سامانه اطلاعات جامع فعالیت‌های
اقتصادی
خصوصیات گیاهشناسی:
ختمی شاهدانه ای گیاهیست خودرو، چندساله به ارتفاع ۱۸۰ سانتی متر و پهنای ۱۵۰ سانتی متر. خاک مطلوب این گیاه سبک (شنی)، متوسط (لوم)، سنگین می باشد. نوع گل های آن به صورت نر و ماده است.
اندامهای مورد استفاده:
برگ، ریشه، گل
مناطق رشد و پراکنش:
این گیاه در ایران در استان گلستان یافت می شود.
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
منابع:
سایت شبکه گیاهی ایران (www.netplant.ir)
فصلنامه علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران
گیاهیست یکساله
اندامهای مورد استفاده:
برگ، گل و ریشه
نقاط رشد و پراکنش:
استان گلستان: گرگان، دشت گرگان، گارک ملی گلستان
منابع:
فصلنامه علمی-پژوهشی تحقيقات گياهان دارويی و معطر ايران - استان گلستان
* اطلاعات بیشتری درباره این گیاه در منابع اطلاعاتی یافت نشد. در صورت داشتن اطلاعات بیشتر با شماره ۰۹۱۰۰۰۴۶۸۱۴ تماس حاصل فرمایید.
نام های دیگر: خردل سیاه، خردل وحشی
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه خردل بیابانی از تیره شب بو گیاهی علفی، یک ساله، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر و دارای برگ های تخم مرغی شکل و دندانه دار می باشد. مانند بسیاری از گیاهان دیگر تیره شب بو، در مزارع به حالت وحشی یافت می شود. از مشخصات آن این است که دانه های بسیار ریز، به رنگ سیاه شفاف و به تعداد بسیار زیاد در هر پایه به وجود می آورد.
خردل سیاه مناطقی با آب و هوای خنک و فصل رشد کوتاه را می پسندد. خاک مناسب خردل سیاه خاکهای ماسه ای، لومی و یا رسی با pH=۴/۹-۸/۲ است. خردل سیاه به رطوبت کافی نیاز دارد. تقریبا می تواند سایه را تحمل کند.
خواص دارویی و درمانی:
- خردل سیاه برای درمان سرماخوردگی، رماتیسم و آرتروز کاربرد دارد.
- از بذر خردل سیاه برای درمان حالت استفراغ هم استفاده می شود.
- خردل سیاه مدر بوده و در نتیجه می تواند در درمان آماس و تورم هم استفاده شود.
- بذر این گیاه اشتها آور است.
- در برخی مناطق پودر بذر را با آب گرم مخلوط می کنند تا خمیری شکل شود. این خمیر را بر روی پارچه مالیده و برای درمان ذات الریه، التهاب ریه ها، آرتروز، کمر درد و پا درد استفاده می کنند.
احتیاط:
استفاده از خردل سیاه به صورت موضعی ممکن است باعث احساس سوزش، خارش، تحریک پوستی، سوختگی و تغییر رنگ پوست شود. تنفس بذر پودر شده سبب التهاب ریه ها می شود. ممکن است خردل سیاه باعث کاهش قند خون شود. بنابراین افراد دیابتی و یا افراد مبتلا به قند خون پایین باید با احتیاط خردل سیاه مصرف کنند. خردل سیاه باعث کاهش خونریزی می شود ولی در افرادی که مبتلا به اختلالات خونی هستند باید احتیاطات لازم رعایت شود. در این مورد مقدار مصرف باید کاملا مشخص شود. خردل سیاه نباید در مقادیر زیادی مصرف شود. به دلیل نبود اطلاعات کافی درباره تاثیر خردل سیاه در دوران بارداری، در این دوران باید با احتیاط مصرف شود. خردل سیاه با آنتی بیوتیکها، داروهای ضد قارچ، ضد سرطان، ضد ویروس،ترکیبات کاهش دهنده قند خون و داروهای رقیق کننده خون تداخل دارویی دارد.
