سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
این گیاه به نام های عمومی بنفشه انگلیسی، بنفشه باغی نیز مشهور است.
خصوصیات گیاهشناسی:
بنفشه معطر گیاهی علفی، پایا، با جوانه‌های ریشه دار و بلند است. برگ‌های آن دارای دمبرگی بلند و پهنک برگی به شکل قلب هستند.این برگ ها اكثراَ روی زمین گسترده اند و ساقه وجود ندارد. گل ها به صورت منفرد روی دمگل و گیاه قرار گرفته اند. دمگل ها در محل اتصال به گل حالت خمیده و عصا مانند دارند. گلهای آن معطر و به رنگ بنفش است. آنها نیز دمبرگ‌های بلندی دارند. میوهٔ آن به صورت کپسول و حاوی تعدادی دانه زرد رنگ است. گل های زیبای گیاه در اوایل بهار ظاهر می شوند و در تابستان عاری از گلبرگ است.
اندامهای مورد استفاده:
در اکثر موارد، همه قسمتهای سبز یا اندامهای مختلف آن یعنی گلها، برگها و ریزوم را جداگانه جمع‌آوری می‌کنند.
تركیبات مهم:
مهم ترین تركیبات گیاه، اسانس و مواد رنگی آن است. یك گلوكزید به نام ویولاكورسیتین در گیاه و به خصوص در ریزوم آن وجود دارد كه می توان آن را با الكل گرم از گیاه تازه استخراج نمود. این گلوكزید كه به صورت كریستال های زرد رنگ می باشد، با اسیدهای معدنی به كورسیتین و قند قابل تخمیر تبدیل می شود. همچنین اسید سالی سیلیك در جریان تجزیه و تخمیر مواد گیاه به دست می آید.
تركیبات دیگر بنفشه شامل موسیلاژ، آنتوسیانین و یك ماده مهم به نام ویولین می باشد. ویولین آلكالوئیدی است كه اثراتی شبیه امتین (یعنی تهوع آور) دارد.
خواص دارویی و درمانی:
تمام بنفشه ها دارای طبیعت سرد و مرطوب هستند.
- این گیاه از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که از آن برای مداوای ورم‌ها، صرع و سفاله‌ها استفاده می‌کرده‌اند.
- از برگ ها می توان در تهیه مرهم و ضماد جهت سوختگی ها استفاده نمود.
- وقتی سبز و تازه اند، به عنوان سرد كننده و پایین آورنده حرارت بدن، به صورت داخلی و خارجی، به كار می روند؛ مثلاَ در كاهش ورم چشم ها می توان از جوشانده گل وبرگ و برای تسكین سر درد از مرهم آن بر روی پیشانی استفاده نمود. این مرهم را می توان با اسانس گل سرخ هم مخلوط كرد.
- گل و برگ بنفشه، به صورت فرآورده خوراكی، صفرا آور بوده و به خصوص برای بچه ها مناسب است (البته اثر برگ در این مورد قوی تر است). همچنین، گل های تازه یا خشك به شكل خوراكی، در رفع مشكلات ریوی مؤثرند.
- ریزوم به صورت خوراكی دارای اثرات قوی تهوع آور و مسهل می باشد و از این نظر شبیه ایپكاكوانا است.
-دانه ها خاصیت مسهلی و ادرار آور دارند و از آنها در مشكلات مجاری ادرار، به خصوص دفع سنگریزه در مجاری، استفاده می شود.
- در هومیوپاتی مدرن از تنتور گل تازه برای سرفه های اسپاسمی همراه با تنگی نفس و روماتیسم مچ ها استفاده می كنند.
- از زمان های دور از فرآورده های بنفشه تازه به صورت خوراكی و موضعی برای افراد سرطانی، به خصوص سرطان گلو، استفاده می شد.
- روغن برگ بنفشه برای رفع خشكی گلو مفید است.
- از اثرات دیگر بنفشه می توان تسكین سر درد، ضد میگرن، رفع بی خوابی،ضد سرفه، تسكین آسم و برونشیت را نام برد. بنفشه معطر چون خاصیت معرق دارد.
- در تسكین علائم سرما خوردگی مؤثر است.
- از اسانس گل ها در رایحه درمانی، درمان برونشیت، خستگی زیاد و مشكلات پوستی استفاده می شود.
فرآورده ها:
از این بنفشه عطری استخراج می شود كه بسیار گران قیمت است؛به همین دلیل بسیاری از عطرهای موجود در بازار با نام این گیاه، از مواد مصنوعی تهیه می گردند.
از گل های بنفشه می توان مربای شیرینی تهیه كرد كه در زمان چارلز دوم به عنوان كنسروی مطلوب، با نام قند بنفشه یا violet plate در تمام داروخانه ها به فروش می رسید و بسیار پرطرفدار بود. این فرآورده خاصیت خلط آور دارد.
