خصوصیات گیاهشناسی: چاودار يا گندم سياه (Secale) گياهی از خانواده گندميان (Poaceae) است. مهمترين غله نسبت به سرما است. خوشه های دراز و برگ های پهن دارد. بيشتر در زمين های خشك و آهكی می رويد.چاودار را می توان یک گیاه علوفه ای با ارزش معرفی کرد. ارتفاع ساقه جاودار تا ۱۹۰-۱۴۰ سانتیمتر متغیر می باشد. برگ های جاودار مثل گندم دراز و نوک تیز می باشند. لیگول آن کوتاهتر از گندم و گوشوارک آن بدون پرز می باشد. مدت استراحت بذر بعد از برداشت برای جوانه زدن ۳۵-۳۰ روز می باشد. دانه های چاودار از نقطه نظر مورفولوژیکی مثل دانه های گندم جوانه می زنند و تولید چهار عدد ریشه جنینی می کنند. سیستم ریشه ای چاودار مشابه گندم افشان است. ریشه های جاودار توسعه بسیار زیاد در خاک می کند و قدرت بالایی در جذب عناصر از خاک های فقیر دارند. ریشه های چاودار عمیق تر از گندم هستند، تا عمق ۲۰۰ سانتیمتری خاک نفوذ می کنند و انشعابات بیشتری دارند. بیشترین مقدار ریشه ها (۶۰%-۵۰%) در لایه های سطحی خاک دیده می شود (۳۰-۰ سانتیمتری). سیستم ریشه ای چاودار قوی تر از گندم و گستردگی و توسعه بسیار بیشتری دارد که مقدار آنها بیش از گندم و طویل تر از آن می باشد. گره انشعاب در چاودار در مقایسه با گندم با فاصله نزدیکتری نسبت به سطح خاک تشکیل می گردد. پنجه زنی با توجه به تاریخ کاشت در پائیز صورت می گیرد. به طور معمول هر گیاه جاودار تولید ۵-۳ پنجه می نماید. طویل شدن ساقه در بهار بسیار زود و با سرعت خیلی شدیدی صورت می گیرد. و از این نقطه نظر، نسبت به گندم و جو پائیزه برتری دارد. این خصوصیات باعث می گردد که گیاه به خوبی از ذخیره رطوبت خاک استفاده نموده و با علف های هرز رقابت نماید. چاودار به مدت ۱۵-۱۰ روز قبل از گندم به سنبله می رود گل دادن آن ۱۵-۱۰ روز بعد از سنبله رفتن صورت می گیرد (در گندم بعد از ۷-۶ روز می باشد). باروری یک سنبه ۴-۳ روز و باروری یک گیاه کامل ۱۴-۸ روز طول می کشد. چاودار معمولاً ۱۰-۵ روز قبل از گندم پائیزه می رسد. تلقیح در چاودار غیر مستقیم و از نوع گیاهان دگرگشن می باشد. وزن هزار دانه چاودار در ارقام مختلف بین ۲۰ تا ۵۵ گرم متغیر است. تکثیر: بذور چاودار باید دارای درجه خلوصی حداقل ۹۸% و قوه نامیه حد اقل ۸۵% می باشند. برای جلوگیری از هجوم بیماری های قارچی، بذور جاودار را باید قبل از کاشت همانند گندم ضد عفونی کرد. تاریخ کاشت بستگی بسیار زیادی به شرایط محیطی دارد. چاودار حدود دو هفته قبل از گندم پائیزه کشت می گردد، زیرا قبل از ورود به مرحله زمستانه باید زمان کافی برای پنجه زنی در اختیار داشته باشد. چاودار باید طوری کشت گردد که بتواند سرمای زمستان را به خوبی تحمل کند. چنانچه تاریخ کاشت به تأخیر بیفتد، سیستم ریشه ای در گیاه در ابتدای ورود به فصل سرما توسعه ضعیفی می یابد، پنجه زنی بسیار ضعیف می شود و شرایط نامناسب مانع حصول به تولید بالایی خواهد گردید و در نتیجه تولید کاهش خواهد یافت؛ در صورتی که کشت بسیار زود صورت گیرد گیاهان در پائیز توسعه بسیار زیادی می یابند و شرایط برای گذراندن دوره زمستان نامطلوب می گردد. تراکم مناسب در نواحی مرطوب و سرد ۵۵۰-۴۰۰ دانه سبز کرده در یک متر مربع و در اراضی شنی ۵۰۰- ۴۰۰ دانه سبز کرده در یک متر مربع خواهد بود. میزان بذر مورد نیاز برای به دست آمدن تراکم فوق ۱۸۰-۱۴۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. فواصل میان ردیف ها در زراعت های مکانیزه ۱۵-۱۰ سانتیمتر می باشد. عمق کاشت در اراضی سنگین و مرطوب ۵-۳ سانتیمتر و در اراضی سبک و خشکتر ۶-۵ سانتیمتر است. عملیات داشت در چاودار کمتر از گندم پائیزه است. در مناطقی که دارای زمستان های بسیار سرد و یخبندان هستند، ریشه های جاودار از خاک بیرون می آید. در این نواحی در ابتدای بهار برای کاهش میزان صدمه، مزرعه را غلطک می زنند تا ریشه ها مجدداً با خاک تماس بیشتری برقرار نمایند. مصرف کودهای ازته به میزان ۴۰-۳۰ کیلوگرم در هکتار تا آنجا که ممکن است باید در ابتدای بهار صورت گیرد. دفع علف های هرز در زراعت جاودار به وسیله علف کش های مزارع گندم صورت می گیرد. ترکیبات شیمیایی: چاودار منبع خوب فيبر رژيمی، فسفر، منيزيم و ويتامين ب۱ است.