سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
مشخصات گیاه شناسی:
گیاهی علفی ،پایا،کرک دار و چسبناک باارتفاع ۳۰-۱۰ سانتی متر که تا ۵۰سانتی متر می رسد. گل های آن به رنگ سفید مایل به زرد، زرد و مایل به قرمز است . برروی جام گل آن ، خطوط ارغوانی رنگ و در طول ساقه آن فلس هایی به طول ۲۲-۸ میلی متر به صورت فاصله دار دیده می شود.
گل جالیز گیاهی است با ساقه گوشتی و کلفت و قهوه ای رنگ که برگهای کوچک و فلسی زرد رنگ بر روی آن قرار گرفته اند و این ساقه در قاعده به غده متورمی ختم می شود
فقدان رنگ سبز در این گیاه که به دلیل عدم وجود کلروفیل است مشخصه اصلی این گیاه به شما می آید و به همین علت نیسز این گیاه یک گیاه انگلی است زیرا خود قادر به ساخت غذای خویش نبوده و باید از گیاهان دیگر تغذیه نماید این عمل توسط ریشه های مکنده گیاه که هاستوریوم نامیده میشوند و از ریشه غده ای گیاه خارج می گردد انجام میگیرد گلهای زرد رنگ گل جالیز شباهت زیادی به گلهای گل میمون دارد.
قسمت مورد استفاده:
ریشه غده ای گیاه مورد مصرف طبی دارد.
اثرات دارویی :
-درمان تشنج: جوشانده ریشه غده ای گیاه اثر ضد تشنج دارد و برای رفع بیماری های عصبی صرف داشت.
-درمان بیماری های روده ای: از قدیم الایام جوشانده ریشه غده ای این گیاه برای درمان برخی التهابات روده ای به کار گرفته است.
البته این استفاده دارویی نیز در حال حاضر منسوخ شده است.
نقاط رشد و پراکنش:
شمال صدرآباد-پلنگ دره (۱۸۰۰)-کاسوا (۱۹۰۰)
استان گلستان : علی آباد، پارک ملی گلستان
منابع:
شبکه خبری اموزشی گیاهان دارویی (https://medplant.ir/)
سایت نگاه (www.negahmedia.ir)
فصلنامة علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران- استان گلستان
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی چند ساله از گونه‌های سرده سورنجان (گل حسرت) است. این گیاه در حدود ۱۲ سانتیمتر ارتفاع دارد. طول گلپوش آن ۲۰–۱۵ سانتیمتر و حتی بیشتر است. گلهای بزرگ آن در ماه شهریور تا آبان مستقیماً و بدون هیچ برگ حفاظت‌کننده‌ای از خاک خارج شده و منظرهٔ بدیعی در طبیعت به وجود می‌آورند. از مشخصات مهم این گونه برگهای براق به عرض ۹ سانتیمتر است که در بهار می‌روید.
خواص درمانی و دارویی :
این گیاه دارای اثرات ضد نقرس،ضد سرطانی بوده و برای درمان درد مفاصل و سوزاک کاربرد دارد.
این گیاه به صورت تازه یا خشک و قرص،یا تنتور مصرف دارویی دارد.
نقاط رشد و پراکنش:
جزو رستنی‌های مناطق پر ارتفاع البرز بوده و در چمنزارهای کوهستان‌های مرتفع و در کنار چشمه‌سارهای ارتفاعات بالاتر از ۲۳۰۰ متری می‌روید.
استان قم: وسف(۲۱۰۰)- بین ونارچ و اورگز(۱۸۰۰)- پلنگ دره (۱۹۰۰)- بیرقان(۱۰۰)
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org)
رسانه مجازی نگاه (www.negahmedia.ir)
خصوصیات گیاهشناسی:
ختمی سرده‌ای از گیاهان است از تیره پنیرکیان، چند ساله و خودرو. گل ختمی به ارتفاع دو متر گلهای صورتی، قرمز و سفید دارد که برای روکش داروها استفاده میشود. جنس بزرگی از گیاهان گلدار دارای ۲۰۰–۲۲۰ گونه از نهان‌دانگان می‌باشد.
گل ختمی را می توان یک گیاه دو ساله دانست، یعنی در سال اول رشد می کند و در سال دوم گل و بذر تولید کرده و از بین می رود. با این حال، بسته به شرایط رشد، ممکن است ختمی به عنوان گیاه چند ساله با عمر کوتاه نیز در نظر گرفته شود.