نقاط رشد و پراکنش:
گیاه خردل بیابانی در شهر های زیر یافت می شوند:
گرگان: بندر گز.
گیلان : آستارا، عمارلو ( کبوتر چاک) در ۱۸۵۰ متری.
آذربایجان: تبریز. یام ، ملایر.
لرستان: ایلام. جنوب ایران.
لار: بندرعباس تا قشم، جهرم.
خراسان: بین نیشابور و مشهد. قزوین،
منابع:
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
سایت پاکان بذر اصفهان (www.pakanbazr.com)
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است از سرده خُرفِه، یکساله با برگ‌های ضخیم آبدار سبز و لزج و گل‌های زرد یا سفید کوچک و تخم‌های سیاه ریز که خواص دارویی دارند.ساقه آن ضخیم و مفروش به‌روی زمین و مایل به سرخی و بسیار شکننده است.
خرفه پرپهن دو گونه دارد:
۱- نوع وحشی: پرپهن وحشی گیاهی است خزنده با ساقه‌های خوابیدهٔ قرمز رنگ و برگ‌های دایره‌ای گوشتی و گل‌های کوچک زرد رنگ. پرپهن وحشی علف‌هرزی است آبدار که در شرایط گرم و خشک به خوبی رشد میکند و توسط بذر و نیز در صورت مرطوب بودن خاک توسط قطعات ساقه تکثیر می‌یابد.
پرپهن خاکهای شل و غنی شنی را ترجیح می‌دهد، اما می‌تواند در دامنه گسترده‌ای از خاک‌ها و شرایط اقلیمی مختلف رشد کند. این گیاه آنقدر گوشتی است که می‌تواند پس از قطع شدن همچنان زنده بماند و حتی بذر تولید کند و به همین دلیل از بین بردن و کنترل آن بسیار دشوار است.
۲- نوع پرورشی: این نوع پرپهن ساقه‌های کلفت آبدار سرخ رنگی با بلندی ده الی چهل سانتیمتر دارد.تکثیر پرپهن از طریق کاشت بذر آن صورت می‌گیرد. بذر را مستقیماً در مزرعهٔ اصلی در ماه‌های اردیبهشت تا تیر ماه می‌کارند. خاک مزرعه باید غنی باشد و چون احتیاج به آب زیادی دارد، آبیاری آن باید مرتباً صورت گیرد.
*در ایران معمولاً پرپهن را می‌کارند.
مواد مؤثره:
برگ آن دارای ویتامین ث است.
پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان داده‌است که در پرپهن اسید چرب اومگا ۳ وجود دارد، این همان چربی معروفی است که در روغن ماهی یافت می‌شود و عامل مؤثری در کاهش کلسترول و فشار خون است.
خواص دارویی و درمانی:
طبیعت پرپهن سرد و تر است.
- قابض و مدر است،
- مسکن صفراست و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد.
- پرپهن در رفع سر درد، تسکین عطش، قطع هر نوع خونریزی، خرد کردن سنگ مثانه، کاهش سرفه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و روده‌ها و بواسیر مفید است.
- تخم پرپهن ضد کرم کدو است و عصارهٔ ساقه و برگ آن برای بیماری کبد و درد کلیه مفید است.
- برای اسهال و سوزاک و ترشحات سفید مهبل مفید است و برای بچه‌ها مسهل است.
- تصفیه کنندهٔ خون، تب بر و ضد سم است.
- در استعمال خارجی شیرهٔ گیاه یا له شده آن برای تحلیل ورم و تومور و التیام زخم‌های شدید سوختگی، بواسیر، بیماری‌های پوستی (چون خارش و جرب)، تحلیل آبسه، گزیدگی نیش حشرات، عقرب و مار گزیدگی مفید است.
موارد استفاده:
- تخم پرپهن را در شیرینی پزی برای تزیین نان برنجی و نان کشمشی و غیره بکار می‌برند.
