویتامین A؛ C( در میوه ها و گل ها)، آنتوسیانین، سیانوژنیک گلیکوزید(در برگها) و ویبورونیک اسید، ساپونین، کاروتنوئیدها، مشتقات کافئیک اسید، ایبولیتین ها و مواد فرار می باشد.
خواص درمانی:
مصارف درمانی گیاه آقطی تقریبا شبیه گیاه آقطی سیاه است.
گیاه آقطی حاوی مقادیر فراوان از فلاونوئیدها وآنتوسیانین ها است که اثر ضد التهابی دارند و از ایجاد عوامل التهابی مثل پروستاگلاندین در فعالیت سیکلواکسیژناز جلوگیری می کنند. در نتیجه اثرات سودمندی در سلامت بدن دارند که می توان به حفظ سلامتی سیستم قلبی و عروقی، اثرات ضد سرطانی، ضد عفونت، ضد حساسیت، ضد ویروس و ضد دیابت اشاره کرد.
اجزای مختلف گیاه آقطی دارای اثرات مفیدی هستند شامل:
- گل ها :
خواص دیورتیک
ملین
ضد ویروس
ضد التهاب
موثر در بهبود علایم سرماخوردگی
کمک به پیشگیری از آب مروارید
معرق
- میوه ها :
اثر آنتی اکسیدانی
اثر ضد ویروس به خصوص ویروس آنفولانزا
تقویت سیستم ایمنی و کاهش علایم تب و سرماخوردگی
اثر ضد سرطانی
- پوست:
دارای اثر مسهلی و مدراست.
- برگ:
برگ آن در رفع التهاب بافت ها موثر می باشد.
جوشانده جوانه ها و برگ گیاه نیز اثر مسهلی دارد ولی در طب عوام بیشتر جوشانده آن به
صورت غرغره برای رفع درد گلو، به کار می رود.
در استعمال خارج، می توان ضماد برگ را در محل کوفتگی ها و هم چنین در باد سرخ مورد
استفاده قرار داد.
نقاط رشد و پراکنش:
در سراسر منطقه شمال ایران، در کنار جاده ها، حاشیه گودال ها و حدود خارجی جنگل ها یافت می شوند.
نواحی شمالی ایران، گرگان: بندرگز، کتول. مازندران، دره هراز: کرهزنگ (Karehsang) در ۱۰۰۰ متری، سواحل مازندران. گیلان: رشت، امامزاده هاشم (رویا زرگری ). فومن ، قزوین، و نزدیک کرج.
منابع:
سایت شمال نیوز (www.shomalnews.com)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
Ammi majus که در فارسی گل سفید یا وایه نام دارد ، گیاهی است یکساله بومی کشور مصر ، شمال اروپا ، ترکیه و جنوب آفریقا . نام های انگلیسی متعددی برای این گیاه بکار برده اند منجملهBull wort، Bishopsweed ، Lace flower ، Greater ammi ، Queen Annes lace .
این گیاه علیرغم دارویی بودن و استفاده جهت گل بریده ، بعنوان علف هرز بسیاری از مزارع نظیر گندم ، جو و کلزا مطرح می باشد .
کنترل این گیاه بوسیله سموم پهن برگ کش امکان پذیر می باشد . سمپاشی در مزارع خانواده گندمیان براحتی قابل اجرا بوده ولی در مزارع محصولات پهن برگ نظیر کلزا بدلیل دو لپه ای بودن هر دو خانواده امکان کنترل بسیار مشکل است . دام نیز بعلت سمی بودن علاقه ای به چرا و استفاده از آن را ندارد.
خصوصیات گیاهشناسی:
جزء گیاهان یکساله و دو لپه از تیره جعفری با رویش پائیزه می باشد. گیاهی باریک و بلند که در شرایط معمولی به ارتفاع تا ۱۰۰ سانتی متر می رسد. در صورت فراهم شدن شرایط مناسب از نظر نور و تغدیه و رقابت با محصولات دیگر ارتفاع آن تا ۲ متر نیز قابل افزایش است.