گل و میوه و ریشه آن مصرف دارویی دارد.
مواد مؤثره:
این گیاه دارای مواد نشاسته ای، چربی، اسانس، آنتوسیانین و سیانیدنین است.
خواص دارویی و درمانی:
- تخم گیاه مدر و تب بر است و گلهای آن خشک کننده بوده و برای روماتیسم استفاده میشود.
- ریشه آن خاصیت تب بر داشته و ریشه آن به صورت ضماد برای ترمیم زخم مفید است.
- ریشه، تخم، گل و برگ ختمی برای کاهش دردهای زایمان اثربخش است.
- گل و برگ ختمی برای درمان سوختگی مفید بوده و دم کرده گل آن برای بیماری برونشیت اثر شفابخش دارد.
- برگ و گل ختمی به صورت دم کرده برای تسکین سرفه مفید است و دم کرده آن برای رفع التهاب گلو مفید بوده و ضماد برگ آن برای التیام ورم بناگوش، دمل‌ها، ورم مقعد و ورم اعضای بدن اثربخش است.
- ضماد برگ آن با چربی و پیه مرغ برای تسکین درد سیاتیکم، درد مفاتصل و نرم کردن ورم‌های سفت اثربخش است.
- دم کرده برگ ختمی برای شست و شوی موی سر و نرم کردن آن اثربخش بوده و ختمی را در مصارف دارویی بهتر است با آب زرشک، عسل و رازیانه مصرف کرد.
- دم کرده و عصاره گل و برگ ختمی برای عوارض پوستی و رفع تحریکات پوستی مفید است.
- برای تسریع دندان‌بندی کودکان، ریشه ختمی را کاملا تمیز و ضدعفونی کرده و برای جوییدن و ساییدن لثه‌ها به کودک می‌دهند.
- اثر ریشه ختمی از لاستیک‌هایی که به صورت صنعتی برای مالش لثه کودکان ساخته شده بهتر است.
- ضماد و برگ گل ختمی برای بهبود ورم پستان زنان اثربخش بوده و ماده ژلاتینی که خیساندن ساقه گیاه در آب حاصل می شود به صورت استعمال خارجی برای التیام زخم‌های ناشی از بریدگی و سوختگی‌ها اثرات درمانی دارد.
- برای تهیه جوشانده ریشه ختمی از یک قاشق ریشه خرد شده در یک لیوان آب جوش به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استفاده میشود که سه نوبت در روز مصرف میشود.
- برای رفع یبوست و تحریک روده‌ها چهار گرم ریشه ختمی را با دو گرم ریشه شیرین بیان و دو گرم لاکتوز مخلوط کرده و صبح ناشتا مصرف می‌کنند.
- مصرف آن برای بانوان باردار و شیرده جایز نیست و برای کودکان نیز نصف مقدار مصرف بزرگسالان باید مصرف شود، خاطرنشان کرد: در صورت بروز ناراحتی‌های معده در مصرف ختمی باید مقدار مصرف را کاهش داد.
محل رشد و پراکنش:
بومی مناطق گرم، زیر گرمسیری استوایی و نواحی گرمسیری بین دو مدار شمال و جنوب استوا در جهان می‌باشد.
رویشگاه اصلی گیاه ختمی در سیستان و بلوچستان در شهرستان های زابل، خاش، ایرانشهر، زاهدان، سرباز و نیكشهر می باشد.
منابع:
سایت ویکی پدیا
سایت جهاد دانشگاهی (http://acecr.ac.ir/fa/news/۱۳۷۰۴)
سایت ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی استان سیستان و بلوچستان (www.irna.ir/news/۸۰۳۸۳۴۳۵/)
خصوصیات گیاهشناسی:
علف هرز یکساله از خانواده کاسنی است که عموما در باغات و زمین های بایر ظاهر می شود. اولین برگ های حقیقی آن کرک دار همراه با ظاهری نامنظم و مواج، سبز مایل به زرد. برگ های بعدی مشخص و برجسته، ظاهری نامنظم، برگ های اولیه به شکل روزت، نزدیک سطح زمین، برگ های حقیقی منفرد ظاهر می شوند.
ترکیبات شیمیایی:
این گیاه حاوی نوعی ماده تلخ، اسیدهای آلی و رزین است.
خواص دارویی:
- تمام قسمت های این گیاه اثر ملین دارد.