چاودار به طور متوسط دارای ۶۰ درصد آمیدون است ولی اگر محل رویش آن، هوای گرم و مرطوب در فصل بهار داشته باشد، مقدار آمیدون آن بیشتر می شود. چاودار دارای نوعی لوولوزان (Levulosan) به نام سه کالوز Sécalose (مخصوصا قبل از رسیدن)، کمی ساکاروز و ۱.۶ درصد از نوعی ماده چرب مرکب از پالميتين (Ritthausan) است که به سهولت تند می شود به علاوه مواد ازته مختلف نظیر گلیادین، گلوته نین، ادستین (Edestine) و هم چنین کلسترول، لسیتین، ۱.۹ تا ۲.۳ درصد از املاح دارای P۲O۵ و پتاسیم، به مقدار جزئی سیلیس، آهن، مس و غیره دارد. خواص درمانی و دارویی: - دانه اين گياه انرژی زا، رونده، مسكن و آرام بخش است. - مصرف اين گياه برای برطرف كردن گُر گرفتگی بكار برده می شود. - چاودار التهاب كولون را تسكين می دهد. - برای رفع كرم های روده ای، چاودار را بجوشانيد و مانند چای مصرف كنيد. - برای درمان يبوست، ناراحتی قلبی و بيماری های داخلی ديگر از جوانه اين گياه استفاده می شود. - چاودار برای بيماران قلبی مفيد است. - برای زنان يائسه كه ميزان بالای كلسترول، فشار خون و علائم ديگر بيماری قلبی دارند مفيد است. - چاودار در كندكردن روند آترواسكروزيس نقش مهمی دارد. - تحقيقات نشان می دهد، مصرف غلات سبوس دار و ماهی از برونشيت و آسم در كــودكی جلوگيری می كند. - غلات سبوس دار و سرشار از فيبر مانند چاودار در مقابله با سرطان سينه پس از يائسگی بسيار مؤثر است. - فيبر غذایی موجود در آن با چسبيدن به سموم به دفع آنها كمك می كند و در نتيجه از سرطان روده جلوگيری می كند. - ميزان بالای فيبر موجود در اين گياه از افزايش ميزان قند خون در بيماران مبتلا به ديابت جلوگيری و در نتيجه در كنترل ميزان خون كمك می كند. - مصرف چاودار مانع ايجاد سنگ صفرا است. - اين غلات در كاهش وزن مؤثر و بهترين درمان چاقی مفرط است. ماسك چاودار آسياب شده برای پاكسازی عميق پوست و زدودن لكه های سياه از آن، ماسكی ايده آل است. اين ماسك همچنين می تواند جريان خون و لنف داخل پوست را سرعت بخشيده و از چرب شدن بيش از حد پوست جلوگيری كند. لذا كسانی كه پوست نسبتاً خشكی دارند نبايد از اين ماسك استفاده كنند. فرآورده های چاودار: دانه هايش برای تهيه آرد و نان به كار می رود. محل رشد و پراکنش: چاودار در بعضی نواحی ایران مانند مازندران: پل زنگوله، دره هراز در ارتفاعات ۲۲۰۰ – ۲۶۰۰ متری. آذربایجان: تبریز و اردبیل در ۱۶۵۰ متری می روید و پرورش می یابد. منابع: سایت نارگیل (https://nargil.ir/) سایت آیدانا (https://aydana.com/)

نام های دیگر: لاله داغدار، لاله خودروی، شقایق سرخ، خشخاش منثور، خشخاش بری خصوصیات گیاهشناسی: گیاه شقایق تیره خشخاش گیاهی علفی، زیبا و به ارتفاع ۲۵ تا ۹۰ سانتی متر است. برگ آن شبیه به برگ زنبق و از سه چهار عدد تا نه می باشد. برگ های آن پوشیده از کرک و دارای پهنگی منقسم به تقسیمات عمیق دندانه دار و یا قطعات نسبتا جدا از یک دیگر، مخصوصا در قسمت انتهایی ساقه است. گل آن مانند شقایق و بزرگتر از آن، بیخ آن مانند پیاز به قدر فندقی و طولانی در چند پرده، پرده درونی آن شبیه به ابریشم مطبوخ و بسیار نرم، پرده بیرونی آن سیاه، مغز آن سفید و شیرین، ساق آن به قدر چهار انگشت است. ترکیبات شیمیایی: گل شقایق دارای الكالوئیدی به نام رادین (rhoeadine) است. این الكالوئيد در کاسبرگ ها و هم چنین در تخمدان گل شقایق به مقدار زیادتر وجود دارد. به علاوه مواد دیگری در گل شقایق نظير اسيدرادیک (ac. rhoeadique)، اسید پاپاوریک (ac. papaveriquo)، دو ماده رنگی، اسید مکونیک، موسیلاژ، صمغ، قند و غیره یافت می شود. رادین Rheadine) Rhocadine)، الكالوئیدی به فرمول C۲۱H۲۱NO۶ و به وزن ملکولی ۳۸۳.۳۹ است و از کپسول های شقایق استخراج گردیده است. سنتز کامل آن (سنتر توتال) توسط Klotzer و همکارانش عملی شده است. رآدین در اتانول به حالت متبلور به دست می آید. نقطه ذوب آن، گرمای ۲۵۲ – ۲۵۴ درجه است. به مقدار بسیار کم در استات اتیل و کلرور متیلن حل می شود ولی در آب، الكل، کلروفرم، بنزن و اتر غیر محلول است. اسید رادیک (Acide Rhoeadique)، به صورت گرد سفید رنگ و آمرف است. در آب و الكل حل می شود. به محلول های آبی آن اگر قلیائیات افزوده شود، رنگ بنفش ولی اگر پرکلرور آهن اضافه شود، رنگ سیاه حاصل می گردد. اسیدهای رقیق، دم کرده آن را در حرارت به رنگ قرمز در می آورند. در حالی که همین دم کرده در مجاور قلیائیات، رنگ قهوه ای و تحت اثر اسید