ساقه این گیاه منفرد ، باریک و بلند ، شیاردار ، با شاخه های بالا رونده و طویل به رنگ سبز تیره و گاهی دو شاخه که در قاعده منشعب می شوند. برگها در قسمت پایین تقریباً به رنگ سبز تیره ، پهن و دراز با تقسیمات شانه ای عمیق ، در شاخه های میانی و بالایی کمی کرکدار ، دارای ۳-۲ بار تقسیم شانه ای سرنیزه ای و دارای حاشیه دندانه ای اره ای شکل می باشد . برگها با دمبرگ کوتاهی به ساقه متصل شده اند .
گلها سفید کوچک ، مجتمع و زیاد ، گل آذین از نوع چتر مرکب به قطر ۵۰-۲۵ سانتی متر که در هر چتر ۱۰ گل کوچک سفید قرار دارد . گل آذین از ۲۰-۵ پرتو یا شعاع نا هم قد تشکیل شده که هر پرتو ۲۵-۱۲ سانتی متر درازا داشته و با زاویه ۴۵-۱۵ درجه از ساقه انشعاب می یابند . در زیر گل آذین در محل گریبان براکته های متعدد و باریکی وجود دارد . همچنین در زیر هر چتر نیز چند براکته وجود دارد . زمان گلدهی در مناطق سردسیر اواخر بهار و اوایل تابستان و در مناطق گرمسیر ماههای فروردین ، اردیبهشت و خرداد می باشد .
میوه آن ۵/۲-۲ میلی متر قطر و تخم مرغی شبیه زیره ، بیضوی ، باریک و نوک تیز بوده و میوه از نوع نیمه فندقه رسیده و صاف می باشد.میوه اش به رنگ مایل به قهوه ای، دارای ظاهر استوانه ای شکل و مصارف درمانی است.
زمان تولید بذر اوایل تابستان بوده و قطر بذر ۵/۱ میلی متر می باشد.
ترکیبات شیمیایی:
میوه گیاه Ammi majus دارای ترکیباتی مانند آموئیدین (ammoidine) [متوکسالن (Methoxsalen)]، آمیدین [امپراتورین (Imperatorine)]، برگاپتن Bergaptene و غیره است.
برگاپتین موجود در ترکیبات Ammi majus، به صورت بلورهای سوزنی شکل در الكل به دست می آید و در گرمای ۱۸۸ درجه ذوب و تصعید می شود. در آب جوش حل نمی گردد. به مقدار بسیار جزئی در اسید استیک گلاسیال، کلروفرم، بنزن، فنل خیلی گرم ولی به مقادیر زیادتر (یک در ۶۰) در الكل مطلق محلول است. انحلال آن در اسید سولفوریک، محلولی به رنگ زرد طلایی ایجاد می کند. از برگاپتن در تهیه فراورده هایی به منظور برنزه کردن پوست استفاده می شود. دارای اثر درمانی در رفع پسوریازیس نیز می باشد.
بذر این گیاه دارای ماده ای بنام گزانتوتوکسین بوده که خواص دارویی دارد.
شرایط تکثیر و نگهداری:
نحوه تکثیر بوسیله بذر بوده که بذور در عمق بسیار کم و وجود شرایط مناسب جوانه زنی سریع جوانه می زنند . جوانه زنی در دمای ۲۲-۲۰ درجه سانتیگراد و معمولاً بین ۱۴-۱۰ روز رخ می دهد .در دامنه وسیعی از خاکها اعم از خاکهای با زهکش خوب و حاصلخیز ، مرطوب ، علف زارهای شور و نواحی ساحلی رشد می کند. این گیاه برای رشد به نور کامل خورشید تا مقدار کمی سایه نیاز دارد.
خواص دارویی و درمانی:
-در مصر قدیم از این گیاه برای درمان بیماریهای پوستی استفاده می شده است: از گرد دانه (میوه) آن در مصر، برای درمان لک و پیس که با ظاهر شدن لکه های سفید و شیری رنگ در پوست با حاشیه پر رنگ عارض می شود و از ماده موثر آن یعنی متوکسالن (آموئیدین) به منظور فوق و موارد مشابه دیگر استفاده به عمل می آید.