- شیره تازه گیاه اگر بر روی بریدگی های پوست بدن گذارده شود، التیام آن را تسریع می کند.
- همچنین له شده برگ های آن برای ترک ها و شکاف های سطحی پوست بدن مفید است.
- برگ های تازه این گیاه را می توان به صورت خام در سالاد مصرف کرد.
نقاط رشد و پراکنش:
عموماً در باغات و زمین های بایر ظاهر می شود.
در ایران: گلستان: گرگان، علی، آباد، لوه، پارک ملی گلستان
منابع:
وبلاگ کشاورزی و گیاهان دارویی (http://agrobiology.blogfa.com/)
فصلنامة علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران- استان گلستان
گل راعي ديهيمي يكي از گياهان دارويي متعلق به خانواده هايپر يكاسه است که با بذر تکثیر می یابد. گل راعی گیاهی چند ساله ، پایا، علفی ، فاقد کرک ، افراشته، واجد گل آذین دیهیم تا هرمی شکل به ارتفاع ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر با گل های زرد رنگ و معطر که جوانه های رویشی آن روی قاعده ساقه اصلی قرار دارند. برگ های گیاه تخم مرغی، دراز، پهن ، در سطح زیرین کم رنگ ، شامل نقاط شفاف سوراخ مانند با حاشیه ای سیاه که در حقیقت کیسه های ترشحی مملو از اسانس هستند. گل راعی گیاهی است آفتاب دوست و تا حدودی رطوبت پسند که در خاک های غیر شور ، آهکی ، لومی رسی شنی و pH=۷/۵-۹ از رشد خوبی برخوردار است. رقم توپاز آن دارای اهمیت فراوان دارویی است به دلیل سادگی تکثیر به طریق رویشی و خوشخوراک نبودن برای دام ها می تواند نقش موثری در ایجاد پوشش های گیاهی متراکم داشته باشد. دارای بذرهای قهوه ای تا سیاه رنگ با وزن هزار دانه ۰/۲۵-۰/۱۲ گرم می باشد . جوانه زنی بذور در اوایل فروردین ماه ، گلدهی در اواسط خرداد و ایجاد بذر در اوایل تیرماه است.
خواص درمانی :
- ضد افسردگی
- ضد باکتریایی
- ضد ویروسی
- ضد توموری
لازم به ذکر است گل راعی از نظر مصرف و اهمیت در دنیا مقام سوم را در بین گیاهان دارویی دارد امروزه عصاره این گیاه به صورت قرص، کپسول و قطره خوراکی هایپیران در دسترس است. این گیاه در بخش های دیگری مانند صنعت، غذایی و تامین فضای سبز نیز کاربرد دارد.
پراکنش جغرافیایی:
گل راعی به طور خودرو در برخي از مناطق شمال ، شمال غربي و غرب كشور به خصوص در رشته كوه هاي زاگرس مي رويد.
منابع:
سایت مرجع دانش (سیویلیکا): حسنی، سمیه،۱۳۸۹،بررسی خصوصیات مورفولوژیکی ، فیزیولوژیکی و اکولوژیکی گیاه دارویی گل راعی (Hypericum perforatum)،همایش ملی گیاهان دارویی،ساری،،،https://civilica.com/doc/۳۴۲۳۱۴
سامانه امانت دیجیتال
(http://www.iranlibs.ir/dL/search/default.aspx?Term=۵۱۹۷۱&Field=۰&DTC=۳۴)
سایت ویستا (vista.ir)
"گل قاصد يا قاصدك" گياه علفي، يكساله، با هامپ هاي متعدد به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتيمتر است. تك سر، ايستاده، ابتدا علفي و پس از خشك شدن نسبتاً سخت و مقاوم؛ برگ سبز رنگ، تخم مرغي واژگون، در حاشيه داراي بريدگي هاي نسبتاً عميق اره اي؛ گل به شكل كپه، بزرگ، زرد، شفاف، گريبان شامل ۱۵ تا ۲۰ براكته، به رنگ سبز مايل به قهوه اي؛ فندقه ها كوتاه، قهوه اي يا قهوه اي مايل به بنفش؛ ميوه قهوه اي زيتوني، غده دار، شامل جقه اي از تارهاي سفيدرنگ.
موسم گل: اواخر اسفند تا اواخر خرداد.
ترکیبات شیمیایی:
قاصدک سرشار است از مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری مثل پتاسیم، منیزیم، کلسیم، روی، آهن و ویتامین K، D، C، B و A. این گیاه همچنین منبع خوبی از فلاونوئیدها مانند لوتئولین و آپی‌ژنین است.