- تخم پرپهن در ترشی نیز کاربرد دارد.
- استخراج روغن مصرفی خوراکی
مناطق رشد و پراکنش:
نوع وحشی‌اش نیز در مناطق شمالی ایران، در اطراف رشت، لاهیجان، تهران، تفرش و اراک به‌طور خودرو می‌روید و در استان‌های جنوبی از جمله استان بوشهر بعنوان یک سبزی بسیار پرکاربرد کاشته و با انواع غذاها از جمله نوعی ماهی حشینه شور آب‌نمک‌آوری شده یا ماهی نمک‌سود استفاده می‌شود.
منابع:
سایت ویکی پدیا (https://fa.wikipedia.org/)
سایت پرینس دنتال (http://princedental.ir/)
نام های این درخت در شرق گیلان، "اَربَه" یا "اربا" آستارا و تالش "آمبر "، در رامسر "خرما"، در مازندران "خرمندی" ، در کیاکلا "خرمنی" ، در رامیان "انجیرخرما"، در گرگان "اندی خرما"، "انده خرما" یا "اندوخرما" می خوانند. در آمل و نور و کجور درخت نر و ماده آن به نام های مختلف خوانده می شود درخت نر، "کهلو" یا "کلهو" و درخت ماده ، "فرمنی" یا "فرمونی" نامیده می شود.
خصوصیات گیاهشناسی:
"خرمندی" یکی از گیاهان خودرو از جنس Diospyros و بومی نواحی نیمه گرمسیری جنوب غرب آسیا و جنوب شرق اروپا است. این گیاه به صورت درختی به طول حدود ۱۵ تا ۳۰ متر وجود دارد. برگ ها براق، چرمی، تخم مرغی شکل، نوک تیز، به طول ۵ تا ۱۵ سانتیمتر و پهنای ۳ تا ۶ سانتیمتر می باشند. گل ها کوچک و به رنگ مایل به سبز بوده که طی ماه های جون تا جولای ظاهر می شوند. میوه ها از نوع سته، با گوشتی آبدار، به رنگ زرد (در زمان رسیدن) و به قطر یک تا دو سانتیمتر هستند. هر میوه دارای تعدادی بذر می باشد. این بذور دارای پوستی نازک و آندوسپرمی بسیار سخت می باشند.
حدود ۴۷۵ گونه از جنس Diospyros وجود دارد كه به صورت درخت و درختچه، همیشه سبز و یا خزان پذیر هستند. گونه D.lotus (خرمندی) به صورت خودرو و فراوان در جنگل های شمال ایران می روید. به دلیل فرم تاج جذاب و دارا بودن برگ های زیبا، براق، پهن یا سرنیزه ای شكل كه به صورت متناوب روی شاخه ها استقرار یافته اند و میوه های آبدار آن پرورش و نگهداری می شود. این گیاه دوپایه بوده و گل های نر و ماده این جنس جدا از هم بر روی شاخه های چوبی سال قبل تشكیل می شوند.
شرایط محیط رشد:
گیاهان جنس دیوسپیروس بطور كلی در مناطق گرم و مرطوب حاره و نیمه حاره و در نواحی گرمسیر خشك یافت می شوند. تحمل سرما و یخبندان را ندارد.
این گیاهان خاک های لومی و عمیق با زهکشی خوب به همراه مکان های آفتابی یا به همراه کمی سایه را برای رشد ترجیح می دهند. این درختان در زمان رشد میوه ها، باید گرمای مناسب و آفتاب کافی را به همراه پناهگاه دریافت کنند. وجود پناهگاه به ویژه در مناطقی که دارای آفتاب زودهنگام در صبح می باشند، ضروری به نظر می رسد. درخت خرمندی خاک های بسیار اسیدی و یا بسیار مرطوب یا خشک را نمی پسندد. در صورت وجود سرمای بسیار زیاد و سخت، درختان به خواب می روند.