- هم اکنون مطالعه بر روی این گیاه برای درمان و معالجه بیماریهای سرطان و ایدز آغاز شده است.
- Ammi majus مقوی و هضم کننده غذا، مدر و باد مسکن است.
- در سوء هضم ها، رفع نفخ، به عنوان مدر و جهت تقویت عمومی مصرف می شود.
نقاط رشد و پراکنش:
در بیشتر مناطق ایران با آب و هوای گرم و معتدل انتشار دارد. محل رویش آن نیز بیشتر در زمین های ماسه ای و مزارع است.
پراکندگی در جهان: در شمال افریقا، نواحی مختلف اروپا و آسیا می روید. وسعت پراکندگی آن بیشتر در مصر، مخصوصا در دلتای رود نیل است.
پراکندگی در ایران: شمال ایران: گرگان، علی آباد، بین گرگان و نوده در ارتفاع ۱۱۰ متری، گنبد کاووس، مغرب ایران: کرمانشاه، قصر شیرین، بختیاری، لرستان: شهبازان، پشت کوه، مهران، خوزستان: بین بهبهان و رامشیر در ۲۵۰ متری، ۱۲ کیلومتری مغرب بهبهان، نواحی شرقی هفت تپه، ۵۲ کیلومتری شمال اهواز، خلف آباد، بین اهواز و بهبهان در ۴۵۰ متری، سوزن نزدیک ایزه، باغ ملک. فارس: نزدیک برازجان، ۹ کیلومتری شمال کازرون در ارتفاع ۷۵۰ متری، جهرم، راهدار نزدیک دالکی، بوشهر. کرمان: سبزواران، میناب، کوه گرو در نزدیکی آبگرم، ۱۵۰ کیلومتری شمال بندرعباس، بلوچستان: Bazman، تنگ سرهه، سرباز، پیپ در ۱۱۰۰ متری، بشاگرد: Dauri.
منابع:
وبلگ کشاورز (http://kolza.blogfa.com/)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
نامهای دیگر: نام محلی: چش بنجشک؛ همچنین با نامهای با نام های آناغالس دشتی، اناگالیس، عیت الجمل، زغیله هم شناخته می شود.
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی علفی، یک ساله یا دو ساله با ساقه منشعب و مقطع چهارگوش، به طول ۷ تا ۲۲ سانتی متر، افراشته یا خمیده، برگ ها متقابل یا گاهی فراهم، بدون دمبرگ، مجموعه گل ها به تعداد ۲ تا ۴ عدد از محور برگ ها خارج می گردند، لوب های کاسه گل هم اندازه، بلند تر یا کوتاه تر از جام گل، جام گل به قطر ۵ تا ۱۰ میلی متر، آبی یا قرمز رنگ، دارای غده های ترشحی پایک دار، میوه کپسول، حاوی دانه های فراوان. طعم دانه بسیار تند و تلخ است. این گیاه دو نوع است : نوع اول آناغالس نر با گل قرمز و نوع دوم آناغالس ماده با گل آبی و لاجوردی.
تکثیر:
تکثیر آن از طریق كاشت بذر، تقسیم گیاه و تهیه قلمه در بهار امكان پذیر است.
این گیاه به مكان كاملا آفتابی و خاك مرطوب ، غنی و با زهكش خوب نیاز دارد و حداقل دمای قابل تحمل آن ۱۵- درجه سانتی گراد می باشد.
اندام های مورد استفاده:
بخش های هوایی گیاه.
ترکیبات شیمیایی:
از دوساپونین گلوکزید و آنزیم درست شده است.
خواص دارویی و درمانی:
طبیعت این گیاه گرم و خشک است .
- این گیاه به طور سنتی در کشور اسپانیا برای اهداف پوستی و درمان زخم ها به کار می رود و دارای خاصیت ضد فساد و ضد میکروبی است.
- این گیاه دارای اثری خلط آور و ادرار آور می باشد و به همین منظور در بیماری های سینه و دستگاه دفع ادرار به کار گرفته می شود.
- گیاه آناغالیس کاهش دهنده عرق، آرامش بخش، محرک و مسکن درد های عصبی می باشد.