خواص ریشه و برگ قاصدک برای سلامتی:
- برای سلامت استخوان‌ها مفید است: این گیاه منبع خوبی از کلسیم است که نقش مهمی در استحکام و رشد استخوان‌ها ایفا می‌کند. لوتئولین و ویتامین C موجود در قاصدک، آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندی هستند که توانایی جلوگیری از آسیب‌های مرتبط با سن را در استخوان‌ها دارند. آسیب‌های استخوانی مرتبط با سن اغلب ناشی از رادیکال‌های آزاد هستند. این آسیب‌ها ضعف استخوان، سستی استخوان و کاهش تراکم آن را نشان میدهد.
- دیابت را درمان می‌کند.
- اختلالات کبدی را درمان می‌کند.
- اختلالات دستگاه ادراری را درمان می‌کند: دمنوش قاصدک خواص دیورتیک دارد بنابراین می‌تواند بدن شما را با از بین بردن مواد سمی از دستگاه ادراری و کلیه‌ها، سم زدایی کند. مصرف دمنوش قاصدک می‌تواند از رشد بیشتر میکروب‌ها در سیستم ادراری جلوگیری کند، زیرا قاصدک حاوی خواص ضدعفونی‌کننده است.
- از فرآیند کاهش وزن حمایت می‌کند.
نوشیدن دمنوش قاصدک یا اضافه کردن برگ و ریشه‌ی این گیاه به غذاهای‌تان می‌تواند از فرآیند کاهش وزن حمایت کند. این یکی از مزایای شگفت‌انگیز گیاه قاصدک برای سلامتی است که دوست داشتیم در این مقاله به شما معرفی کنیم. ادرار تا ۴ درصد چربی دارد. قاصدک با افزایش دادن میزان ادرار کمک می‌کند تا وزن ناخواسته و آب اضافی بدن‌مان را کاهش دهیم. علاوه بر این، قاصدک غنی از مواد مغذی حیاتی است اما کالری کمی دارد. ۴ فنجان قاصدک تنها ۱۰۰ کالری دارد. به همین دلیل است که بسیاری از آدم‌ها استفاده از قاصدک در آشپزی یا استفاده از آن را به عنوان یک شیرین‌کننده‌ی طبیعی و سالم دوست دارند.
- خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد.
- زردی را درمان می‌کند:
زردی (اختلالی در کبد) هنگامی رخ میدهد که این اندام بیش از اندازه صفرا تولید می‌کند. صفرای اضافی ناخواسته وارد جریان خون میشود و سپس اثرات نامطلوبی بر متابولیسم بدن می‌گذارد. هنگامی که مبتلا به زردی هستید رنگ چشم‌ها و پوست به رنگ زرد تبدیل میشود. برای درمان زردی، باید میزان تولید صفرا را کاهش دهید، استفاده از قاصدک می‌تواند سلامت کبد را حفظ و تولید صفرا را کنترل کند.
- یبوست را درمان می‌کند.
- اختلالات صفراوی را درمان می‌کند.
- با کم‌خونی مقابله می‌کند.
- فشار خون بالا را کاهش میدهد.
- سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
- التهاب را کاهش میدهد.
- احتباس آب را کاهش میدهد.
- به جای قهوه از دمنوش گیاه قاصدک استفاده کنید.
- فرآیند هضم را بهبود میدهد.
- اختلالات کلیوی را درمان می‌کند.
- اختلالات صفراوی را درمان می‌کند.
- با عفونت ادراری مقابله می‌کند.
- برای سلامت مغز مفید است.
- به عنوان پاک‌کننده‌ی شگفت‌انگیز کولون (روده‌ی بزرگ) عمل می‌کند.
- قوه‌ی بینایی را بهبود می‌بخشد.
- از شر زگیل‌ها خلاص شوید.
- آکنه را درمان می‌کند.
- بسیاری از بیماری‌های پوستی را درمان می‌کند.
- از پدیدار شدن نشانه‌های پیری جلوگیری می‌کند.
- گزش و سوختگی را التیام میدهد.
- سبب تسریع رشد مو میشود.
- موهای چرب را درمان می‌کند.
- شوره‌ی سر را از بین می‌برد.
