سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
مینای پرکپه متعلق به تیره Asteracea و قبیله Anthemideae و جنس Tanacetum است. این گیاه پایا، علفی، بومی ایران پوشیده از کرک، تقریبا خاکستری، ساقه به ارتفاع ۴۰-۱۰سانتی متر،گوشه دار- مخطط،برگه های قاعده ای با دمبرگ بلند، پوشیده از کرک یا مو به طور مشخص یا نامشخص شفاف-غشایی-قهوه ای گل های لبه ای ماده، زرد، چمچه ای یا لوله ای، گل های مرکزی لوله ای، نرماده، فندقه مستطیلی ،استوانه ای با ۵-۴ رگه بهترین رویشگاه از نظر فراوانی: بیشترین فراوانی این گونه در اطراف روستای ونان (۶۰%) وجود داشته است و به صورت خودرو در استان همدان رشد می کند. در طب سنتی خواص متفاوت و زیاد درمانی بر ضد بیماری های عفونی برای آن ذکر شده است.
منابع:
سایت رسانه مجازی نگاه (http://www.negahmedia.ir)
سایت مرجع دانش سیویلیکا (ثقفی، ندا و روستایی، پروانه و اولنج، نیره و وطن خواه، الهه،۱۳۹۵،بررسی خواص آنتی باکتریال غلظت های مختلف گیاه دارویی مینای پرکپه (T. polycephalum L)،نوزدهمین کنگره ملی و هفتمین کنگره بین المللی زیست شناسی ایران،تبریز،،،https://civilica.com/doc/۶۸۷۹۶۱)- کد ثبت مقاله:https://civilica.com/doc/۶۸۷۹۶۱/
نخود آناتولی گیاهیست چند ساله که دانه و برگ آن مورد استفاده دارویی و درمانی دارد.
مناطق رشد و پراکنش:
کوههای سفیدخانی در استان مرکزی (ارتفاعات ۲۱۰۰ تا ۲۷۵۰)
منابع:
مقاله معرفی گیاهان دارویی شهرستان اراک
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
نخود تیزدندان گیاهیست چند ساله که دانه و برگ آن مورد استفاده دارویی و درمانی دارد.
مناطق رشد و پراکنش:
مودر در استان مرکزی (ارتفاعات ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰)
منابع:
مقاله معرفی گیاهان دارویی شهرستان اراک
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
خصوصیات گیاهشناسی:
نسترن وحشی درختچه‌ای برگریز و یکی از گونه‌های وحشی خانواده رز است. ارتفاع آن از ۱ تا ۵ متر و ممکن بیشتر هم رشد کند. گل‌های نسترن کوچک و دارای پنج گلبرگ هستند. رنگ آنها از صورتی تا سفید (معمولاً صورتی کمرنگ) و گاهی زرد متغیر است. این گیاه بر روی ساقه‌هایش تیغ‌های کوچک و تیزی دارد که در بالا روندگی کمکش می‌کنندگل نسترن یک گل بسیار معطر و پرخاصیت است که در برخی از مناطق به عنوان گل تزئینی هم کاشته میشود، ولی بیشتر جنبه غذایی و دارویی دارد.
ترکیبات شیمیایی:
میوه گل نسترن دارای ویتامین C ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است. ویتامین C میوه خشک شده که در بازار هست به مرور زمان از بین می‌رود پس حتما این میوه را تازه مصرف نمایید تا ویتامین C زیادی وارد بدنتان شود.
همچنین این گیاه دارای ویتامین‌های A۱، B۱، B۲، B۳ و K می‌باشد.
از جمله ترکیبات مؤثر دیگر در میوه نسترن کوهی میتوان به کاروتنوئیدها، توکوفرول، اسید فنولیک، بیوفلاونوئیدها، تانن، پکتین، اسیدهای ارگانیک، اسید آمینه، اسانس و اسیدهای چرب اشباع نشده که به فراوانی در گیاه نسترن کوهی یافت میشوداشاره کرد. علاوه بر این، این گیاه به عنوان یک منبع جایگزین لیکوپن محسوب میشود. همچنین به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از ترکیبات فنلی نظیر کوئرستین، روتین و کمپفرول، این گیاه به عنوان منبع آنتی اکسیدانی کارآمد معرفی میشود.
خواص دارویی و درمانی:
- مهمترین خواص این میوه مسکن درد، درمان اسهال، ملین و ضد یبوست،مقوی اعصاب، ضد کرم است.