مناطق رشد و پراکنش:
بنفشه معطر بیشتر در نواحی سایه دار و مرطوب می روید.
بنفشه معطر بومی اروپا و آسیاست، ولی در نواحی دیگر، از جمله آمریكای شمالی و استرالیا پرورش داده می شود.
این گیاه در نواحی مختلف ایران و به خصوص در قسمت های شمالی و مرطوب ایران رویش دارد.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت بیتوته (www.beytoote.com)
گیاهی است علفی با عمر یک یا چند ساله و به ارتفاع ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی متر، که دارای ریشه دوک مانند و نازک و ساقه افراشته، مدور، مقداری رگه دار، سبز رنگ با رگه های کمرنگ و پوشیده از موهای افراشته می باشد.
برگ های آن به صورت متناوب، مژه دار، نوک تیز و سرنیزه ای باریک بوده، و قاعده آن ها به صورت دمبرگی باریک می باشد.
گل های این گیاه بسیار کوچک و به رنگ سفید مایل به زرد بوده، که درون شبه گل آذین های مرکب انتهایی، بلند، منشعب و پانیکول مانند قرار دارند. گریبان چند ردیفه و کلاپرک حاوی گل های متعدد است. گلچه های شعاعی، زبانه ای، ماده، سفید یا قرمز فام بوده و گلچه های لوله ای نر – ماده هستند. پرچم ها به هم پیوسته می باشند.
میوه این گیاه به رنگ قهوه ای و دارای موهای کوتاه و خوابیده است.
از بخش های هوایی خشک شده و بخش های هوایی تازه گیاه گل دار برای مصارف دارویی استفاده می شود.
داروی حاصل از این گیاه شامل گیاه خودروی گل دار عاری از ریشه و دانه می باشد که در فصل تابستان جمع آوری شده، پس از دسته کردن تا هنگام خشک گردیدن در محلی مناسب آویخته می شود.
زمان گلدهی:
تیر تا شهریور ماه.
خواص درمانی : این گیاه برای درمان اسهال،دفع اسیدارویک ،دفع سنگ کلیه،بیماریهای کلیه و مثانه،قابض،محرک،التهاب و عفونت مثانه و خونریزی های داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
( از گل های خشک شدهء آن دارو تهیه می شود.)
محل رویش گیاه پیر بهارک باغ:
این گیاه در راه آهن و کنار جاده ها،چاله های شن و ماسه، زمین های بایر، باغها می روید.
در اصل بومی آمریکا است و تا سراسر منطقه معتدل در نیمکره شمالی گسترش یافته است. این گیاه برای اولین بار دراروپا در پایان قرن ۱۹ مشاهده شد،پیر بهارکانادا درخاکهای شنی و فقیر رشد خوبی دارد، و جزء علفهای هرز بی ضرر طبقه بندی شده است.
در شمال آمریکا ازاین گیاه برای شکایت روماتیسمی ، نقرس و به ویژه برای خونریزی استفاده می شود.
منابع:
سایت سفیر سلامت (www.safiresalamat.com)
سایت آی دارو. دانشنامه گیاهان دارویی (idaroo.net)
نامهای دیگر آن: بمبلی زو، رَزَک، تال و اصل الکرمة السودا می‌باشد.
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه تمیس یکی از گونه‌های دارویی ایران است که بیشتر در نواحی جنگلی شمال ایران رویش دارد . تمیس گیاهی است پایا و بالارونده از خانواده Dioscoreaceae به طوری که به سهولت تا حد ۷ – ۸ متری تکیه گاه خود بالا می رود. گیاهان تیره تمیس مخصوص مناطق استوایی و بین استوایی و دارای انواع معدود در نواحی معتدله می باشند. به اشکال مختلف علفی یا دارای اعضای چوبی و غالباً بالا رونده و دارای غده هایی با ظاهر مختلف در داخل خاک یا در قشر سطحی آن و حتی خارج از زمین می باشند. برگهائی معمولاً متناوب و پهنکی قلبی شکل یا تیرکمانی، گاهی لوبدار یا به اشکال دیگر با رگبرگهای مشبک دارند و این حالتی است که کمتر در گیاهان تک لپه مشاهده می گردد گلهای آنها بر ۲ نوع متفاوت نر و ماده واقع بر روی ۲ پایه و مجتمع به صورت خوشه یا سنبله و یا گرزن است. بندرت ممکن است در بین آنها انواعی یک پایه و یا دارای گلهای نر – ماده دیده شود. اجزای گل آنها روی طرح سه تائی بنا شده است. گلهای نر آنها ۶ پرچم در ۲ ردیف حلقوی و یا ۳ پرچم دارند. که در حالت اخیر ردیف داخلی به حالت رشد نیافته می باشند و از مشخصات آنها این است که میله پرچم های آنها غالباً به پوشش گل پیوستگی دارد. گلهای ماده آنها از ۳ برچه منتهی به یک تا ۳ خامه تشکیل مییابد. میوه آنها پوشینه یا سته و محتوی دانه هائی که در برخی از آنها بالدار و دارای آلبومن شاخی است. گیاهی سمی است و مواردی از مرگ کودکان در اثر خوردن حبه های قرمز آن پیش آمده است.