نقاط رشد و پراکنش:
اطراف تهران، آذربايجان، اراك، الوند، مرزهاي شمال شرقي
منابع:
مجلّه طب سنّتي اسلام و ايران، سال يازدهم، شماره سوم، پاييز ۱۳۹۹
سایت مجله کسب و کار بازده (https://bazdeh.org/)
مقدمه:
به زبان عربی چندین گیاه و به ویژه دو گیاه .borago officinalis L و Echium ameonum fish .et را لسان الثور می نامند. پزشکان سنتی اثرات درمانی هر دو گیاه را تقریباً یکسان دانسته اند اما آنچه در کتب طب سنتی نوشته مؤلفین ایرانی تحت عنوان لسان الثور آمده است حاصل تجربیات پزشکان ایرانی و مربوط به گیاهی با نام علمی Echium ameonum می باشد که به پارسی گل گاوزبان می نامیم و از گیاهان بومی ایران می باشد.
خواص دارویی این گیاه توسط رومی ها در اوایل قرن سوم قبل میلاد شناخته و به اروپا معرفی شد. هومر شاعر و مورخ یونانی از این گیاه به عنوان شادی آور و غم زدا نام برده است. رومی ها از سالیان بسیار دور برگ های گیاه را در شراب می خیساندند و از آن به عنوان نوشیدنی ارزشمند جهت آرام بخشی و برطرف نمودن مشکلات عصبی استفاده می کردند.
خصوصیات گیاهشناسی:
گاو زبان ایرانی گیاهی چندساله با ریشه های قطور، برگ‌ها زبانه ای و رزت، ساقه و برگ‌ها پوشیده از کرکهای زبر و خشن هستند. طول ساقه گل دهنده ۸۰-۶۰ سانتیمتر است، گل آذین با گلهای قیفی شکل به رنگ قرمز ارغوانی که پس از خشک شدن به رنگ آبی یا بنفش درمی آیند. در هر سنبله تعداد زیادی گل وجود دارد که به تدریج از پایین به بالا باز می شوند.
موسم گل این گیاه آغاز اردیبهشت تا اوایل خرداد است.
اندامهای مورد استفاده:
برخلاف گاو زبان ایتالیایی (Borage officinalis) فقط گلهای آن مورداستفاده قرار می گیرد.
ترکیبات شیمیایی :
گاو زبان ایرانی شمال دارای املاح فراوان شامل تانن، موسیلاژ و مقدار کمی آلکالوئید است. برگ های تازه آن دارای مقدار زیادی ویتامین C هستند.
خواص درمانی و دارویی :
- از مهم ترین خواص دارویی این گیاه، خاصیت آرام بخشی آن است که از طریق خوردن دم کرده گل های آبی این گیاه حاصل می شود.همچنین دم کرده خشک شده گل های آبی این گیاه در سرماخوردگی به عنوان معرق و افزایش دهنده فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد.
- جوشانده گل گاوزبان ایرانی حواس پنجگانه را تقویت می‌کند و برای تنگی نفس مناسب است.
- جویدن برگ تازه آن برای درمان جوشهای چرکی دهان مناسب است.
- در بررسی های جدید آثار تحریک سیستم ایمنی این گیاه به اثبات رسیده است .
- گل‌ها شهد فراوانی دارند و مورد توجه زنبور عسل قرار می گیرند. عسل گاوزبان جزء مرغوبترین عسل هاست.
- این گیاه در بیماری های تنفسی و حتی در رابطه با برونشیت، سرفه، زکام و آبریزش بینی می تواند داروی مؤثری باشد. یک دم نوش مناسب هنگام سرماخوردگی به ویژه در ابتدای شروع علایم، دم کرده گل گاو زبان به همراه کمی لیموعمانی است. این نوشیدنی اگر زیاد ترش نباشد، موجب خروج مواد ناسالم از بدن فرد بیمار می شود.
- دارویی مفید برای کلیه، مثانه و به طور کلی برای مجاری ادراری و کاهش تب است که در تمامی موارد می تواند مفید باشد.
- گل گاو زبان به عنوان مدر مسکن معرق و کاهنده فشار خون به کار می رود.
- عصاره آبی گل گاو زبان می تواند دارویی مؤثر و بی خطر برای درمان بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده باشد.
- در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
به علت زیبایی گل گاوزبان در ایجاد فضای سبز هم می توان از آن استفاده کرد.