- این گیاه در مواردی نظیر یرقان، بواسیر، تب یونجه، التهاب کلیه، ناراحتی های کبدی و سنگ های مجاری ادراری مورد مصرف واقع می گردد.
- در مصارف خارجی نیز از گیاه آناغالیس برای درمان خارش، عفونت های قارچی و التهاب پوست استفاده می شود.
- این گیاه برای درمان و رفع ضعف بینایی و زخم های چشم و سایر ناراحتی های پوستی اطراف چشم نافع می باشد.
- این گیاه برای درمان درد های کلیوی، درمان بیماری صرع والتهاب های روماتیسمی و نقرس نیز کاربرد دارد.
در مصارف خارجی نیز برای درمان زخم های چرکی، زخم ها و مار گزیدگی از این گیاه استفاده می گردد.
- خشک کننده و باز کننده ی انسداد و گرفتگی های مجاری عروق می باشد.
- قرقره آب برگ ماده (گل لاجوردی رنگ) آناغالس برای تمیز کردن حلق و بینی از ترشحات موثر می باشد و بوئیدن آن عطسه آور می باشد.
نقاط رشد و پراکنش:
به صورت علف هرز در حاشیه مزارع و مناطق نسبتاً مرطوب رویش دارد.
در جهان: ترکیه، اروپا، قفقاز، ایران، آسیای میانه، پاکستان، افغانستان، عراق، لبنان، سوریه و فلسطین.
در ایران: مازندران، گرگان، گیلان، ایلام، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، لرستان، بوشهر، هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان و کرمان.
آناغالس با گل های قرمز؛ در تمام هند به صورت یک علف هرز خودرو می روید. در ایران نیز در آذربایجان و مناطق تبریز، دیزه، سیامک و در شمال ایران در گرگان، بندر گز، مازندران، گیلان، محمود آباد، دره ی هراز، جنوب آستارا، سفید رود، جنوب رشت و لاهیجان، در بلوچستان در گشت، چابهار و بشا گرد، منطقه های البرز و دماوند، قزوین، بوجرد، کرمانشاه، اراک، اهواز، دزفول، بم، بوشهر و جزیره ی قشم و همچنین در خراسان می روید.
آناغالس با گل های آبی و لاجوردی؛ در ایران در مناطق کازرون و شوش، آبادان و مسجد سلیمان، تبریز، بلوچستان، دامنه های البرز و اطراف تهران نیز مشاهده شده است.
منابع:
مجله نورگرام (https://mag.noorgram.ir/)
سایت موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس (www.medhistory.ir)
سایت ساعدنیوز (https://saednews.com/)
گیاه آویشن با نام محلی آزبوه یکی از گیاهان خوراکی متعلق به خانواده نعناع می باشد.
آویشن گیاهی پایا وچند ساله که شبیه پونه کوهی است،با بوته های کوچک در بن چوبی، غالباً چمنی متراکم، بن بسیار ضخیم، دارای ساقه های پرپشت ، بسیار منشعب، با انشعاباتی به طول شش تا ۱۲ سانتیمتر، کرکدار با کرکهای در طول و برگدار می باشد.
برگ این گیاه در شاخه های گلدار تا زیرگل آذین در حدود چهار تا شش زوج، تماما هم قد، به ابعاد ۵/۱ تا هفت در ۹ تا ۱۳ میلیمتر با دمبگرهایی به طول یک تا دو میلی متر با تیغه یا پهنگی کم و بیش تخم مرغی در قاعده مقطع یا کنجی، در رأس مدور، پوشیده از کرکهایی به شکل متفاوت یا فاقد کرک، با تعدادی غده های بدون پایه متمایل به سرخ، با دمبرگ های مشخص، رگه های جانبی سه زوج، خمیده و کمانی، در حاشیه در هم و رأس بهم آمده هستند.