این گیاهان دوپایه هستند اما درختان ماده می توانند در غیاب گرده افشان ها، میوه های بدون هسته تولید کنند.
درختان دارای ریشه های عمیق بوده و در نتیجه انتقال آنها مشکل می باشد.
درختان جوان یک تا دوساله باید در مقابل سرمای زمستان مورد حفاظت قرار گیرند. به بادهای خشك نیز حساس می باشند.
هرس این درختان اختصاصی و مداوم نمی باشد، بلكه منحصر به یك هرس در آغاز جابجایی، به منظور تشكیل فرم بوده و در سال های بعد از فرم گرفتن به قطع شاخه های زاید و سرشاخه های سال قبل می پردازند. در تشكیل فرم همانند سایر درختان، پس از انتقال نهال به بستر اصلی از یك متری الی ۱۲۰ سانتیمتری سطح زمین سربرداری نموده و تعداد ۳ تا ۵ شاخه انتهایی را به عنوان شاخه های اصلی یا اسكلت تشكیل دهنده درخت حفظ می نمایند.
تکثیر:
این درختان را به دو روش می توان تکثیر نمود:
۱- روش اول تکثیر از طریق کشت بذرها است. كاشت بذر بلافاصله پس از رسیده شدن بر روی گیاه مادری در هوای آزاد صورت می گیرد. در این حالت سرمای زمستانه ركود بذر را از بین می برد. بذور به مدت حدود یک تا شش ماه در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد جوانه خواهند زد.
۲ـ روش بعدی، گرفتن قلمه در تابستان از شاخه هایی است كه چوب آنها كمی سخت شده است.
خواص دارویی و درمانی:
چوب خرمندی اثر تصفیه کننده خون دارد. از میوه اش در چین به عنوان آرام کننده، استفاده درمانی به عمل می آید. برگ های آن خاصیت تب بری دارند. در نواحی مختلف گیلان: از پختن میوه رسیده گیاه، نوعی شیره با طعم مطبوع به نام دوشاب تهیه می گردد.
نقاط رشد و پراکنش:
گرگان: بندرگز، جنگل گلستان، زیارت. مازندران: کره زنگ در ۵ کیلومتری جنوب شرقی بابل، بين عباس آباد و قایم شهر در ۴۰۰ متری، پل سفید در دره تالار، تیرتاش بین شهسوار و چالوس. گیلان: ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی هشت پر، بین رشت و لاهیجان، کهدم، راه اسالم به خلخال، بين فومن و امامزاده ابراهیم. آذربایجان: نواحی کوهستانی آستارا و آسبين. در گیلان به اربه دار، در مازندران به خرمندی و پایه نر آن به کلهر موسوم است.
منابع:
سایت نارگیل (https://nargil.ir/)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
نام های دیگر: لاله داغدار، لاله خودروی، شقایق سرخ، خشخاش منثور، خشخاش بری
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه شقایق تیره خشخاش گیاهی علفی، زیبا و به ارتفاع ۲۵ تا ۹۰ سانتی متر است. برگ آن شبیه به برگ زنبق و از سه چهار عدد تا نه می باشد. برگ های آن پوشیده از کرک و دارای پهنگی منقسم به تقسیمات عمیق دندانه دار و یا قطعات نسبتا جدا از یک دیگر، مخصوصا در قسمت انتهایی ساقه است. گل آن مانند شقایق و بزرگتر از آن، بیخ آن مانند پیاز به قدر فندقی و طولانی در چند پرده، پرده درونی آن شبیه به ابریشم مطبوخ و بسیار نرم، پرده بیرونی آن سیاه، مغز آن سفید و شیرین، ساق آن به قدر چهار انگشت است.