- دمنوش میوه گل نسترن برای بیماریهای دهان و لثه بسیار مفید است.
- چای میوه گل نسترن برای بیماریهای عفونی بسیار مفید است.
- عرق نسترن نیز دارای خواص زیر می باشد:
تقویت‌کننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی، برطرف‌کننده عوارض کمبود ویتامین ث، درمان ورم کلیه، درد معده و اسهال، دفع سنگ کیسه صفرا، رفع بی خوابی
- نسترن تأثیر بسزایی در درمان نقرس دارد
- برای بهبود شکستگی استخوان، ضمادی از برگ نسترن تهیه و آن را روی محل شکستگی قرار می‌دهند
- برای درمان نرمی استخوان و کمبود ویتامین C از میوه نسترن استفاده میشود.
- برای درمان سرماخوردگی و آنفلوانزا از دمکرده میوه نسترن استفاده می شود.
- نسترن سرعت جریان خون را در پوست افزایش می‌دهد و پوست را لطیف و خونریزی سینه را درمان میکند و دمکرده برگ و گل آن برای شستشوی زخم و سوختگی‌ها استفاده میشود، همچنین نسترن بوی بد بدن را رفع میکند و افرادی که زیاد عرق میکنند باید بدن خود را پس از استحمام با دمکرده گل و برگ نسترن بشویند.
فرآورده ها:
شربت، چای، مربا
مناطق رشد و پراکنش:
پراکندگی جغرافیایی این گونه به طور متغیر در اروپا، شمال غربی آفریقا و غرب آسیاست. این گیاه در ایران نیز که خاک آن غنی از منیزیم و کلسیم است، در مناطق غربی و شمالی دیده می شود.
گونه‌های بسیاری از آن در جنگل‌های شمال، منطقه ارسباران، و ارتفاعات فوقانی مناطق دیگر ایران به صورت خودرو یافت میشود.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک (http://jams.arakmu.ac.ir/)
سایت شفقنا (https://fa.shafaqna.com/)
گياهى يک‌ساله يا دوساله، ايستا و يا خوابيده، به ارتفاع ۵/۷ تا ۶۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقه‌ها منشعب، کوتاه و پوشيده از کرک‌هاى ساده، متراکم و لطيف هستند. برگ‌هاى اين گياه ظريف، نازک، تقريباً متمايل به قرمز، ساده تا دو شانه‌اى و به طول ۳ تا ۲۰ سانتى‌متر و عرض ۵/۰ تا ۵ سانتى‌متر و شامل برگچه‌هاى تخم‌مرغى تا خطى متمايل به سرنيزه‌اى با دندانه‌اى ملايم يا تند هستند. برگ‌هائى که در قاعدهٔ گياه وجود دارند به حالت روزت، بدون دمبرگ، کرک‌دار، به طول ۵/۲ تا ۱۲ سانتى‌متر و شامل ۳ تا ۹ برگچه است. اين برگچه‌ها داراى لوب‌هاى عميق هستند و به قطعات نازک تقسيم شده‌اند. در محل اتصال دمبرگ‌ها به ساقه معمولاً گوشواره‌هاى کوچک و نوک‌دار مشاهده مى‌شود. در مواردى ديگر ممکن است برگ‌ها در محل بندهاى ساقه نيز ديده شوند.
ميوهٔ اين گياه کپسول، طويل، باريک، کرک‌دار و شبيه سوزن و يا نوک لک‌لک است پس از رسيدن با ۵ شکاف باز مى‌شود و هر قسمت از آن محتوى يک بذر است. بذرها به رنگ قهوه‌اى روشن، صاف، دوکى‌شکل و به طول ۴ تا ۶ ميلى‌متر هستند. هر گياه قادر است حدود ۲۰۰ تا ۶۰۰ بذر توليد کند.
موسم گلدهى اين گياه خرداد تا اوايل مردادماه است.
خواص درمانی :
- بهترین مسهل برای اطفال بوده و خاصیت راشتیسم نیز دارد.
- درمان خونریزی ادارای و سایر خونریزی ها
- ریشه جهت افزایش شیر مادر
- جوشانده آن جهت عفونت های پوستی انسان و حیوان
- ریشه له شده جهت موضعی جهت زخم
- دم کرده برگ آن باعث افزایش ادرار و عرق میشود
- ریختن دم کرده آن در وان حمام جهت درمان روماتیسم
استفاده صنعتی : از کل گیاه رنگ سبز تهیه میشود ؛ پودر گیاه خشک شده را به تخم خربزه اضافه میکنند تا در هنگام ذخیره و انبار داری دچار عفونت نشود.