ترکیبات شیمیایی:
گیاه تمیس دارای، نوعی کاروتنوئید قابل استخراج به نام لیکوگزانتین (Lycoxanthine) است. ليکوگزانتین (Lycoxanthine)، نوعی کاروتنوئید به فرمول C۴۰H۵۶O و به وزن ملکولی ۵۵۲.۸۵ است.
خواص دارویی و درمانی:
-کلیه قسمتهای گیاه مانند ریزوم، جوانه‌ها، میوه اثر مدر، قی آور و مسهلی دارند. مصرف اعضای این گیاه در حالت تازه خطرناک می باشد زیرا ایجاد التهاب و تورم در اعضای داخلی می نماید. از ریزوم این گیاه پس از شست شوهای پی درپی که هر دفعه آن با خشک کردن همراه باشد، به عنوان قی آور و مسهل استفاده به عمل می آمده است.
- ریزوم گیاه اثر مخصوصی در دستگاه ترشح ادرار و رحم دارد، به طوری‌که مصرف آن موجب زیاد شدن ترشحات ادرار و برقراری قاعدگی می‌شود.
- اگر قطعه ای از ریشه آن روی پوست قرار گیرد ، بویژه اگر به نرمی روی پوست مالیده شود بشدت جریان خون را تحریک می کند.
- در موارد خونریزی و دردهای رماتیسمی لایه هایی از ریشه تازه یا خشک شده و نیز کمپرس عصاره آبکی یا الکلی از طریق خارجی به کار می رود.
- در استعمال خارج از له شده قسمت متورم آن که در آب جوش قرار گرفته باشد، در موارد ضرب خوردگی و رفع خون مردگی ها استفاده می گردد. به حالت تازه ولی رنده شده معمولا بر روی محل دردناک در رماتیسم و نقرس گذاشته می شود ولی اثر آن قطعی نیست.
نقاط رشد و پراکنش:
نواحی شمالی ایران، گرگان: مینودشت، مازندران: نوشهر، سخت سر، گلندرود، دره تالار، دره هراز، کره زنگ در ارتفاعات ۶۰۰ – ۱۰۰۰ متری. گیلان: ۲۸ کیلومتری شمال هشت پر به آستارا. آذربایجان: ۱۰ – ۲۰ کیلومتری نواحی غربی آستارا به سمت دره حیران در ارتفاعات ۱۰۰ – ۱۵۰ متری. کردستان: کرمانشاه. دامغان. سمنان. خراسان: گلی داغ در نزدیکی بجنورد.
منابع:
سایت دکتر ساینا (www.drsaina.com)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
توت‌فرنگی (نامهای دیگر: چیلک، چلیک یا چیالک جنگلی، چَلَم و شالکَه) گیاهی نهان‌دانه از تیرهٔ گل سرخ است. رشد این گیاه علفی پایا در آب و هوای معتدل گرم و در بستر غنی از گیاخاک و خاک اسیدی بسیار خوب است. گلهای توت‌فرنگی نسبت به سرما به شدت حساس هستند ولی عطر و طعم نهنج (قسمت خوراکی گیاه) با انجماد از بین نمی‌رود.این گیاه با ساقه هاي رونده يا استولون ديده مي شود . برگها مشتمل بر سه برگچه خشن و كرك دار به رنگ سبز تيره بوده كه در برخي ارقام شفاف مي باشد . ساختمان گل شامل پنج گلبرگ سفيد كه در قسمت تحتاني خود به يك زائده كوچك متصل است كاسه گل شامل پنج كاسبرگ سبز رنگ بوده كه در قسمت تحتاني تقريباً به يكديگر جوش خورده مي باشند. تعداد كاسبرگها در برخي ارقام زراعتي ممكن است بيش از پنج عدد باشد. پرچم ها به تعداد بيست عدد يا كمي بيشتر يا كمتر است .
توت فرنگی به‌دلیل دارا بودن فیتو کمیکال، اثرات مثبت بسیاری بر روی مغز می‌گذارد و می‌تواند اثرات نامطلوب پیری بر مغز را کاهش دهد.
توت فرنگي ريز ميوه اي است نسبتاٌ جديد كه تا ۳۰۰-۲۵۰ سال قبل ارقامي كه داراي ميوه هاي مشابه امروزي بودند و مورد كشت و مصرف قرار مي گرفتند وجود نداشته است و آنچه تا آن زمان شناخته مي شد توت فرنگي هاي ريز موسوم به جنگلي بيشتر از نظر خواص دارويي مورد توجه بوده است .