ترکیبات شیمیایی:
گل شقایق دارای الكالوئیدی به نام رادین (rhoeadine) است. این الكالوئيد در کاسبرگ ها و هم چنین در تخمدان گل شقایق به مقدار زیادتر وجود دارد. به علاوه مواد دیگری در گل شقایق نظير اسيدرادیک (ac. rhoeadique)، اسید پاپاوریک (ac. papaveriquo)، دو ماده رنگی، اسید مکونیک، موسیلاژ، صمغ، قند و غیره یافت می شود. رادین Rheadine) Rhocadine)، الكالوئیدی به فرمول C۲۱H۲۱NO۶ و به وزن ملکولی ۳۸۳.۳۹ است و از کپسول های شقایق استخراج گردیده است. سنتز کامل آن (سنتر توتال) توسط Klotzer و همکارانش عملی شده است.
رآدین در اتانول به حالت متبلور به دست می آید. نقطه ذوب آن، گرمای ۲۵۲ – ۲۵۴ درجه است. به مقدار بسیار کم در استات اتیل و کلرور متیلن حل می شود ولی در آب، الكل، کلروفرم، بنزن و اتر غیر محلول است. اسید رادیک (Acide Rhoeadique)، به صورت گرد سفید رنگ و آمرف است. در آب و الكل حل می شود. به محلول های آبی آن اگر قلیائیات افزوده شود، رنگ بنفش ولی اگر پرکلرور آهن اضافه شود، رنگ سیاه حاصل می گردد.
اسیدهای رقیق، دم کرده آن را در حرارت به رنگ قرمز در می آورند. در حالی که همین دم کرده در مجاور قلیائیات، رنگ قهوه ای و تحت اثر اسید سولفوریک غلیظ، رنگ سبز حاصل می کند.
خواص دارویی و درمانی:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت گل شقایق خیلی سرد و خشک است.
- شادی بخش و سکرآور و خواب آور و اشتها آور و هاضم و محرک و سرخ کننده چهره است.
- دیوسکورید، جوشانده کپسول آن را در نوشیدنی، جهت رفع بی خوابی توصیه نموده است.
- برای دانه تیره خشخاش اثر ملین ملایم و برای گل های آن، اثر نرم کننده در التهاب و اورام قائل بوده است.
- در زمان Matthiol (سال ۱۵۵۴ میلادی)، مصرف پوسیون حاصل از گرد گلبرگ های شقایق برای درمان ذات الجنب معمول بوده و اطبا، شیره تازه حاصل از گلبرگ های خیس خورده در آب را برای درمان بیماری فوق موثرتر می دانسته اند.
- گل شقایق، اثر آرام بخش و نرم کننده، معرق و خلط آور دارد.
- گل شقایق در مداوای برونشیت، نزله های ششی، آنژین ها، سرفه های مقاوم، سیاه سرفه و آسم داروی مناسبی شناخته شده است. مصرف آن در تب های دانه ای و به عنوان مسکن در بیماری های سینه و هم چنین به عنوان معرق در ذات الجنب اثرات مفید ظاهر میکند.
- گلبرگ شقایق چون از طرفی به خلاف خشخاش، فاقد مرفین است و مضار آن را ندارد از طرفی دیگر دارای بعضی از اثرات درمانی خشخاش ولی به نحو ضعیف تر است، از این جهت قرون قبل آن را جانشین تریاک، در بیماری های اطفال می دانسته اند.
- پزشکان قرون قبل مانند Bulduc در سال ۱۷۱۲، شیره کپسول شقایق را به مقدار ۰.۱۰ تا ۰.۲۰ گرم، به جای تریاک در بیماری ها به کار می برده اند به علاوه از تجارب خود به این نتیجه رسیده بودند که جوشانده ۱۲ کپسول شقایق، اثری مشابه یک کپسول خشخاش ولی به نحو ضعیف تر در مداوای بعضی از بیماری ها دارد. از این جهت مصرف آن در رفع بی خوابی اطفال و اشخاص مسن و همچنین کسانی که در مقابل مصرف تریاک حساسیت دارند و یا مواد مخدر در آن ها کیفیت آنافیلاکسی (anaphylaxie) ایجاد می نماید، همواره مورد قبول و تایید دانشمندان مختلف بوده است.