نحوه کاشت گل گاو زبان ایرانی :
تکثیر گل گاوزبان با استفاده از بذر انجام می شود و آن را در فصول بهار و پاییز می توان کشت کرد. این گیاه به طور مستقیم در زمین اصلی و همچنین از راه خزانه گیری و نشاکاری قابل تکثیر است. اما روش نشا کاری بهتر است نشاها در مرحله ی ۲ تا ۴ برگی و گاهی تا ۶ برگی به زمین اصلی انتقال داده و با فاصله ۵۰×۵۰ سانتیمتر می کارند. این گیاه قابلیت کشت به صورت دیم را نیز دارد. بذر لازم برای تکثیر گاوزبان شمال ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم برای هر هکتار است.
برداشت محصول گل گاوزبان ایرانی :
در گاوزبان ایرانی فقط گل برداشت می شود. در سال اول گیاه به صورت زرد بوده، و از سال دوم گل میدهد، که تا ۸-۷ سال رشد و نمو آن می تواند ادامه یابد. سالهای چهارم و پنجم پربازده ترین سالهی گلدهی آن است. گلدهی از نیمه ی اردیبهشت ماه در هر سال شروع شده و تا تیر ماه ادامه دارد. با آغاز شکفتن گل‌ها، اقدام به گلچینی میشود. در صورت تاخیر در برداشت، گل‌ها پس از یکی دو روز ریزش کرده و جمع آوری آنها از سطح خاک بسیار مشکل میشود. گلهای جمع آوری شده بر روی پارچه تمیز و در سایه خشک میشوند. گلهای تازه به علت شهد موجود، بسیار چسبناک هستند و موجب تجمع مورچه ها میشوند. در شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک کشور طی ۴۸ ساعت گل‌ها به طور کامل خشک می شوند، در حالی که در نواحی شمالی کشور خشک شدن تا یک هفته طول میکشد. از هر ۱۰۰۰ گرم گل تر، ۲۰۰ گرم گل خشک به دست می آید. گلهای تازه به رنگ ارغوانی هستند و در صورتی که در شرایط مطلوب خشک شوند به رنگ بنفش درمی آیند، اما در شرایط عدم تهویه و با زیاد بودن رطوبت، رنگ گلهای خشک شده به سیاهی می گراید و احتمال کپک زدگی هم زیاد میشود.
تعداد نیروی کار لازم برای برداشت هر هکتار گل گاوزبان ۸۰-۷۰ کارگر روز است. بنابراین این محصول از نظر اشتغالزایی مهم است و هزینه گل چینی مهمترین جنبه ی اقتصادی تولید این محصول است. محصول گل گاوزبان بسیار مورد توجه بازار داخلی (عطاریها) است و ارزش اقتصادی چشمگیری دارد. از هر هکتار زمین حدود ۷۰۰-۴۰۰ کیلوگرم گل خشک به دست می آید.
عوامل محیطی:
در مناطق خشک و نیمه خشک کشور در خاک‌های سبک و سنگین رشد خوبی دارد و به صورت کشت شده محصول خوبی تولید می کند. این گیاه به علت گستردگی ریشه تا حدی به خشکی خاک مقاوم است. همچنین در شرایط آب و هوایی مناطق کوهستانی سردسیر، نیمه مرطوب که در طول بهار و تابستان به طور نسبی دارای باران‌های متناوب هستند و خاک مرطوب با زهکشی مناسب دارند، کشت این گیاه امکان پذیر است.
نقاط رشد و پراکنش:
معمولاً پراکندکی آن در زمین هایی است که تحت اثر تابش ملایم نور خورشید قرار دارد و نیز از مواد ازته غنی باشد. بنابراین نوع وحشی آن بیش تر در کنار نرده ها ، باغ ها، روی تل کودهای طبیعی و مزارع آفتاب گیر می روید.
پراکنش آن در جزایر قناری، اروپا غرب آسیا، شمال و جنوب آفریقاست.
گل گاو زبان ایرانی در ارتفاعات شمال و دامنه های رشته کوه البرز در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ به صورت خودرو و به صورت کشت شده نیز وجود دارد. این گیاه تقریباً در تمام نواحی گیلان و مازندران، ارتفاعات کندوان، کلاردشت، ارتفاعات چالوس، بین منجیل و رستم آباد و … گزارش شده است .