در قرن چهاردهم در فرانسه توت فرنگي هاي وحشي مستقيماً از جنگل به زمين زراعتي منتقل شد و از آن به عنوان يك گياه اهلي استفاده گرديد .
توت فرنگی در منطقه کردستان بهترین رشد را دارد.۹۳ درصد توت‌فرنگی تولیدی استان کردستان در شهرستان‌های سنندج، کامیاران، سروآباد و دیوان‌دره کشت می‌شود. پس از کردستان استانهای گلستان، مازندران و گیلان از استانهای پیشتاز در تولید این میوه به شمار می‌روند.
مشخصات ارقام توت فرنگي
توت فرنگي را از نظر طول مدت گل دهي به دو گروه بهاره ( سالي يكبار گل و ميوه مي دهند) و هميشه بار يا اصطلاحاً چهار فصل ( سالي بيش از يك بار ميوه مي دهند) تقسيم مي كنند .
با ارقام گوناگون توت فرنگی در بخش اطلاعات فنی- دانش و فناوری بیشتر آشنا شوید.
منبع:
وبلاگ http://mostafa-badahang.blogfa.com/
سایت ویستا (https://vista.ir/m/a/c۷۱bc)
خصوصیات گیاه شناسی:
گیاهیست چند ساله به ارتفاع ۳۰_۶۰ سانتیمتر با قاعده کم و بیش ضخیم شده و ساقه هایی با شاخه های سخت شکننده و سبز کم رنگ. شاخه ها گسترده تا واگرا. شاخه چه ها ممتد به خارهای سخت شکننده درنده به طول ۲۰ _۴۰ میلیمتر. سراسر گیاه پوشیده با کرکهای غده دار کوتاه تنک تا نسبتاً انبوه و کرکهای بلند ساده است. گیاهی است خاردار، برگها سه برگچه ای، گلها نخودی شکل به رنگ صورتی روشن و نیام های بذری کوچک.
قسمت های مورد استفاده:
ریشه، برگها و گلهای آن مصرف می شود.
ترکیبات شیمیایی:
ریشه خار خر حاوی فنلها، لکتین ها، تری ترپنوئیدها و اسانس (شامل اساسا آنتول ۲) است.
خواص دارویی و درمانی:
- اسانس ریشه گیاه خاصیت مدر و محتویات غیر اسانسی آن خاصیت ضد مدری دارد. علاوه بر این، اسانس گیاه در اثر تبخیر از بین می رود. در صورتی که خاصیت مدری گیاه مد نظر باشد ریشه گیاه باید به صورت دم کرده مصرف شود.
- ریشه گیاه مدر و جلوگیری کننده از تشکیل سنگ کلیه و مثانه می باشد و ارزش زیادی در درمان طیف وسیعی از ناراحتیهای دستگاه ادراری شامل رفع سنگها، نقرس و ورم مثانه دارد. همچنین برای درمان احتقان کبد و یرقان بکار می رود و خاصیت صفراآور و تصفیه کننده خون دارد.
- دم کرده خار خر موجب درمان ایرم (احتباس مایع در بدن) در کوتاه مدت می شود.
- برگها، گلها و ریشه های آن برای درمان سنگ کلیه و کیسه صفرا، التهاب مثانه، روماتیسم، گلودرد به کار می رود.
نقاط رشد و پراکنش:
خار خر در مناطق خشک و علفزار و کنار جاده ها رشد و نمو میکند.
در جهان: گیاه نسبتاً رایج اروپایی است. شبه جزیره بالکان و جنوب غرب اسیا
در ایران : به صورت علف هرز در چمن زارها و دامنه های کوهستانی استانهای آذربایجان شرقی وغربی، زنجان، کردستان، همدان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، اصفهان، چهارمحال، کهکیلویه، خوزستان، فارس، کرمان و تهران می روید.
منابع:
سایت شاخه (www.shakheh.com)
سایت www.faq.irpsc.com
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است از سرده خُرفِه، یکساله با برگ‌های ضخیم آبدار سبز و لزج و گلهای زرد یا سفید کوچک و تخم‌های سیاه ریز که خواص دارویی دارند.ساقه آن ضخیم و مفروش به‌روی زمین و مایل به سرخی و بسیار شکننده است.
خرفه پرپهن دو گونه دارد:
۱- نوع وحشی: پرپهن وحشی گیاهی است خزنده با ساقه‌های خوابیدهٔ قرمز رنگ و برگ‌های دایره‌ای گوشتی و گلهای کوچک زرد رنگ. پرپهن وحشی علف‌هرزی است آبدار که در شرایط گرم و خشک به خوبی رشد میکند و توسط بذر و نیز در صورت مرطوب بودن خاک توسط قطعات ساقه تکثیر مییابد.