این موارد استفادهای محلی و سنتی بود که در کشورهای مختلف از آن میشود و تا توسط مطالعات بالینی ثابت نشود نمیتوان با اطمینان آنها را بکار بست.
محل رشد و پراکنش:
اين گياه خاک‌هاى سبک و حاصلخيز را ترجيح داده و مى‌تواند به‌عنوان علف هرزى يک‌ساله يا دوساله محصولات زراعى مختلف، سبزيجات، صيفى‌جات و مزارع يونجه را آلوده سازد. نوک لک‌لکى در مراتع جزو گياهان خوش خوراک محسوب مى‌شود.
پراکندگی جهانی: اروپا، شمال افریقا، جنوب غرب اسیا، قفقاز، غرب سیبری و اسیای مرکزی.
پراکندگی جغرافیای درایران: این گونه به صورت علف هرز در اغلب نقاط استانهای گرگان، مازندران، گیلان، اذربایجان شرق و غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، همدان، اراک، اصفهان، یزد، لرستان، چهارمحال بختیاری، فارس، کرمان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، خراسان، سمنان و تهران می روید.
منابع:
سایت صدا و سیمای مرکز قم (http://qom.irib.ir/article/۴۲۵۵۵۲۰۰)
سایت ویستا (vista.ir)
سایت نگاه (http://www.negahmedia.ir)
https://www.instagram.com/p/ufOOQNMsuB/?utm_source=ig_web_copy_link
سایت زنجیره تأمین بهشت (qzparadise.ir)
خصوصیات گیاهشناسی:
والك یكی دیگر از گونه های سیرها با ارتفاع ۰.۱۵ متر می باشدو به اصطلاح نوعی سیر كوهی است. والک گیاهی پیازدار است که پیاز آن از سه برجستگی با ظاهر کاملاً مشخص تشکیل می گردد. والک دارای دو برگ بیضوی نوک تیز و منتهی به دمبرگ دراز است. دانه آن کوچک و دارای ظاهری کروی است.بوی سیر می دهد و معمولاً برگهای آن پخته شده و با برنج و سایر غذاها مصرف می شود.این گیاه در خاکهای سبک شنی و متوسط لومی به خوبی رشد می کند.
خواص درمانی و دارویی:
- اثر تصفیه خون دارد.
- در رفع دانه های جلدی مزمن مؤثر است.
- رفع اختلالات هضمی می کند.
- دركاهش فشار خون و رفع تصلب شریانها نافع است.
اندامهای مورد استفاده:
ریشه و برگ
محل رشد و پراکنش:
والک در مناطق وسیعی از ایران مخصوصاً در نواحی کوهستانی البرز، دامنه های مرطوب البرز به سمت تهران ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ متری دربند، نواحی پوشیده از برف مجاور دزدره، شهرستانک، لشکرک، فشم و همچنین استانهای آذربایجان: ارومیه، بعضی نواحی گیلان، بین همدان و کرمانشاه، اراک، شیراز و غیره می روید.
این گیاه مخصوص جنگلها و نواحی مرطوب دشتها و مناطق کوهستانی است. هرقدر نواحی جنگلی محل رویش گیاه، مرطوب تر و تاریک تر باشد فشردگی انتشار گیاه بیشتر است.
منابع:
وبلاگ دهکویه (http://dahkoosky.blogfa.com/)
سایت ویستا (https://vista.ir/)
سایت شبکه گیاهی ایران (http://www.netplant.ir/)
خصوصیات گیاه شناسی:
ورث گیاهی از خانواده اسپرک (Resedaceae) می باشد. این گیاه در فارسی با نام های ورث ، ورس،سپرک، اسفرک، پشترک، پشترغ، پشتراغ، بشترغ، شبرق و اسپرک خشک و به انگلیسی reseda گفته می شود. ورث گیاهى است یک ساله یا چندساله، که ارتفاعی ۳۰ تا ۱۰۰ سانتى‌متری دارد. ساقه ی این گیاه راست، ساده و یا داراى انشعابات پراکنده است، برگ هایش متناوب و به رنگ سبز تیره می باشد. گل های ورث به‌صورت خوشه‌هائى کوتاه و عریض که بعد از مدتى طویل‌تر می شود و به رنگ زرد متمایل به سبز بوده و موسم گلدهى آن فروردین و اردیبهشت ماه است. همچنین میوه ی این گیاه به شکل تخم‌مرغى کشیده و متورم است و بذرها قهوه‌اى بسیار تیره یا زردرنگ که در انتهاء داراى سه دندانه هستند.