- برای گلبرگ های شقایق ، مصارف دیگری نیز توسط پزشکان و دانشمندان مختلف با توجه به صفاتی که این گیاه دارد، ذکر گردیده است چنان که Celse، مصرف حب آن را که از جوشاندن گیاه کامل در نوشیدنی و تغلیظ آن، به دست آمده باشد در رفع درد گوش و جلوگیری از دیسانتری های ساده موثر می دانسته است.
نقاط رشد و پراکنش:
در مزارع، اماکن سایه دار، دشت ها، نواحی کم درخت جنگل ها و دامنه های کم ارتفاع کوهستانی می روید. پراکندگی آن به صورتی است که در غالب نواحی کره زمین یافت می شود.
گرگان: گنبد قابوس. گیلان: لاهیجان، رودبار، آذربایجان: دشت مرغان، تبریز، بختیاری، خوزستان: بین شوش و دهلوران، بین هفت تپه و اهواز،چهار محال و بختیاری، کرمان: بم در ارتفاعات ۹۰۰ متری. باید توجه داشت که به گل شقایق، گلبرگ های چند نوع Papaver زیر که بعضی از آن ها ظاهری کاملا شبیه به آن دارند، افزوده نگردد.
منابع:
سایت پیک شفا (www.peykshafa.ir)
سایت آیدانا (https://aydana.com/)
خصوصیات گیاهشناسی:
ارتفاع گیاه خشخاش هرز به نیم متر می رسد و فرم رشد یکساله دارد. این گیاه برای رشد نیاز به آفتاب کامل دارد و رطوبت نیز به اندازه کافی نیاز دارد. این گیاه خودگرده افشان است و دو نوع گل نر و ماده را دارد و معمولاً زنبورها، مگس ها و سوسک ها گرده افشانی این گل را انجام می دهند. ساقهٔ آن منشعب و در بخش‌هاى پائين کرک‌دار است و تراکم کرک‌ها در بخش‌هاى بالائى کمتر است. برگ‌هاى اين گياه دمبرگ‌دار، در بخش‌هائى از طول ساقه بدون دمبرگ، ساده يا دوشانه‌اي، با قطعات سرنيزه‌اى شکل تا باريک و پوشيده از کرک‌هاى نرم و خوابيده هستند.گل‌ها به رنگ قرمز روشن، گاهى توأم با لکّه‌هاى سياه‌رنگ بوده و نسبتاً بزرگ هستند. گلبرگ‌هاى اين گياه مدوّر، کاسهٔ گل پوشيده از کرک‌هاى تار مانند، بساک‌هاى پرچم بنفش رنگ و دمگل‌ها به‌طور متراکم پوشيده از کرک هستند.
ميوهٔ اين گونه کپسول، چماقى شکل، طول آن چندين برابر عرض و بدون پرز مى‌باشد. بذرها کليوى شکل، به طول تقريبى ۷/۰ تا ۸/۰ ميلى‌متر به رنگ ارغوانى متمايل به سياه و داراى سطحى مشبک شبيه کندوى زنبور است. هر گياه قادر است حدود ۱۸،۰۰۰ بذر توليد کند.
موسم گلدهى اين گياه ارديبهشت تا خردادماه است.
اندام مورد استفاده:
قسمت مصرفی این گیاه شیرابه است و به صورت خوراکی مصرف می شود.
خواص دارویی و درمانی:
- به عنوان یک مسکن قوی در بین مردم ایران کاربرد دارد.
- برای درمان زنبور گزیدگی به کار می رود، همچنین در درمان عقرب گزیدگی نیز مفید است.
نقاط رشد و پراکنش:
اين علف هرز بيشتر در زمين‌هاى خشک و باير مشاهده مى‌شود و خاک‌هاى لومى و حاصلخيز را ترجيح داده و معمولاً در زمين‌هائى با بافت سنگين و آهکى رشد مى‌کنند. اين گونه در مراتع و مزارع غلاّت به‌عنوان علف هرز مى‌رويد.