سولفوریک غلیظ، رنگ سبز حاصل می کند. خواص دارویی و درمانی: طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت گل شقایق خیلی سرد و خشک است. - شادی بخش و سکرآور و خواب آور و اشتها آور و هاضم و محرک و سرخ کننده چهره است. - دیوسکورید، جوشانده کپسول آن را در نوشیدنی، جهت رفع بی خوابی توصیه نموده است. - برای دانه تیره خشخاش اثر ملین ملایم و برای گل های آن، اثر نرم کننده در التهاب و اورام قائل بوده است. - در زمان Matthiol (سال ۱۵۵۴ میلادی)، مصرف پوسیون حاصل از گرد گلبرگ های شقایق برای درمان ذات الجنب معمول بوده و اطبا، شیره تازه حاصل از گلبرگ های خیس خورده در آب را برای درمان بیماری فوق موثرتر می دانسته اند. - گل شقایق، اثر آرام بخش و نرم کننده، معرق و خلط آور دارد. - گل شقایق در مداوای برونشیت، نزله های ششی، آنژین ها، سرفه های مقاوم، سیاه سرفه و آسم داروی مناسبی شناخته شده است. مصرف آن در تب های دانه ای و به عنوان مسکن در بیماری های سینه و هم چنین به عنوان معرق در ذات الجنب اثرات مفید ظاهر میکند. - گلبرگ شقایق چون از طرفی به خلاف خشخاش، فاقد مرفین است و مضار آن را ندارد از طرفی دیگر دارای بعضی از اثرات درمانی خشخاش ولی به نحو ضعیف تر است، از این جهت قرون قبل آن را جانشین تریاک، در بیماری های اطفال می دانسته اند. - پزشکان قرون قبل مانند Bulduc در سال ۱۷۱۲، شیره کپسول شقایق را به مقدار ۰.۱۰ تا ۰.۲۰ گرم، به جای تریاک در بیماری ها به کار می برده اند به علاوه از تجارب خود به این نتیجه رسیده بودند که جوشانده ۱۲ کپسول شقایق، اثری مشابه یک کپسول خشخاش ولی به نحو ضعیف تر در مداوای بعضی از بیماری ها دارد. از این جهت مصرف آن در رفع بی خوابی اطفال و اشخاص مسن و همچنین کسانی که در مقابل مصرف تریاک حساسیت دارند و یا مواد مخدر در آن ها کیفیت آنافیلاکسی (anaphylaxie) ایجاد می نماید، همواره مورد قبول و تایید دانشمندان مختلف بوده است. - برای گلبرگ های شقایق ، مصارف دیگری نیز توسط پزشکان و دانشمندان مختلف با توجه به صفاتی که این گیاه دارد، ذکر گردیده است چنان که Celse، مصرف حب آن را که از جوشاندن گیاه کامل در نوشیدنی و تغلیظ آن، به دست آمده باشد در رفع درد گوش و جلوگیری از دیسانتری های ساده موثر می دانسته است. نقاط رشد و پراکنش: در مزارع، اماکن سایه دار، دشت ها، نواحی کم درخت جنگل ها و دامنه های کم ارتفاع کوهستانی می روید. پراکندگی آن به صورتی است که در غالب نواحی کره زمین یافت می شود. گرگان: گنبد قابوس. گیلان: لاهیجان، رودبار، آذربایجان: دشت مرغان، تبریز، بختیاری، خوزستان: بین شوش و دهلوران، بین هفت تپه و اهواز،چهار محال و بختیاری، کرمان: بم در ارتفاعات ۹۰۰ متری. باید توجه داشت که به گل شقایق، گلبرگ های چند نوع Papaver زیر که بعضی از آن ها ظاهری کاملا شبیه به آن دارند، افزوده نگردد. منابع: سایت پیک شفا (www.peykshafa.ir) سایت آیدانا (https://aydana.com/)

خصوصیات گیاهشناسی: گیاه خوشک (دافنه) با نامهای دیگر برگ بویی زاگرس، مازریون با نام محلی ترپولک یکی از گیاهان خوراکی خودرو متعلق به خانواده دافنه Thymelaeaceae می باشد. خوشک گیاهی پایا با بوته های چوبی یا نیمه درختچه هایی به ارتفاع یک تا دو متر می باشد. ساقه این گیاه متعدد، ایستاده، منشعب، به رنگ سفید متمایل به خاکستری با شاخکهای جوان نازک، متمایل به قرمز، پوشیده از کرکهای مختصر و برگدار است. برگ این گیاه متفاوت، طویل، با طول و عرض پنج تا هفت در ۳۲ تا ۴۵ میلی متر، خطی- سرنیزه ای بدون کرک، در انتها باریک شده، بدون دمبرگ، نوک تیز، نوکچه دار و به طور غیر واضح مشبک می باشد. گل این گیاه به رنگ سفید یا سفید متمایل به قهوه ای یا زرد متمایل به قهوه ای می باشد که دارای دمگل کوتاه یا بلند به طول دو تا هشت میلی متر، مجتمع در راس به صورت دیهیم، بارکته ها فلسی شکل کوچک یا گل فاقد آن است. گلپوش بی دوام و قبل از رسیدن میوه افتاده، لوله ای وقیف مانند بطول شش تا هفت میلی متر، بطور متراکم یا کمی پوشیده از کرک با لبه های تخم مرغی، نوک تیز، سه بار کوتاهتر از لوله می باشد. میوه بصورت سته گوشتدار، قرمز رنگ، ابتدا پوشیده در گلپوش، سپس برهنه، نیمه کروی به بزرگی هفت تا ۱۰ میلی متر و گردپوش است.