گل این گیاه به رنگ صورتی، صورتی متمایل به سفید، براکته های غیر رنگی، سبز و علفی، بطول یک تا ۵/۱ میلیمتر، کاس بطول چهار تا پنج سانتیمتر با لوله ای استوانه ای یا کم و بیش استکانی، لبهای همسان، بالایی برابر و هم قد با بخش لوله ای، با دندانه های پایینی تقریبا هم قد بالایی، بطول ۰/۸ تا ۲/۱ میلیمتر، میخک مانند، مژکدار، فاقد کرک و بطول شش تا هفت میلیمتر است.
خواص آویشن کوهی:
- درمان نفخ معده: یکی از خواص آویشن کوهی اثربخشی آن در درمان نفخ معده است. این گیاه حاوی ترکیباتی با طبع تلخ و خنک است که به دستگاه گوارش در هضم بهتر مواد غذایی کمک می‌کند.
- درمان بوی بد بدن
- درمان بوی بد دهان
- درمان سینوزیت
- درمان سرفه
- درمان ضعف و بی حالی: آویشن سرشار از اسیدهای آمینه بوده و در درمان ضعف و بی حالی موثر است. همچنین این گیاه با دارا بودن مقادیر بالایی آهن می‌تواند درمان مناسب و مکملی برای کم خونی فقر آهن باشد.
- درمان روماتیسم
- درمان مشکلات مربوط به مو
- کنترل سطوح فشار خون
- بهبود تراکم استخوانی
- درمان مشکلات پوستی
- درمان زخم پای ورزشکار
محل رشد و پراکنش:
آویشن را در آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، اراک و نواحی و مناطق البرز می توان یافت و در استان کرمانشاه نیز در سرپل ذهاب، کرند غرب، کوه شاهو و طاقبستان قابل برداشت است.همچنین در مناطق وسیعی از مازندران، گیلان، آذربایجان، کردستان و تهران می‌روید.
منابع:
سایت ایسنا (https://www.isna.ir/news/kermanshah-۴۸۶۸/)
سایت اول فارس (https://www.avalfars.ir/)
فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی (http://jmp.ir/)
سایت دکتر ساینا (https://www.drsaina.com/)
درباره خانواده ارکیده:
خانواده گل ارکیده (Orchid) یا ثعلبیان (Orchidaceae)، یک خانواده متنوع از گیاهان گلدار است که دارای شکوفه های رنگارنگ و معطر هستند. خانواده گل ارکیده دارای ۲۸۰۰۰ گونه شناخته شده است که در ۷۶۳ طبقه توزیع شده است.
گل ارکیده به راحتی از گیاهان دیگر متمایز می شود؛ زیرا آنها علاوه بر بعضی از ویژگی های عادی مشترک ، ویژگی های Synapomorphies (یکی از خصوصیات و ویژگی های موجود در یک گونه ی اجدادی است که منحصراً اصالح شده و توسط فرزندان تکاملی آن به اشتراک گذاشته می شود.) به اشتراک می گذارند.
یکی از انواع گونه های گل ارکیده، ارکیده ابرویی زنبوری می باشد.
خصوصیات گیاهشناسی ابرویی زنبوری:
ابرويي زنبوري از خانواده گل ارکیده یا ثعلبیان كه به خاطر شباهتش به زنبور به اين نام خوانده مي شود گياهيست چند ساله، محكم به ارتفاع ۵۰ سانتي متر با گل هاي بزرگ و سرنيزه اي متعدد.
گلبرگ ها كوچك و مثلثي و گلبرگ لابل بزرگ و كاملاً برگشته است. اين گلبرگ تخم مرغي شكل به سه قسمت تقسيم شده كه بخش هاي جانبي مثلثي و كرك دارند و بخش مياني مخملي و داراي نقشي يقه مانند بوده كه ناحيه اي به رنگ قرمز قهوه اي را دربرمي گيرد. اين اركيده از اوايل فروردين تا خرداد گل مي دهد.
خواص گل ارکیده:
- هرگونه از گل ارکیده کاربرد خاصی دارد؛ به طور مثال "ثعلب" که یک ماده اصلی در بستنی سنتی می باشد، از گونه ای از گل ارکیده که در ایران در کوه های «باغرو» که نزدیکی آستارا و اردبیل می روید، استخراج می شود.