پرپهن خاک‌های شل و غنی شنی را ترجیح می‌دهد، اما می‌تواند در دامنه گسترده‌ای از خاک‌ها و شرایط اقلیمی مختلف رشد کند. این گیاه آنقدر گوشتی است که می‌تواند پس از قطع شدن همچنان زنده بماند و حتی بذر تولید کند و به همین دلیل از بین بردن و کنترل آن بسیار دشوار است.
۲- نوع پرورشی: این نوع پرپهن ساقه‌های کلفت آبدار سرخ رنگی با بلندی ده الی چهل سانتیمتر دارد.تکثیر پرپهن از طریق کاشت بذر آن صورت می‌گیرد. بذر را مستقیماً در مزرعهٔ اصلی در ماه‌های اردیبهشت تا تیر ماه می‌کارند. خاک مزرعه باید غنی باشد و چون احتیاج به آب زیادی دارد، آبیاری آن باید مرتباً صورت گیرد.
*در ایران معمولاً پرپهن را می‌کارند.
مواد مؤثره:
برگ آن دارای ویتامین ث است.
پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان داده‌است که در پرپهن اسید چرب اومگا ۳ وجود دارد، این همان چربی معروفی است که در روغن ماهی یافت می‌شود و عامل مؤثری در کاهش کلسترول و فشار خون است.
خواص دارویی و درمانی:
طبیعت پرپهن سرد و تر است.
- قابض و مدر است،
- مسکن صفراست و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد.
- پرپهن در رفع سر درد، تسکین عطش، قطع هر نوع خونریزی، خرد کردن سنگ مثانه، کاهش سرفه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و روده‌ها و بواسیر مفید است.
- تخم پرپهن ضد کرم کدو است و عصارهٔ ساقه و برگ آن برای بیماری کبد و درد کلیه مفید است.
- برای اسهال و سوزاک و ترشحات سفید مهبل مفید است و برای بچه‌ها مسهل است.
- تصفیه کنندهٔ خون، تب بر و ضد سم است.
- در استعمال خارجی شیرهٔ گیاه یا له شده آن برای تحلیل ورم و تومور و التیام زخم‌های شدید سوختگی، بواسیر، بیماریهای پوستی (چون خارش و جرب)، تحلیل آبسه، گزیدگی نیش حشرات، عقرب و مار گزیدگی مفید است.
موارد استفاده:
- تخم پرپهن را در شیرینی پزی برای تزیین نان برنجی و نان کشمشی و غیره بکار می‌برند.
- تخم پرپهن در ترشی نیز کاربرد دارد.
- استخراج روغن مصرفی خوراکی
مناطق رشد و پراکنش:
نوع وحشی‌اش نیز در مناطق شمالی ایران، در اطراف رشت، لاهیجان، تهران، تفرش و اراک به‌طور خودرو می‌روید و در استانهای جنوبی از جمله استان بوشهر بعنوان یک سبزی بسیار پرکاربرد کاشته و با انواع غذاها از جمله نوعی ماهی حشینه شور آب‌نمک‌آوری شده یا ماهی نمک‌سود استفاده می‌شود.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت پرینس دنتال (http://princedental.ir/)
خصوصیات گیاهشناسی:
خون فام گیاهی است علفی، چندساله و پایا، از تیره حنا که به ارتفاع ۶۰ سانتی متر تا ۲ متر رشد می کند. ظاهر گیاه Lythrum Salicaria در زمانی که گل های آن در امتداد محوری بلند، شکفته می گردد بسیار قشنگ و دیدنی است. برگ های آن متقابل یا فراهم (به تعداد ۳ تایی) و گل های آن درشت، به رنگ قرمز مایل به بنفش یا گلی و مجتمع در طول محورهای بلند است. کاسه گل آن مرکب از کاسبرگ های کوچک و مثلث شکل و جام گل آن شامل گلبرگ های دراز، ناصاف و چین خورده، به تعداد ۶ و به طول دو برابر کاسبرگ هاست. در داخل پوشش گل آن، ۱۲ پرچم و مادگی مرکب از دو برچه جای دارد. یک گیاه بالغ دارای ریشه توپی است که ۵۰-۳۰ ساقه از آن می روید و پهنایی تا ۱۵۰ سانتیمتر را در بر می گیرد.
زنبور عسل، نوش خوب و فراوان از گل آذین های متعدد و پر گل گیاه خون فام به دست می آورد.
اندامهای مورد استفاده:
قست مورد استفاده این گیاه سرشاخه های گل دار آن است که به حالت تازه یا خشک شده به مصارف درمانی می رسد. جمع آوری سرشاخه های گل دار آن به منظور خشک کردن و یا به حالت تازه برای استفاده های درمانی، باید زمانی صورت گیرد که گل ها هنوز کاملا باز نشده باشند. پس از چیدن گل آذین ها باید آن ها را به صورت قشر نازکی در سایه پهن کرده به دقت خشک نمود.