میوه های رسیده و قرمز رنگ آن را در تابستان بصورت خام مصرف می کنند. قسمت های مورد استفاده: برگ و ریشه. ترکیبات شیمیایی: در پوست درختچه دافنه وجود نوعی رزین به نام مزرعین رزین ۲ و دافنین ۳ و یک قند متبلور گزارش شده است. خواص درمانی و دارویی: طبیعت گیاه مازریون گرم و خشک است. - از بین برنده لک و پیس و کک و مک - التیام زخم های ناسور - تسکین دهنده درد دندان - برای درمان اگزما و درمان سفلیس - مازریون همراه سرکه ی انگور کهنه پادزهر حشرات است. *اخطار: به علت سمی بودن گیاه مازریون، کمتر از آن به عنوان دارو استفاده می شود. علایم مسمومیت با این گیاه به این صورت است که باعث سوزش دهان و تورم در لب و صورت، سردرد، بی حسی و دردهای شدید دستگاه گوارش، اسهال خونی و استفراغ می شود. پوست این گیاه ایجاد سوزش و تحریک بر روی بافت های پوست می کند. برگ این گیاه مسهل بسیار قوی است و خوردن زیاد آن عوارض شدیدی به دنبال دارد. استعمال خارجی این گیاه باعث قرمزی و تاول پوست می شود. نحوه کاشت و تکثیر: تکثیر آن از طریق قلمه های تابستانی نارس است که در ماسه و پیت کاشته می شود. مناطق رشد و پراکنش: این گیاه را در مازندران، آذربایجان، سنندج، اصفهان، اراک، کهکیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان، لرستان، شیراز و کرمان می توان یافت و در استان کرمانشاه در اسلام آباد غرب، گیلانغرب، ورمنجه و کوه های بنی گز و دالاهو، سنقر و شهرستان کرمانشاه قابل رویش است. منابع: شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی (https://medplant.ir/) سایت آیدانا (https://aydana.com)

گردو درختی چندساله و مقاوم است که پس از رشد کامل هر درخت تا ۱۸ کیلوگرم تولید محصول خواهد داشت. محصول نهایی قیمت بالایی دارد و هم در داخل کشور طرفداران زیادی دارد و هم قابلیت بالای صادرات دارد. در صورت احداث باغ گردو، تا سال های سال نیاز به سرمایه گذاری و کشت دوباره ندارید. زیرا درخت گردو یکی از درختان دارای عمر طولانی است و تا ده ها سال قابلیت برداشت دارد و هرساله با افزایش رشد، میزان محصول تولیدی هم افزایش می یابد. برای احداث باغ گردو نیاز به سرمایه ثابت و جاری حدود ۴۳ میلیون تومان در طول ۱۰ سال تا رسیدن به باردهی اقتصادی می باشد که شامل هزینه خرید نهال مرغوب، کاشت، کوددهی و تغذیه محصول می باشد. در این طرح هزینه اجاره یا خرید زمین و هزینه آب درنظر گرفته نشده است و در صورت خرید یا اجاره زمین و یا پرداخت هزینه آب، به هزینه کل اضافه خواهد شد. با این وجود برای شروع این کسب و کار در سال اول تنها به ۱۳ میلیون تومان سرمایه نیاز بوده و بعد از آن، تا رسیدن به باردهی اقتصادی سالانه حدود ۳.۳ میلیون تومان هزینه جاری لازم می باشد. با احداث باغ گردوی انواع پیوندی می توان از سال پنجم شروع به برداشت محصول کرد و سالانه میزان محصول تولیدی افزایش خواهد یافت. محل کشت: از معروف ترین مناطق کشت گردو در ایران، منطقه تفرش در استان مرکزی است. گریبانه‌های گردو به علت دارا بودن مقدار زیادی رنگ زرد – قهوه‌ای، منبع مهمی برای رنگ به شمار می‌روند. دانه تمامی گونه‌های این گیاه خوراکی هستند. گردو سرشار از روغن است که هم به شکل تازه و هم در غذا خورده می‌شود. آن را باید در مکان‌های خشک و خنک نگه داری کرد چون در شرایط گرم به ویژه پس از کندن پوسته آن، فاسد می‌شوند. یکی از معروف ترین انواع گردوی ایرانی، گردوی شهمیرزاد (بهشت گمشده در کویر سمنان) می باشد. منابع: سایت میدون (https://meidoun.ir) سایت آیدانا (https://aydana.com)

درخت انگور Vitis vinifera گونه‌ای از سرده انگوری‌ها و از تیره مو می باشد. انگور درختچه ای است بالا رونده که به کمک پیچک های خود به سهولت از موانع و درختان مجاور بالا می رود و درازای آن به ۱۰ الی ۱۵ متر می رسد ساقه آن گره دار و برگهایش متناوب دارای دمبرگ دراز، شامل ۵ لوب دندانه دار به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی پهنک کرک دار و مایل به سفید در سطح تحتانی پهنک است. گلهائی کوچک و مجتمع به صورت خوشه مرکب دارد کاسه گل آن ۵ دندانه، جام آن مرکب از ۵ گلبرگ آزاد و ۵ پرچم می باشد. میوه آن سته و گوشتدار است و پس از رسیدن دارای طعم شیرین ملایم و رنگهای متفاوت به تناسب نژادهای مختلف می گردد. واریته های انگور از لحاظ رنگ حبه ها به چهار دسته تقسیم می شوند ۱- انگورهای سبز۲- انگورهای