- برخی گونه ها برای مصارف دارویی به کار می رود؛ مثل داروی ضدبارداری که از میوۀ یک گونه ارکیده توسط بومی های استرالیا بدست می آید.
- همچنین در کشورهای آسیایی مانند چین ، ژاپن و کره از گونه های مختلف ارکیده برای دمکرده آرامش بخش، داروی ضدسرطان و حتی تولید نوعی چسب که در صنایع دستی کاربرد دارد، استفاده می شود.
- می توان از گل ارکیده در صنعت عطر سازی، ادویه جات، طب سنتی، دارویی و ... استفاده کرد.
نقاط رشد و پراکنش ابرویی زنبوری:
جنس ابرويي در ايران ۹ گونه گياه علفي دائمي دارد كه گونه هاي ابرويي تركمني و ابرويي كردستاني انحصاري ايران است و مابقي علاوه بر ايران در آناتولي، قبرس، سوريه، لبنان، فلسطين، عراق، قفقاز، ماوراي قفقاز و مناطق مديترانه اي نيز مي رويند.
این ارکیده در مناطق كم ارتفاع و باز علفزارها و در ميان درختان جنگلي شمال و غرب ايران مي رويد.
در استان گلستان: گرگان، آزاد شهر
منابع:
سایت میخک طلایی( https://mikhak.ir/)
سایت سلام دنیا (https://salamdonya.com/)
فصلنامة علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران- استان گلستان
نامهای دیگر: آسمانی بی‌برگ، آسمانی بیرنگ، آسمانی بی کرک، الدورک، الدروک، اردوک، شپشو و باقل.
اردولوک، نام یک گونه از سرده آسمانی است. جنس یا سردهٔ آسمانی در ایران ۸ گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد. آسمانی بی‌برگ یکی از ۸ گونهٔ موجود در ایران است.
گیاهیست بوته ای و چندساله به رنگ سبز یا سبز تیره که ارتفاع آن ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر رشد می کند. ساقه منشعب، در پایین چوبی و در بالا علفی است. برگ ها کوچگ و فلسی شکل به طول حدود یک میلیمتر با نوک کند و یا نوک تیز، در حاشیه غشایی، قاعئه برگهای متقابل چسبیده به یکدیگر، قسمت داخلی برگ ها در حد فصل بین برگ ها و ساقه پر از کرک های بلند می باشند.گل ها منفرد، گل آذین به صورت خوشه سنبل می باشد. سنبله ها به طور معمول در انتهای گیاه و به صورت متراکم قرار می گیرند. برگک ها کوتاهتر از گلپوش ها، نابرابر و ناهمشکل، به طول حدود ۲ میلیمتر هستند. سه گلپوش در مرحله میوه بالدار و تخم مرغی - دایره ای با نوک گرد و دو گلپوش دیگر اغلب بدون بال و یا دارای بال خیلی کوچک ، نیزه ای شکل می باشد. بالها به ابعاد ۵۰ تا ۱۰ در ۳.۵ تا ۶ میلیمتر، نیم داره ای یا کلیوی شکل به رنگ سبز مایل به زرد هستند.
این گیاه در خاکهای آهکی و قلوه سنگی می روید.
این گونه تشکیل جوامع گیاهی در منطقه ایران و توران می دهد و در اراضی شور و لب شور مستقر می گردد. از نظر اقلیم در شرایط اقلیمی درمنه شرقی مستقر می گردد و با این گونه جامعه موزائیک فرم تشکیل می دهد که اراضی شور را اردولوک و اراضی با خاک شیرین را درمنه اشغال می کند.
نتایج حاصل از مطالعه شرایط رویشگاهی گونه An.aph در منطقه دامغان نشان داد که این گونه مقاوم به شرایط خشکی و خشکسالی و درجه حرارت بالای محیط است و در مناطق مسطح و شیب های جنوبی دیده می شود. این گونه جهت استقرار نیاز به خاک غنی و حاصلخیز ندارد و در خاک های فقیر، شور، خنثی تا کمی قلیایی و با املاح زیاد آهک و گچ می روید. بر اساس نتایج حاصل استفاده از این گونه در احیای مناطق دارای شرایط نامساعد اقلیمی و خاکی و اراضی کشاورزی رها شده که عملا دیگر هیچ قابلیتی ندارند و در معرض فرسایش و تخریب قرار دارند، علاوه بر حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آبی و بادی و با توجه به اهمیت دارویی این گونه و استفاده از آن برای از بین بردن آفات گیاهی می تواند زمینه اشتغال و درآمدزایی را در مناطق فراهم آورد.