ترکیبات شیمیایی:
سرشاخه گل دار این گیاه دارای موادی نظیر قندهای مختلف، موسیلاژ، فلوبافن، اسیدهای آلی و املاح آن ها، آهن، تانن به مقدار ۱.۵ تا ۶.۶۵ درصد، یک گلوکزید به نام ساليكه رين (salicairine) یا سالیکه روزید (salicairoside) به مقدار ۰.۸۷ تا ۱.۹۲ درصد و غیره است. ساليكه رين (Salicairine)، ماده موثر سرشاخه گل دار گیاه در مصارف درمانی است زیرا اثر بند آورنده خون و قابض قوی دارد.
خواص دارویی و درمانی:
- سرشاخه گل دار گیاه خون فام که مرکب از برگ، براکته و گل است، اثر قابض، مقوی و بند آورنده خون دارد ضمنا چون دارای موسیلاژ است به عنوان آرام کننده نیز مصرف می شود.
- از گل آذین و سرشاخانه های گل دار این گیاه در رفع اسهال های ساده، دیسانتری باسیلی، ورم روده ها، وجود خون در ادرار، رفع ترشحات زنانگی (ترشحات مهبلی)، خون روی ها و در موارد خون آمدن از بینی، اخلاط خونی، خون روی در فواصل قاعدگی و غیره استفاده به عمل می آورند.
- اثر گلوکزید Lythrum Salicaria در رفع حالات اسهالی و بهبود دیسانتری مخصوصا نوع باسیلی، سریع وقطعی است.
- مصرف سرشاخه های گل دار این گیاه در رفع حالات اسهالی کودکان اثر مفید و سریع ظاهر می نماید به طوری که از این نظر باید آن را بهترین دارو برای اطفال به حساب آورد.
- در استعمال خارج، گرد سرشاخه خشک و یا تنطور خون فام ، به صورت شستشو در رفع اولسرهای واریسی، یا تزریقات مهبلی جهت رفع ترشحات (Leuorrhee)، اگزما، برخی بیماری های جلدی مانند زرد زخم (Impetigo)، التهاب حاد دستگاه تناسلی زن و تسکین خارش های مهبلی، اثر قطعی دارد.
نقاط رشد و پراکنش:
این گیاه در دشت های مرطوب، کنار گودال ها و جریان های آب می روید. نفوذ آن در ارتفاعات، تا حد ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ متر است. پراکندگی آن به صورتی است که در قسمت اعظم نیمکره شمالی و همچنین در استرالیا و تاسمانی می روید. علت این وسعت انتشار نیز آن است که دانه گیاه در رطوبت، نوعی موسیلاژ ترشح می کند که به پر پرندگان، و اعضای حشرات و جانوران مختلف می چسبد و توسط آن ها به فواصل دور منتقل می شود.
پراکنش در جهان: این گیاه جنوب غرب و مرکز آسیا، سیبری، شمال افریقا، شمال امریکا و استرالیا می روید.
پراکنش در ایران: خون فام را در سواحل دریای خزر مخصوصا حاشیه جاده های نزدیک به دریا در ناحیه بين چالوس و نوشهر و امتداد آن، گرگان: بندرگز. مازندران: دره هراز، کلاردشت در ۱۰۰۰ متری. آذربایجان: يام، نزدیک ارومیه (رضائیه)، قره داغ. کردستان: ۳۱ کیلومتری مغرب سنندج در ۲۰۰۰ متری. همدان: بروجرد، اصفهان در ۱۶۰۰ متری، بختیاری: گات وند. اراک: کوه رزوند، خمین، کردستان: درود، بیشه. خراسان: بین شیروان و بجنورد و اطراف تهران می توان یافت.همچنین در استان های گیلان، ایلام، فارس، لرستان می روید.
منابع:
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
سایت آکا (http://daneshha.akairan.com/)
درخت انگور Vitis vinifera گونه‌ای از سرده انگوری‌ها و از تیره مو می باشد. انگور درختچه ای است بالا رونده که به کمک پیچک های خود به سهولت از موانع و درختان مجاور بالا می رود و درازای آن به ۱۰ الی ۱۵ متر می رسد ساقه آن گره دار و برگهایش متناوب دارای دمبرگ دراز، شامل ۵ لوب دندانه دار به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی پهنک کرک دار و مایل به سفید در سطح تحتانی پهنک است. گلهائی کوچک و مجتمع به صورت خوشه مرکب دارد کاسه گل آن ۵ دندانه، جام آن مرکب از ۵ گلبرگ آزاد و ۵ پرچم می باشد. میوه آن سته و گوشتدار است و پس از رسیدن دارای طعم شیرین ملایم و رنگهای متفاوت به تناسب نژادهای مختلف می گردد. واریته های انگور از لحاظ رنگ حبه ها به چهار دسته تقسیم می شوند ۱- انگورهای سبز۲- انگورهای قرمز۳- انگورهای سیاه ۴- انگورهای زرد. بعضی از واریته های آن پایه کوتاه دارند و شاخه های آن ها در سطح زمین یا در ارتفاع کمی از آن قرار می گیرد. بر عکس نمونه های دیگری از آن، بر روی تکیه گاه ها، متکی می گردند و منظره زیبایی با ظاهر درختچه مانند پیدا می کنند.