قرمز۳- انگورهای سیاه ۴- انگورهای زرد. بعضی از واریته های آن پایه کوتاه دارند و شاخه های آن ها در سطح زمین یا در ارتفاع کمی از آن قرار می گیرد. بر عکس نمونه های دیگری از آن، بر روی تکیه گاه ها، متکی می گردند و منظره زیبایی با ظاهر درختچه مانند پیدا می کنند. درخت انگور را با نام‌‌های دیگر تاک – تنک – رز- تله رز- رزان – رزگون – رزجون – دیورز – رش – تره‌رش – مو- میو – غوره – بودادوه – عنب – کرم – کرم بری – کرمة البيضا – آمبا سلوقی می شناسند. قسمت مورد استفاده درخت مو: برگ، شیره گیاهی و میوه آن است. ترکیبات شیمیایی: بسیاری از خواص داروئی انگور به علت هسته انگور است. هسته انگور که جزء ضایعات این محصول است محتوی: چربی، پروتئین، کربوهیدارات و ۸-۵ درصد پلی فنل دارا می باشد. این پلی فنل ها عمدتا فلاونوئید هستند از قبیل: گالیک اسید، کاتشین، اپی کاتشین، گالوکاتشین، اپی گالوکاتشین. روغن دانه انگور شامل تری گلیسریدهای اسیدهای اولئیک، پالمیتیک، لینولئیک، استئاریک، آراشیک و هم چنین فیتوسترين است. برگ واریته های مختلفی از درخت انگور که رنگ قرمز دارند، بر سایر انواع آن از نظر دارا بودن مقدار زیادتر تانن، مزیت دارد. خواص دارویی و درمانی: - از برگ این گیاه در درمان خونریزی، درد و التهاب ناشی از هموروئید استفاده می شود. - برگ درخت مو دارای اثر مقوی، قابض و مدر است. - پیچک مو نیز اختصاصات درمانی برگ را داراست. برگ های جوان مو، به صورت تیزان (دم کرده یا جوشانده) در رفع دیسانتری، عدم دفع ادرار، نقرس، زردی، استفراغ، اختلالات گردش خون مربوط به زمان بلوغ و یا یائسگی، پیدایش برافروختگی در صورت، ناحیه بینی، زنخدان و گونه ها و همچنین در واریس مصرف می شود. - گرد برگ های جوان و خشک شده مو، اثر زیاد در رفع خون روی ها مانند خون روی های رحمی (خون روی در فواصل قاعدگی) و خون آمدن از بینی (به صورت بالا کشیدن گرد مو به داخل حفرات بینی) دارد مشروط بر آن که خون روی ها، منشا ضعف مفرط و کم خونی داشته، حالات التهابی موجبات آن را فراهم نکرده باشد. - جوشانده برگ مو، به صورت حمام های موضعی در رفع سرمازدگی دست و پا توصیه گردیده است. - انگور نارس در درمان گلودرد و انگور رسیده در درمان سرطان استفاده می شود. - شیره جوانه های تازه مو را پس از تخمیر، به کمک الكل به صورت عصاره درآورده مجددا تبخیر می کنند. ماده به دست آمده نیز در بعضی نواحی به عنوان قابض، مدر و ضد تشنج مصرف می شود. - قطرات مایعی که بر اثر قطع تنه یا شاخه درخت انگور از محل قطع شده و یا از شکاف شاخه ها خارج می شود، گریه مو نام دارد. گریه مو در رفع بیماری های جلدی، تبخال، ورم پلک چشم، ورم ملتحمه و همچنین در مصارف داخلی جهت دفع سنگ کلیه بین مردم در طب عوام مصرف دارد ولی بعضی اطبا و محققین آن را داروی موثر ذکر نمی نمایند. - انگور رسیده میوه مفیدی در درمان یبوست ها، التهاب معده و روده، دیسانتری، سیاه سرفه، سل ریوی، احتقاق کبدی و طحال، کم خونی، نقرس، نزله های ششی و غیره است ولی باید توجه داشت که برای این کار اولا انگور رسیده انتخاب شود و ثانيا نژادی از انگور برای خوردن به کار رود که پوست نازک داشته باشد زیرا پوست ضخیم انگور نه تنها قابلیت هضم ندارد بلکه به علت گیر کردن در بین چین های روده، ممکن است موجبات عوارض ناراحت کننده را فراهم آورد. فرآورده ها: مهمترین محصولاتی که امروزه از مو بدست می آید عبارتند از انگور مجلسی، کشمش، آب انگور، سرکه، در گیلان خمس در ملایر شیره انگور. دانه انگور دارای روغنی قابل استخراج به رنگ زرد مایل به سبز است. این روغن فاقد بو ولی دارای طعمی مطبوع می باشد. مناطق رشد و پراکنش: این انگور بومی منطقه مدیترانه، اروپای مرکزی و جنوب غرب آسیا از مغرب و پرتغال تا جنوب آلمان و از شرق تا شمال ایران است.موطن اصلی انگور آسیای صغیر و ایران بوده و هم اکنون نیز به صورت وحشی و نیمه وحشی در این مناطق دیده می شود. پرورش درخت مو در همه نواحی مساعد معمول است. به طوری که موستان های وسیعی از آن را در نواحی مختلف می توان یافت. منابع: سایت دانشیاری (https://daneshyari.com) سایت آیدانا (https://aydana.com) سایت داروخانه گیاهپزشکی باغبان (http://baghbanco.ir)