کاربردها:
این گونه گیاهی دارویی با دارا بودن آلکالوئید آنابازین در تهیه حشره کش ها و برای از بین بردن آفات گیاهی به ویژه شته ها در کشاورزی کاربرد دارد.
* اطلاعات بیشتری درباره خواص دارویی این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
نقاط رشد و پراکنش:
در جهان: ایران، قفقاز، افغانستان
در ایران: گرگان، خراسان، آذربایجان، سمنان، تهران، قم
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
مقاله اطلس رنگی گیاهان استان قم
سایت http://resna.iut.ac.ir/
سایت مرجع دانش (https://civilica.com/)
نامهای دیگر: اسب‌واش، جاورس
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی یکساله با ساقه‌های ظریف و باریک و راست و برگهای پهن و مسطح که گاهی طول آنها برابر ساقه‌های گیاه می باشد. گاورس دارای برگهای پهن و خوشه‌های بلند و بخش‌بخش بوده که بذرهایش پس از رسیدن صاف و براق است و از سایر پوسته‌های سنبلچه که در محور گل قرار دارد جدا شده و به زمین می‌افتد.خوشه‌هایش به رنگ زرد یا ارغوانی است. بذر این گیاه، کوچک و محدب است و گلوم خارجی کاغذی مانندی آن را احاطه کرده است؛ که ضمن خرمن کوبی از آن جدا می گردد. دوره رشد و نمو این گیاه در فصل تابستان بوده و از این رو جهت تولید عملکرد مناسب احتیاج فراوان به آب و هوای گرم دارد.
خواص درمانی و دارویی:
طبع گیاه گاورس سرد و خشک می باشد.
این گیاه قابض، مدر، خشک کننده، بدون گزیدگی و تقویت کننده بدن است.
- درمان آبریزی های بدن : از پخته ی این گیاه استفاده گردد.
- درمان اسهال های سوداوی
- درمان دردهای بواسیر: علاوه بر این گیاه می توان از خواص درمانی شبدر ترشک استفاده نمود.
- درمان نفخ معده : از بوداده گرم این گیاه استفاده گردد.
*موارد احتیاطی و منع مصرف
زیاده روی در خوردن گیاه گاورس ممکن است ایجاد خون سوداوی نموده و موجب گرفتگی شود که برای رفع آن می توان از روغن و شکر و حلوای چرب استفاده نمود.
منابع:
سایت نماگرد (https://namagard.com/)
مشخصات ظاهری گیاه ارزنی ایتالیایی ، گاورس ایتالیایی:
گندمی یکساله . ساقه های ماشواره ای ایستاده، دسته ای، ساده یا از قاعده کم وبیش منشعب، بی کرک و صاف یا در زیر گل اذین پانیکول نسبتا زبر. پهنک برگها روی سطح فوقانی و لبه زبر، خطی _ نوک دار، به طول تا ۴۵ سانتیمتر، به عرض ۵_۲۰ میلیمتر. پانیکول انبوه، به طول ۲۰_۳۰ سانتیمتر، به عرض ۲_۳ سانتیمتر، کموبیش واژگون، لودار، با قاعده منفصل ؛ تارهای می ریشی گریبانی ۱_۵ تایی، زبر روبه بالا. سنبلچه ها بیضوی_ نوک کند، دامی (با دوام)، به طول ۲_۳ میلیمتر، به عرض ۱/۵ _ ۱/۸ میلیمتر؛ پوشه ها نامساوی، تحتانی به اندازه ۱/۳ سنبلچه، فوقانی مساوی ۲/۳_۲/۴ سنبلچه ، غشایی؛ سنبلچه تحتانی تو خالی؛ پوشینه مشابه پوشه فوقان؛ پوشینک ها بسیار کوچک یا وجود ندارند؛ سنبلچه فوقانی نر ماده؛ پوشینه رسیده زرد یا قرمز ، صاف.