منابع:
سایت فروشگاه اینترنتی پوپونیک (https://poponik.com/)
سایت شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی (https://medplant.ir/)
سایت روزنامه اطلاعات (www.ettelaat.com)
گل گندم(قنطوریون) گیاهی است علفی ، یکساله یا دوساله ، از تیره کاسنیان ، دارای ساقه و برگ های سبز مایل به سفید و پوشیده از تارهای نسبتاً پنبه ای و چون در مزارع بویژه مزارع گندم و غلات یافت میشود به گل گندم موسوم شده است .این گیاه دارای ساقه منشعب و به ارتفاع ۲۵ تا ۸۰ سانتیمتر است. برگهای قاعده ساقه آن دمبرگ مشخص و پهنکی غالباً با بریدگی‌های عمیق دارد، در حالی که برگهای قسمت‌های فوقانی ساقه گیاه عموماً باریک، ساده و بدون دندانه و بریدگی است. گل گندم از کاپیتول‌های لوله‌ای تشکیل یافته و از خارج شامل براکته‌هایی است که زوائدی با کنارهی نازک و غشایی به رنگ قهوه‌ای یا مایل به سفید در آن دیده میشود. گل‌هایی زیبا و اکثرا به رنگ آبی آسمانی دارد.
*در اینجا نیز باید تذکر دهیم که قنطوریون کبیر که آن را قنطوريون غلیظ هم می گویند، با قنطوريون صغیر که آن را قنطوریون رقیق می گویند، متفاوت بوده و دو گیاه مختلف از دو خانواده جدا می باشند و بطور کلی می توانیم بگوییم که به سه گیاه مختلف که رنگ گلشان آبی و لاجوردی است، قنطوریون گفته اند که یکی از آنها قنطوریون معمولی گل گندم است که هیچگونه ارتباطی با انواع كبير و صغير ندارد.دقت شود که خواص قنطوریون با قنطوریون كبير و قنطوريون صغیر یکسان نیست.
ترکيبات شيميايي:
گليگوزيد تلخ (گنتيوپيسرين، اريتروسنتائورين، آماروگنترين)، روغن اساسي، اسيد کافئيک، اسيد پالمانتينيک، آلکالوئيد (گنتيانين)، رزين.
ویژگی ها و خواص دارویی :
طبع قنطوریون : تلخ، سرد، خشک
گياه قنطوریون خيلي تلخ است و باعث افزايش ترشحات معده مي‌شود.
- قنطوریون دگرگون‌ساز، معطر، منقبض كننده، تقويت كننده تلخ، مسهل صفرا، محرك قاعدگي، تب‌بر، تقويت كننده معده، تقويت كننده است.
- كاربرد داخلي قنطوریون : بي‌اشتهايي، باد شکم، ضعف گوارشي، اختلال گوارش، نفخ شکم، سوء هاضمه، يرقان
- براي تحريک اشتها و بهبود هاضمه نيز بسيار مفيد است.
- گياه قنطوریون گردش خون را تقويت مي‌کند و روي رگ‌هاي خوني اثري تقويت كننده دارد.
- كاربرد موضعي قنطوریون : لکه، شپش، زگيل، جراحت. برای این منظور جوشانده گياه قنطوریون را به جراحت، لکه و خال‌هاي پوست مي‌مالند.
- اين گياه به صورت جوشانده براي از بين بردن شپش سر نيز استفاده مي‌شود.
- كاربرد قنطوریون در آشپزي: از گياه قنطوریون براي تهيه ورموت و ساير ليکورهاي تلخ و گوارا استفاده مي‌شود.
فرآورده ها:
کاربرد داخلي قنطوریون به شکل چاي، تنتور و کپسول است.
روش کاشت گیاه گندم قنطوریون:
پرورش آن از طریق بذر های رسیده گیاه صورت میگیرد که برای این کار بذر ها را در اواخر اسفند تا اواسط فروردین ماه در زمین‌های سبک و نسبتاً مرطوب و دارای کود کافی می‌کارند. پس از محصول برداری آنها را فوری یا به طور طبیعی در سایه یا به طور مصنوعی در حرارت ۴۰ درجه سانتیگراد خشک می‌نمایند. پس از انجام این کار نیز آنها را به صورت بسته‌های کوچک در آورده و درون پاکت‌های کاغذی جای می‌دهند و تا عرضه به بازار دارویی آنها را در محل‌های خشک بدون رطوبت و دور از نور نگهداری می‌نمایند تا رنگ طبیعی آنها محفوظ بماند.
زمان برداشت محصول گیاه گندم قنطوریون:
زمان برداشت محصول از ماه خرداد تا آخر تابستان ادامه دارد، چون گل‌ها به تناسب شرایط محیط جغرافیایی در فاصله اردیبهشت تا مرداد ظاهر می‌گردند.