موسم گل: اردیبهشت- خرداد
ترکیبات شیمیایی گیاه ورث :
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه ورث عبارتند از: لوتئولین که ماده رنگی گیاه نیز به شمار می‌آید و اسانس آن زرد مایل به قهوه‌ای است.
خواص درمانی و دارویی:
طبع گیاه ورث گرم و خشک است.
- مسکن و ضد درد : بدین منظور از جوشانده آن استفاده گردد.
- تقویت نیروی جنسی
موارد استفاده صنعتی:
در طب گیاهی ورث معمولاً با کتیرا و مصطکی (شیره گیاهی از خانواده پسته) و عسل مصرف میشود.
در گل و برگ گیاه ورث ماده زرد رنگی وجود دارد که در رنگرزی به کار برند.
در کشورهای اروپایی از گیاه ورث در استخراج رنگ طبیعی استفاده میشود.
پراکنش جغرافیایی:
ورث در مناطق مختلف استان از جمله قائن ، مسیر روم به سرایان ، آیسک ، فردوس ، بشرویه ، درمیان ، سربیشه و بیرجند مشاهده می گردد.
منابع:
سایت رسانه مجازی نگاه (www.negahmedia.ir)
سایت نماگرد (https://namagard.com/)
وسمه گیاهی است دو ساله که از برگ آن ماده آبی رنگ سیر به نام وسمه گرفته می شود.
بلندی آن ۹۰ _ ۱۱۰ سانتیمتر، برگ های آن کمانی و به طور گروهی است.
قسمت پایین برگ ها نازک و سفید شده و به شکل دم برگ ضخیم گوشتی در آمده و به ساقه متصل می شود.
قسمت بالای برگ بیضی دندانه دار براق و سبز رنگ است.
گل های آن زرد، میوه آن خورجینک کوتاه و سیاه رنگ و ریشه آن عمودی و کمی ضخیم می باشد.
گیاه وسمه بومی چین است و در سایر مناطق دنیا نیز انتشار دارد.
در ایران نیز گونه هایی از آن به طور خودرو می روید و در باختران، طاق بستان دیده می شود.
گونه های دیگری از آن در شمال ایران در مازندران، پل زنگوله در کنار رودخانه ها در ریگزار و در دامنه های البرز انتشار دارد.
نام های دیگر وسمه شالخنی، کتم، خطر، برگ گیاه، رنگ برگ، حنای شقال برگ نیل، برک، شالخنی و رنگ حنا است.
ایرانیان عقیده داشتند که باید وسمه را صبح چید و با یک آفتاب خشک کرد و پس از غروب آن را کوبید و کیسه کرد تا فاسد نشود.
خواص وسمه
- طبع وسمه گرم و خشک است.
- قسمت های مختلف آن مانند برگ، گل و تخم دارای خواص درمانی است.
خواص درمانی وسمه:
مشکی کردن مو - ضعیف شدن مغز - تقویت و بلندشدن مو - بواسیر - سرماخوردگی - تب مخملک - سرخک - تیفوئید - آنفلوآنزا - جلوگیری از آب آوردن چشم و...
خواص برگ وسمه
- اگر آب دمکرده برگ آن را بنوشید قی آور است.
- در موارد گزیدگی توسط سگ هار نافع می باشد.
- برگ این گیاه را با آب گرم خمیر کرده و بر سر ضماد کنید.
- برای رفع زکام مفید است، مو را تقویت میکند، رنگ مو را تغییر داده و به مشکی تبدیل میکند.
- همچنین روزی سه بار قدری از برگ گیاه وسمه را با کمی آب خمیر کرده در اطراف بیضه ها بمالید. ورم بیضه که از گرمی وحرارت باشد را می نشاند.
- بند آمدگی ادرار نوزاد را برطرف می کند.
خواص روغن وسمه
- مالیدن روغن وسمه به سر موها را تقویت کرده از ریزش آنها جلوگیری می کند و باعث بلند شدن موها می شود.