خصوصیات گیاهشناسی: زالزالک با نامهای دیگر خَفجه،کیالک،رَمَلُک از خانواده رز و دارای سه نوع زرد، سیاه و قرمز (شغالی) می‌باشد.زالزالک درخت یا درختچه‌ای است که شاخه‌های آن در حالت جوانی پوشیده از پرزهای نمدی شکل بوده و به مرور صاف می‌شوند، میوه‌های آن گرد یا تخم مرغی شکل هستند. اندامهای مورد استفاده: برگ، گل، میوه گونه‌های مختلف زالزالک: زالزالک اروپایی Crataegus rhipidophylla زالزالک زرد Crataegus azarolus زالزالک سبز Crataegus viridis زالزالک سیاه Crataegus nigra زالزالک شرقی Crataegus orientalis زالزالک کرکی Crataegus mollis زالزالک مکزیکی Crataegus mexicana سرخ ولیک Crataegus monogyna ترکیبات شیمیایی: زالزالک ها حاوی مواد مغذی مانند آنتوسیانیدین و پروانتوسیانیدین هستند.همچنین سرشار از ویتامین A، ویتامین‌های گروه B و ویتامین C است.این میوه علاوه‌ بر ویتامین‌های مذکور دارای تانن، کلسیم و مختصری پکتین است که برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه می‌شود. خواص دارویی و درمانی: -مهم‌ترین اثر زالزالک روی قلب، تنظیم کردن حرکات نامنظم آن است و از تپش قلب و ضربان شدید آن جلوگیری می‌کند. زالزالک یک گیاه ضد نارسائی قلبی می باشد.آنها حاوی فلانوئید های هستند که از قلب شما محافظت میکنند و درد قفسه سینه و شریان های مسدود شده را درمان میکنند. - خاصیت ضد اضطراب نیز دارد. - کمک زالزالک به کاهش وزن -یکی دیگر از مزایای سلامتی زالزالک توانایی آن در از بین بردن کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب است. - بهبود سیستم گوارش از خواص زالزالک: آنها یبوست ، نفخ و حرکات روده را به موقع کنترل می کنند. - آنها حاوی آنتی اکسیدان های قدرتمند می باشندکه با تمام سرطان هایی که در بدن وجود دارند، مبارزه می کنند همچنین خون را سم زدایی می کنند و تمام سموم را از بدن بیرون می کنند. - زالزالک کاهش دهنده فشارخون است:افرادی که از فشار خون بالای رنج میبرند میتوانند ، چای زالزالک را امتحان کنند و شاهد بهبود باشند چرا که دمنوش زالزالک تازه یکی از بهترین نسخه ها برای داشتن خواب آرام است. - ویتامین A موجود در زالزالک باعث حفظ سالم ماندن بینایی میشود و از رشد آب مروارید جلوگیری میکند. - برگ و شکوفه های آن حاوی ترکیباتی هستند که با کلسترول مبارزه میکنند و علائم درد قفسه سینه را کاهش میدهند و این باعث میشود که کمتر در معرض حمله قلبی و بیماری های عروقی قرار بگیرید. * نکاتی جهت کشت این گیاه: خاک درخت زالزالک باید بدون آلودگی، سبک و استریل شده باشد. همچنین توجه به تغذیه درخت نیز ضروری است چراکه درخت زالزالک باید میوه داشته باشد و میوه آن نیز خاصیت دارویی دارد. برای آنکه درخت مورد حمله شته‌ها قرار نگیرد و میوه‌های بدون کرم داشته باشد نباید سمپاشی درخت را فراموش کرد.علت حمله شته در تیره رز خصوصاً زالزالک ممکن است کود حیوانی تازه باشد.بنابراین برای تقویت درخت زالزالک از کودهای کامل استفاده شود که درخت ضعیف نشود و با توجه به آلودگی بیش از حد کود حیوانی باید از مصرف آن خودداری شود. مناطق رشد و پراکنش: در ایران: در استان‌های خراسان شمالی، قزوین، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، اردبیل، لرستان، گیلان، مازندران، مرکزی، قم، همدان، اصفهان، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان، کرمانشاه، چهارمحال وبختیاری و ایلام می‌روید. که رتبه اول تولید زالزالک در ایران به آذربایجان شرقی تعلق دارد. منابع: سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/) بخش بهداشت و سلامت نمناک (https://namnak.com/) سایت ایسنا (https://www.isna.ir/news/۹۳۱۲۱۳۰۷۷۶۷/) سایت روزنامه آفتاب یزد (http://aftabeyazd.ir/)

خصوصیات گیاهشناسی: زبان در قفا گیاهی است یک ساله به ارتفاع ۱۵ تا ۴۰ سانتی متر، دارای ساقه نازک که از وسط کمی منشعب است. برگ های آن متناوب و منقسم به قطعات خطی باریک می باشند که برگ های پایینی دمبرگ دار و بالایی ها بدون دمبرگ هستند. گل های این گیاه درون خوشه های کوتاه قرار داشته، به رنگ آبی، صورتی یا ارغوانی هستند. گلبرگ ها به صورت یک کلاهخود به هم متصل شده اند. هر گل دارای پنج کاسبرگ و معمولا فقط یک تخمدان بدون کرک و پرچم های متعدد می باشد. میوه فولیکول، واجد دانه های سیاه رنگ و تخت است که لبه های تیز و سطح پوشیده از داغ دارد. اندام مورد استفاده: دانه ترکیبات شیمیایی: این گیاه شامل آلکالوییدهای دی ترپنی ، دلفینین، الكالوییدهای سمی مانند دل سولين (delsoline)، دل کوزین (delcosine) و هم چنین ماده ای به نام کمفرول (Kaempferol) است. خواص درمانی و دارویی: امروزه استفاده درمانی از گیاه مزبور منسوخ شده است و از آن تنها به عنوان جزء غير فعال در چای های گیاهی استفاده می شود. - فرآورده های حاصل از گل های این گیاه گاه به عنوان مدر و کرم کش، همچنین آرامبخش و محرک اشتها مصرف می شده است. - از دم کرده رقیق برگ و گل زبان در قفا، در گذشته در موارد آب آوردن، بیماری های مزمن کلیه و مثانه، نقرس و سنگ کلیه استفاده می شده است. - در استعمال خارجی از دانه گیاه زبان پس قفا، از جوشانده یا از گرد آن ها به صورت پماد در رفع کچلی، جرب و دفع شپش استفاده می شده است. به علاوه چنین شهرت دارد که اگر گیاه کامل را خرد کرده به صورت ضماد در زیر شکم قرار دهند، از حبس البول جلوگیری به عمل می آورد و دفع ادرار را آسان می کند. *عوارض جانبی و هشدارها: مواد سمی دانه زبان پس قفا، در آلبومین دانه و بافت ذخیره آن جمع می شود. مسمومیت به دست آمده از دانه آن شبیه به مسمومیت حاصل از گیاه اقونیطون است، ولی با اثری خفیف تر است. الكالویيدهای دانه زبان پس قفا ، موجب فلج شدن مراکز تنفسی و ضعف فشارخون به علت فلج شدن مراکز عصبی عروق قلب است، به طوری که موجبات کندی حرکات دل فراهم می شود. ولی بر خلاف اقونیطون، الکالوییدهای دانه گیاه زبان پس قفا، باعث باز شدن مردمک چشم نمی شوند. رفع مسمومیت از آن شبیه رفع مسمومیت از اقونیطون است. دانه گیاه زبان پس قفا، به علت سمی که دارد امروزه به مصرف داخلی نمی رسد. با وجود آن که این گیاه اثری فلج کننده روی انتهای عصب های حرکتی و محیطی و نیز دستگاه عصبی مرکزی (CNS) دارد، هرگز مسمومیت های انسانی ناشی از مصرف آن گزارش نگردیده است. مصرف مقادیر سمی این گیاه در آزمایش های انجام گرفته روی حیوانات، سبب مرگ آنها به دلیل خفگی شده است. محل رویش گیاه زبان در قفا: در جهان:این گیاه در اروپا و ایالات متحده (خصوصا ایالات غربی) رویش دارد. در ایران: گیاه زبان پس قفا به حالت خودرو در نواحی غربی، مخصوصا کرمانشاه می روید. به علاوه به عنوان گیاه زینتی در بعضی نواحی پرورش می یابد. منابع: سایت آیدانا (https://aydana.com/?p=۳۲۳۴۸) سفیر سلامت (www.safiresalamat.com)

نامهای دیگر: زیره ایرانی با نامهای زیره کرمانی، زیره سیاه و همچنین با نام‌های مختلفی در سراسر جهان مانند Pignut Great، Zire Black، Black caraway، Carum carvi، زیره فارسی، زیر کوهی، شاه زیر، کاله زرا، جیره، موت وحشی و زیره وحشی شناخته می‌شود. خصوصیات گیاهشناسی: گیاه زیره سیاه که از خانواده چتریان است، دانه یا میوه این دارو حاوی حدود ۳ درصد اسانس است. زیره سیاه ایرانی گیاهی علفی، کوچک، هرمافردویت و چندساله است که ارتفاع آن در بعضی مناطق با توجه به شرایط مزرعه به یک متر هم می‌رسد، اما معمولا حدود ۵۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد. این گیاه دارای ریشه غده‌های سیاه رنگ است که کمتر دیده شده و به وسیله همین غده‌ها در زمستان و در فصلی که گیاه در خواب است تکثیر می‌شود. زیره سیاه دارای ساقه توخالی، برگ‌های ریز و سبز رنگ با بریدگی بسیار به صورت نوار نخ مانند و گل‌های کوچک، سفید و گاهی صورتی به صورت مجتمع در گل آذین چتر مرکب است. میوه زیره کشیده و نوک تیز، به طول ۸ میلی‌متر به رنگ قهوه‌ای و گاهی قهوه‌ای شکلاتی یا مایل به زرد می‌باشد. مواد مؤثره: سرشار از آنتی اکسیدان، سرشار از آهن، سرشار از کلسیم، سرشار از ویتامین، خواص دارویی و درمانی: طبع آن گرم و خشک (صفراوی) است. - التیام ورم مفاصل و آرتروز, - بهبود هضم غذا, - پیشگیری از سرطان, - درمان چاقی, - درمان دل‌درد و دل‌پیچه, درمان نفخ معده, - کاهش چربی و کلسترول, - کنترل دیابت - دانه آن به طور عمده برای کاهش نفخ و سوء هاضمه و افزایش شیر مادران کاربرد دارد. - مصرف موضعی زیره به صورت روغن یا اسانس به عنوان مسکن، کاهش دهنده سردرد و کاهش دردهای مفصل و عضلات در مصرف عامیانه و سنتی، کاربرد دارد. - زیره سیاه در مطالعات آزمایشگاهی واجد اثرات آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی و در ارزیابی های حیوانی، دارای اثرات ضدتشنج، کاهش دهندگی کلسترول خون و