بازار گیاه گندم قنطوریون:
کشورهای عرضه کننده، بعضی از کشورهای اروپایی و آسیایی می‌باشند.
نقاط رشد و پراکنش:
در نواحی مختلف کره زمین مخصوصاً اروپا و آسیا یافت میشود. در ایران بیشتر در نواحی شمالی، منطقه البرز، اطراف تهران، بلوچستان، خراسان، کرمانشاه یافت میشود. در آذربایجان هم در هر زمین بایری می‌توان آن را دید.
محل مناسب رویش گیاه گندم قنطوریون:
نوع خودروی آن بیشتر در کنار مزارع ذرت، گندم و غلات یافت میشود.
منابع:
سایت https://golestanemoj.ir/
سایت فروشگاه اینترنتی پوپونیک (https://poponik.com/)
سایت تجسم خلاق (https://aramgroup.ir/)
سایت دکتر ساینا
ویکی پدیا (کتاب گیاهان دارویی جلد سوم – دکتر علی زرگری – ناشر مؤسسه انتشارات و چاپ تهران – چاپ ۱۳۷۱)
گل ماهور با نامهای دیگر خرگوشک یا بوصیر، دُرماهى و زرماهى نام یک سرده از تیره گل‌میمونیان است. گیاهی است با گلهای طلایی و متعلق به تیره‌ی خرگوشک با ارتفاعی که گاهی به اندازه یک انسان می‌رسد.دوران گل دهی و زمان برداشت آنها خرداد تا شهریور است.
از گونه های این گیاه که در نقاط شمالی کشور می روید می توان به دو گونه زیر اشاره کرد:
۱- گل ماهور مدیترانه ای (نام علمی: .Verbascum sinuatum L)
۲- گل ماهور اروپایی (نام علمی: Verbascum thapsus)
قسمت‌های مورد استفاده:
گل‌ها، برگ‌ها و گاهی ریشه ها
ترکیبات شیمیایی:
سرشار از کلسیم، کرومیم، کبالت، منیزیم، نیاسین، فسفر، سیلیکون، سدیم، ویتامین A و C است.
خواص دارویی و درمانی:
- استفاده از این گیاه و روغن آن از قدیم در طب سنتی برای معالجه سرماخوردگی، آنژین و برونشیت، و تسکین حالت‌های عصبی، اضطراب، اختلال‌های ضربان قلب و ناراحتی‌های معده و همچنین درد مفاصل و بهبود زخم‌ها و سوختگی رواج داشته است.
- این گیاه ناراحتی تنفسی مانند آسم، سرفه های مزمن و ذات‌الریه را درمان می‌کند و خلط آور است.
- علایم بیماری‌هایی مانند اسهال، بواسیر و عفونت مثانه را بهبود میدهد و با انگل‌ها مقابله می‌کند.
- این گل برای نرم شدن پوست آسیب دیده مفید است.
- دم کرده گلهای این گیاه تسکین دهنده قوی است و برای درمان میگرن از آن استفاده میشود.
- آب این گیاه و پودر تهیه شده از ریشه های خشک آن زگیل را از بین می‌برد.
- دم کرده آن خواب آور است.
- در از بین بردن کرم‌های روده ای موثر است.
- گزش حشرات و تاول را درمان می‌کند.
- روغن آن عفونت‌های میکروبی و بیماری‌ها را از بین می‌برد.
- عفونت ادراری را برطرف می‌کند.
- در معالجه تب یونجه موثر است.
- ترکیبی از روغن زیتون و دم کرده آن، گوش درد را درمان می کند.
مناطق رشد و پراکنش:
گل ماهور گلی است خاص در منطقه آسیا، اروپا و مدیترانه. این گیاه دارای حدود ۳۵۰ گونه در جهان است، که حدود ۴۰ گونه آن در ایران است و تعدادی از این گونه‌ها بومی ایران هستند. پراکندگی این گیاه در غرب و شمال غربی ایران بیشتر است. زیستگاه طبیعی آن در ایران، دامغان است و در غالب مناطق استپی، دامنه های کوهستانی و بیشه زارها و علف‌زارهای شهرستان دامغان می‌روید و بیشتر خاک‌های گچی شن دار و قلوه سنگ دارهای کوهستانی را ترجیح میدهد.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org)
سایت تبیان (https://article.tebyan.net/)