منبع:
سایت دلگرم (www.delgarm.com)
ویژگی‌های گیاهشناسی:
یولاف گیاهی یکساله از قبیله‌ی Avenae می‌باشد. ساقه‌ی آن مانند سایر غلات بند‌بند و تو خالی است. ارتفاع ساقه از ۶۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر متغیر است. و در برخی ارقام یولاف در محل گره‌ها کرک‌هایی وجود دارد. قدرت پنجه‌زنی آن کمتر از گندم و جو می‌باشد. در یولاف در محل تلاقی پهنک با غلاف برگ‌ها گوشوارک وجود ندارد. سیستم ریشه‌ای یولاف مشابه گندم و جو است. گل‌آذین یولاف خوشه است که انشعابات آن ممکن است همگی در یک سو و یا در دو سو باشند. گل آذین یولاف رشد – محدود بوده که دارای یک‌محور اصلی و تعدادی انشعاب‌های فرعی است. انشعاب‌های فرعی از گره‌های روی محور گل‌آذین به وجود می‌آیند. انتهای محور اصلی و هر یک از انشعاب‌های فرعی به یک سنبلک انتهایی ختم میشود. هر سنبلک دارای دو تا سه گلچه است که دوتای پایینی بارور و سومی (درصورت موجود بودن) عقیم است. سیستم ریشه‌ی یولاف مانند گندم و جو می‌باشد.
زمان جمع آوری دانه ،اندام هوایی و کاه،هر سه در تابستان است.
قسمت های مورد استفاده:
دانه، اندام هوایی و کاه، قابل استفاده است.
مواد مؤثره:
نشاسته ۵۸ درصد، پروتئین ۱۲ درصد، رطوبت ۱۰ درصد، چربی ۴ درصد، سلولز ۱۲ درصد، مواد معدنی۴ درصد، روغن ۱۸ درصد.
یولاف یا جو دوسر حاوی ترکیباتی مانند مواد صابونی، فلاونوییدها، مواد معدنی، آلکالوییدها، استروییدها، ویتامین‌ها B ،D ،E ،کاروتین، گلوتن، نشاسته چربی و اسید آلی است.
جوی دوسر دارای مواد چرب ،مواد ازته و مواد نشاسته ای است.
گروهی از ارقام اصلاح شده این گیاه دارای مقدار بسیار فراوانی بتاگلوکان هستند که جو دو سر های بتاگلوکان نامیده می‌شوند. این ارقام برای درمان بیماران دارای دیابت نوع ۲ تولید می‌شوند، زیرا ثابت شده بتاگلوکان موجود در این ارقام در درمان و پیشگیری این بیماران مؤثر است.
فرآورده های جودوسر:
- جودوسر نیمه کوبیده (پَرک)، آردشده یا خُردشده: جوی فوری یا همان پرک، نوعی است که بیشترین فرآوری روی آن انجام شده که به کوتاه‌ترین زمان برای پخته شدن نیاز دارد اما بافت آن حریره مانند میشود.
- محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصارهٔ جو دوسر در بازار عرضه شده‌اند.
- چای تهیه شده از جو دو سر
خواص دارویی و درمانی:
- مصرف آرد جودوسر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب میشود.
- نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان ها و اثرات ضدتومور بسیار قوی آن
- بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دو سر اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی ثابت شده‌ای دارد.
- جو دو سر به دلیل نداشتن گلوتن و دارا بودن فیبر بالا یبوست را بر طرف میکند و مشکلات گوارشی را بر طرف میکند.
- مقوی اعصاب است .
- ضد عفونی کننده بدن می باشد.
- تقویت کننده بدن می باشد .
- به خاطر داشتن ماده‌ای خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست.
- اثر کاهش اسید اوریک
- کاهش وزن: برای لاغر شدن هر روز جو دو سر بخورد .
- مقوی قلب و خون: کاهش قند خون و کاهش احتمال بیماریهای قلبی
- جو دوسر می‌تواند احتمال آسم را در کودکان کاهش بدهد.
- جوشانده جو دو سر در برطرف کردن بیماریهای پوستی و اخلاط خونی نیز مؤثر است.
مناطق رشد و پراکنش:
موطن اصلی این گیاه اروپای شرقی است.
در ایران این گیاه در تمام نقاط کشور کشت میشود و در شهرهایی مانند آذربایجان، لرستان، فارس، کردستان و خوزستان فراوان است .
*برای آشنایی با زراعت این گیاه به قسمت "دانش و فناوری" در "فعالیت اقتصادی زراعت در اقلیم های بارانی و معتدل" مراجعه نمایید.
منابع:
سایت اگرونیک (https://www.agronic.ir/)
سایت هزار گیاه (https://hezargiah.com/)
سایت دکتر ساینا (https://www.drsaina.com)
سایت گیاهجو (https://giahjoo.com/)