خواص دارویی و درمانی:
- بر اساس طب هندوستان(بودایی) گیاه شیرین و تلخ، چاق کننده، محرک میل جنسی، آرام کننده دردهای رحم آبستن است.
- سبب از بین بردن احساس سوختگی ، شفا و ترمیم شکستگی ها می شود و تولید نفخ می کند.
- داروی عمومی برای تسکین دردهای روماتیسمی است.
- گفته می شود که دانه های آن مدر و قابض است.
نقاط رشد و پراکنش:
پراکندگی جهانی: نواحی گرم و مرطوب، شبه گرم و مرطوب، در سایر نقاط معرفی شده (عراق ، ایران، افغانستان و پاکستان).
پراکندگی جغرافیایی در ایران: بصورت کاشته شده در استانهای اذربایجان، لرستان، کرمان و خراسان.
منابع:
سایت www.faq.irpsc.com
نامهای دیگر: گاورس سبز رنگ، ارزن وحشی، چسبک، ارزن زرد گاورس
خصوصیات گیاهشناسی:
غلاف برگ‌هاى اوليه بدون کرک ولى در حاشيه کرکدار است. پهنک برگ نيز بدون کرک و ليگول آن غشائى است. از جمله مهمترين علف‌هاى هرزى است که انتشار وسيع داشته و داراى تيپ‌هاى مختلفى است؛ به‌طورى‌که ممکن است بعضى از گونه‌هاى آن به ارتفاع دو متر نيز رسيده و يا پانيکول‌هاى آن طولى بيشتر از ۱۰ سانتى‌متر داشته باشند. بعضى تيپ‌هاى آن داراى ريشک‌هاى ارغوانى بوده و شباهت زيادى به دم روباهى کبير (Giant foxtail) دارد.
گياهى است يک‌ساله، ايستا و به ارتفاع ۳۰ تا ۸۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن راست، ابتدا سبزرنگ و متمايل به قرمز، بدون کرک و يا در قسمت‌هاى پائين پانيکول پوشيده از پرزهاى ريز است. برگ‌هاى اين گياه فاقد کرک، چروکيده، به‌ندرت به رنگ سبز تيره، سرنيزه‌اى شکل، به طول ۵ تا ۲۰ سانتى‌متر و عرض ۴ تا ۸ ميلى‌متر و داراى حاشيه‌اى ناهموار است.
گل‌آذين سنبله، متراکم، به رنگ سبز يا ارغواني، استوانه‌اى شکل، به طول کمتر از ۱۰ سانتى‌متر و راست که نزديک به انتهاء کمى خميده است. سنبله‌ها داراى تعداد زيادى ريشک بلند است که به تعداد ۱ تا ۳ عدد در زير هر سنبله وجود دارد. سنبلک‌ها به‌وسيلهٔ خارهائى احاطه مى‌شوند که سخت و محکم شده و به هنگام مصرف علوفه به دهان دام آسيب مى‌رساند.
بذر اين گياه ابتدا به رنگ سبز و در زمان رسيدگى کامل تبديل به قهوه‌اى تيره تا سياه مى‌شود. طول آن ۲ و قطر آن ۳/۱ ميلى‌متر، بوده، سطح آن بسيار خشن و ناهموار است. هر گياه قادر است تعداد بسيار زيادى بذر توليد نمايد.
موسم گلدهى اين گياه مرداد تا شهريور ماه است.
خواص دارویی:
تب‌بر, مدر, مرطوب‌کننده
نقاط رشد و پراکنش:
اين گياه را مى‌توان در اکثر مزارع، باغ‌ها، پارک‌ها، زمين‌هاى چمن، حاشيهٔ جاده‌ها، نهرها و مراتع مشاهده کرد.
منابع:
سایت مجله ویستا (https://vista.ir/)
سایت www.liberherbarum.net