درخت انگور را با نامهای دیگر تاک – تنک – رز- تله رز- رزان – رزگون – رزجون – دیورز – رش – تره‌رش – مو- میو – غوره – بودادوه – عنب – کرم – کرم بری – کرمة البيضا – آمبا سلوقی می شناسند.
قسمت مورد استفاده درخت مو:
برگ، شیره گیاهی و میوه آن است.
ترکیبات شیمیایی:
بسیاری از خواص داروئی انگور به علت هسته انگور است. هسته انگور که جزء ضایعات این محصول است محتوی: چربی، پروتئین، کربوهیدارات و ۸-۵ درصد پلی فنل دارا می باشد. این پلی فنل ها عمدتا فلاونوئید هستند از قبیل: گالیک اسید، کاتشین، اپی کاتشین، گالوکاتشین، اپی گالوکاتشین.
روغن دانه انگور شامل تری گلیسریدهای اسیدهای اولئیک، پالمیتیک، لینولئیک، استئاریک، آراشیک و هم چنین فیتوسترين است.
برگ واریته های مختلفی از درخت انگور که رنگ قرمز دارند، بر سایر انواع آن از نظر دارا بودن مقدار زیادتر تانن، مزیت دارد.
خواص دارویی و درمانی:
- از برگ این گیاه در درمان خونریزی، درد و التهاب ناشی از هموروئید استفاده می شود.
- برگ درخت مو دارای اثر مقوی، قابض و مدر است.
- پیچک مو نیز اختصاصات درمانی برگ را داراست. برگ های جوان مو، به صورت تیزان (دم کرده یا جوشانده) در رفع دیسانتری، عدم دفع ادرار، نقرس، زردی، استفراغ، اختلالات گردش خون مربوط به زمان بلوغ و یا یائسگی، پیدایش برافروختگی در صورت، ناحیه بینی، زنخدان و گونه ها و همچنین در واریس مصرف می شود.
- گرد برگ های جوان و خشک شده مو، اثر زیاد در رفع خون روی ها مانند خون روی های رحمی (خون روی در فواصل قاعدگی) و خون آمدن از بینی (به صورت بالا کشیدن گرد مو به داخل حفرات بینی) دارد مشروط بر آن که خون روی ها، منشا ضعف مفرط و کم خونی داشته، حالات التهابی موجبات آن را فراهم نکرده باشد.
- جوشانده برگ مو، به صورت حمام های موضعی در رفع سرمازدگی دست و پا توصیه گردیده است.
- انگور نارس در درمان گلودرد و انگور رسیده در درمان سرطان استفاده می شود.
- شیره جوانه های تازه مو را پس از تخمیر، به کمک الكل به صورت عصاره درآورده مجددا تبخیر می کنند. ماده به دست آمده نیز در بعضی نواحی به عنوان قابض، مدر و ضد تشنج مصرف می شود.
- قطرات مایعی که بر اثر قطع تنه یا شاخه درخت انگور از محل قطع شده و یا از شکاف شاخه ها خارج می شود، گریه مو نام دارد. گریه مو در رفع بیماری های جلدی، تبخال، ورم پلک چشم، ورم ملتحمه و همچنین در مصارف داخلی جهت دفع سنگ کلیه بین مردم در طب عوام مصرف دارد ولی بعضی اطبا و محققین آن را داروی موثر ذکر نمی نمایند.
- انگور رسیده میوه مفیدی در درمان یبوست ها، التهاب معده و روده، دیسانتری، سیاه سرفه، سل ریوی، احتقاق کبدی و طحال، کم خونی، نقرس، نزله های ششی و غیره است ولی باید توجه داشت که برای این کار اولا انگور رسیده انتخاب شود و ثانيا نژادی از انگور برای خوردن به کار رود که پوست نازک داشته باشد زیرا پوست ضخیم انگور نه تنها قابلیت هضم ندارد بلکه به علت گیر کردن در بین چین های روده، ممکن است موجبات عوارض ناراحت کننده را فراهم آورد.
فرآورده ها:
مهمترین محصولاتی که امروزه از مو بدست می آید عبارتند از انگور مجلسی، کشمش، آب انگور، سرکه، در گیلان خمس در ملایر شیره انگور. دانه انگور دارای روغنی قابل استخراج به رنگ زرد مایل به سبز است. این روغن فاقد بو ولی دارای طعمی مطبوع می باشد.