تقویت دستگاه تنفس بوده است. عوارض گیاه دارویی: منع مصرف در زنان باردار، افزایش ترشح هورمون تیروئید، اسهال، یبوست و حساسیت‌های پوستی در صورت مصرف بیش از اندازه، احتیاط مصرف در بیماران مبتلا به امراض کلیوی و ناراحتی‌های کبدی نقاط رشد و پراکنش: خاص مناطق نیمه استپی و دامنه ها و کوهستانهاي مناطق خشک و نیمه خشک با بارندگی ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر است. نوع خودرو آن اغلب برروي چمنها، چراگاه ها، علفزارها، راهها و کنار جاده ها می روید. محل پراکنش زیره سیاه در ایران در ارتفاعات کوه‌های مرکزی، جنوب شرقی و شمال شرقی کشور می‌باشد. به صورت وحشی در مناطقی از ایران که آب و هوای خشک دارند، مانند استان های کرمان، فارس، اصفهان و یزد می روید. همچنین در گنبد کاووس، بجنورد، مشهد، نیشابور، دامغان، سمنان، بین فسا و شیراز، پس قلعه تهران و هرمزگان یافت می شود. برای آشنایی با نحوه زراعت و نگهداری این گیاه و سایر خواص آن به قسمت "زراعت در اقلیم سرد - دانش و فناوری " مراجعه نمایید. منابع: دانشنامه پینفوپدیا https://pinfopedia.org/ سایت پاکان بذر اصفهان (www.pakanbazr.com) باشگاه خبرنگاران جوان (www.yjc.news) سایت www.goldasht.farm

خصوصیات گیاهشناسی: سپیدار با نامهای دیگر سفیدار و کبوده درختی است از تیرهٔ بیدیان (Salicaceae). سپیدار درختی برگریز است با شاخه‌های گسترده و فرم باز و ارتفاع زیاد که گاهی به ۲۵ متر نیز می‌رسد. قطر تنه آن معمولا حدود ۲ متر می شود. پوست تنهٔ آن سفید مایل به خاکستری و شاخه‌هایش سفید مایل به سبزند. شاخه‌ها و جوانه‌ها با پرزهای سفید و نرم پوشیده شده‌است. ریشه‌ها سطحی و با رشد افقی و بسیار قوی و نفوذگر هستند.برگ‌ها ساده و متناوب به طول ۴ تا ۱۵ سانتی‌متر و عرض ۴ تا ۹ سانتی‌متر، دندانه‌دار و دارای ۵ لوب عمیق است. سطح فوقانی سبز تیره براق و سطح زیرین آنها سفید مات و پوشیده از کرک‌های نرم می‌باشد. سطح زیرین برگ‌های سپیدار دارای کرک‌های سفیدی است و سطح فوقانی برگ‌ها سبز تیره است و همین اختلاف رنگ زیاد سبب می‌شود هنگام تکان خوردن برگ‌ها، به نظر برسد درخت برق می‌زند. به غیر از سطح زیرین برگ‌ها، جوانه‌ها و دانه‌های این درخت نیز با کرک‌های سفید پوشیده شده‌است. به همین دلیل به آن سپیدار (سپید+دار) یا درخت سپید گفته می‌شود. پیش از ریزش برگ‌ها رنگ طلائی روشن تا زرد به خود می‌گیرند. قسمت مورد استفاده : برگ و پوست این درخت خاصیت دارویی دارد. ترکیبات شیمیایی: پوست این درخت دارای سالیسین، پوپولین و تانن فراوان است.چوب شاخه های این درخت نیز دارای ماده های رنگی شبیه به آری سین است. خواص دارویی و درمانی: - از روزگاران قدیم تا کنون از پوست یا برگ این درخت برای درمان تب و سرماخوردگی استفاده می شود. - درمان سیاتیک : ماده سالیسین موجود در پوست سپیدار که ساختاری مشابه با آسپیرین را داراست دردهای ناشی از سیاتیک را تسکین می دهد . به این منظور پوست تازه این درخت را بر روی موضع درد اثر می دهند . - از پوست یا برگ آن جوشانده ای مخصوص تهیه می کنند که یک مسکن قوی به شمار می آید. مناطق رشد و پراکنش: سپیدار بومی مناطق مراکش، اروپا و آسیای مرکزی و شبه جزیره ایبری است. این درخت در مناطق مرطوب، بیشتر در کنار دریا، در مناطقی که تابستان های گرم و زمستان های سرد دارد، رشد می کند و سرعت آن بسیار است. همچنین در تپه های شن و ماسه ساحلی و مناطق سیلابی و خاک های اسیدی نیز کاشته می شود و به خوبی رشد می کند. * چند نکته جهت کاشت و پرورش درخت سپیدار: ریشه های درخت سپیدار مانند ریشه های بید بسیار قوی و مستعد نفوذ هستند، به همین خاطر نباید در نزدیکی ساختمال ها و معابر کاشته شوند. درخت سپیدار نیاز به نور فراوان و رطوبت زیاد دارد. این درخت مقاوم به گرما و سرما است. بادهای متوسط ساحلی را تحمل می کند اما در طوفان های شدید شاخه های آن می شکنند و ممکن است درخت کاملا واژگون شود. هرس کردن درخت باید به دقت انجام شود و نهال های جوان در الویت هرس هستند. بهترین زمان برای این کار فصل پاییز است. آفات معروف درخت سپیدار شامل شته ها، سوسک چوبخوار و بیماری فتیله نارنجی است. منابع: سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/) سایت پوپونیک (https://poponik.com/) سایت تک فال (http://www.takfal.com/)