مناطق رشد و پراکنش:
این انگور بومی منطقه مدیترانه، اروپای مرکزی و جنوب غرب آسیا از مغرب و پرتغال تا جنوب آلمان و از شرق تا شمال ایران است.موطن اصلی انگور آسیای صغیر و ایران بوده و هم اکنون نیز به صورت وحشی و نیمه وحشی در این مناطق دیده می شود.
پرورش درخت مو در همه نواحی مساعد معمول است. به طوری که موستان های وسیعی از آن را در نواحی مختلف می توان یافت.
منابع:
سایت دانشیاری (https://daneshyari.com)
سایت آیدانا (https://aydana.com)
سایت داروخانه گیاهپزشکی باغبان (http://baghbanco.ir)
نامهای دیگر: آیلان، درخت بهشتی، “اروج” ، “شجره الله”، “شجره الاسماء “و در گویش گیلکی به آن کول (کهل kol) دار می گویند.(کول دار، کئول دار، کهل دار)
درخت عرعر درختی زیباست، که جزء خانواده سیما روباسه می باشد. بومی مناطقی از چین و تایوان است. نام چینی آن (Ailanto) مفهوم آسمانی دارد.
خصوصیات گیاهشناسی:
درختی است دو پایه و خزان کننده و از خانواده Simaroubaceae که دارای برگ های پهنی است که دندانه دار و به رنگ سبز می باشد. از درخت عرعر بیشتر در فضای سبز شهری استفاده می شود، چرا که در برابر آلودگی های صنعتی مقاوم است. البته از جهتی دیگر درخت عرعر برای داخل شهر چندان مناسب نیست چرا که با رشد سریعی که دارد شاخه‌های آن به خیابان کشیده می‌شود و مانع رفت و آمد وسایل نقلیه شهری و همچنین ایجاد مزاحمت و اختلال در سیستم برق رسانی می شود.
میوه درخت عرعر بال دار می باشد که پس از رسیدن به رنگ قرمز در می آید. این درخت زیبا ریشه های خزنده ی زیادی دارد. خواص دارویی و درمانی نیز دارد.
گونه ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه های آن به سرعت پراکنده می شوند، در شرایط مناسب تند و بوته وار می روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه های پراکنده سر می زنند و تا دو - سه متر می رسند و منطقه نمناک را یکساله می پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می رسند.
جوانه ها صاف و قهوه ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می گراید. تاج درخت چتری ناآراسته است. برگچه های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می زند و برگ های سرخ فام سربر می آورند.
برگریزانش دیرگاه پاییز روی می دهد و برگ ها نخست به زردی می گرایند.
خواص دارویی و درمانی:
- مؤثر جهت دفع كرم كدو
- مؤثر جهت درمان اسهال
- جهت زخم های انگلی پا كه توأم با خارش مي‌باشند با جوشانده برگ های اين درخت پاها را می شويند.
- محلول جوشانده درخت عرعر يك حشره كش قوی می باشد.
- مؤثر در درمان ورم پروستات
- رفع سوء هاضمه و ناراحتی های گوارشی و روده ای و درمان احتلام
- به خاطر مدر بودن آن جهت ورم مثانه و سنگ‌هاي ادراري مورد استفاده قرار می گيرد.
- مؤثر جهت درمان عادت ماهانه دردناك
- جهت بيماري نقرس و رماتيسم نيز مفيد می باشد.
- جهت سنگ صفراوی از دمكرده ريشه اين گياه می توان استفاده كرد.
مضرات:
- ریشه قوی و سریع الرشد این درخت با قدرت نفوذ زیادی که دارد ممکن است به دیوارها ،لوله های آب ،سیستم فاضلاب، جاده و ریل راه آهن آسیب بزند.
- این درخت به صورت رقیبی جدی و تهدیدی برای گونه های بومی و محصولات زراعی می باشد و موادی از خود ترشح می کند که رشد گیاهان و درختان مجاور را به نفع خود مختل میکند و دارای نوعی ویژگی دگرآسیبی و آللوپاتیک است.
- گرده و مواد شیمیایی آن ممکن است باعث ایجاد آلرژی کنند و در موارد خاص باعث مسمومیت و مرگ افراد شود.
نقاط رشد و پراکنش:
درختی است مناسب برای جنگل کاری حاشیه شهرها در خاک های خشک و سنگلاخی که برای جلوگیری از فرسایش خاک در مناطق سیلابی می‌توان از این درخت استفاده کرد.
این درخت بومی چین ، جنوب کره و ژاپن است اما امروزه تقریباً در همه قاره ها با آب و هوای گرم و معتدل یافت می شود و در ایران نیز رویش خوبی دارد.
* برای آشنایی بیشتر با کاشت و تکثیر درخت عرعر و آسیبهای آن، مقاله موجود در قسمت دانش و فناوری - همین فعالیت اقتصادی مطالعه شود.
منابع:
سایت بیتوته (www.beytoote.com)
سایت http://iraniantree.com/