منابع:
سایت نارگیل (https://nargil.ir/)
سایت ویستا (https://vista.ir/)
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاهی است علفی، پیچک دار، برگ های آن دارای ۲ برگچه باریک دراز و نوک تیز است. گل های آن به رنگ سبز مایل به سفید و یا مایل به زرد و یا مایل به قرمز است. گل‌های سفید معمولاً در مدیترانه و گل‌های آبی در جنوب شرق آسیا یافت می‌شوند. در هندوستان، نپال، پاکستان، اغلب گل‌ها آبی رنگ و تا حدودی گل‌های قرمز یافت می‌شود. در بنگلادش علاوه بر این موارد می‌توان گیاهانی با گل‌های صورتی نیز مشاهده کرد. در فرانسه خلر با گل‌های سفید و آبی نیز دیده می‌شود. میوه آن به شکل غلاف باقلا که دانه های خلر در آن قرار دارد. دانه ها به ابعاد ۷ -۱۲ در ۵-۹ میلی متر شبیه نخود صاف می باشد.خلر سیستم راست ریشه‌ای قوی و توسعه یافته‌ای دارد.
از این گیاه یک نوع در ایران برای تهیه دانه و علوفه کشت می‌شود. در آمریکا انواع خلر را مخلوط با یولاف برای تهیه علوفه کشت می‌کنند.
ورود بقولات علوفه‌ای از جمله «خلر» در چرخه تناوب زراعی، علاوه بر مزایای کنترل فرسایش خاک، تثبیت بیولوژیکی نیتروژن، افزایش مواد آلی و کنترل علف‌های هرز و استفاده از کود سبز حاصل از این گیاه موجب افزایش بهره‌وری محصولات و گیاهان در کشت بعدی می‌شود.
کشت مخلوط، به کشت و پرورش همزمـان دو یـا چنـد محصول زراعی بدون در نظرگرفتن آرایش ردیفی مجزا اطـلاق می‌شود. بذرهای گیاهان در این روش می‌توانند به صورت مجزا یا مخلوط کاشته شوند. در این نظام کشت، رشد محـصولات با یکدیگر انجـام و برداشـت نیـز بـه طـور هـمزمـان صـورت می‌گیرد.
ترکیبات شیمیایی:
در دانه خلر یک ماده عامل سمی وجود دارد که احتمالا یک ملح اسیدی فیتیک اسید است. از دانه خلر یک اسید آمینه جدا شده است و به علاوه مطالعات نشان می دهد که سمیت دانه در برخی موارد محسوس نیست. در دانه خلر در حدود ۳۰ درصد مواد نشاسته ای، ۳ درصد مواد قندی، ۲ درصد مواد چربی، بتائین و کولین و ترکیباتی به نام لاتیرین است.
خواص دارویی و درمانی:
خلر از نظر طبیعت سرد و خشک است.
- روغن دانه گیاه مسهل خیلی قوی و در مورد برخی مزاج ها خطرناک و ایجاد ناراحتی و عکس العمل شدید می کند.
- خوردن پخته دانه آن با عسل برای تسکین سرفه، درد سینه، صاف کردن ریه، تحلیل اخلاط، دفع فضولات از روده ها، ازدیاد ترشح شیر و ادرار مفید است و قاعده آور می باشد.
عوارض:
دانه های تیره رنگ آن مسمومیت ایجاد می کند و این مسمومیت از خلر به لاتیریسم معروف است. این مسمومیت در اسب بیشتر ولی در کبوتر خیلی کم است. عوارض لاتیریسم در اثر تغذیه دراز مدت از آرد و دانه های این گیاه به ویژه دانه های تیره رنگ ایجاد می شود و در اغلب موارد موجب فلج اعضای اسافل بدن و عدم انقباض ماهیچه ها همراه با درد شدیدی ست. به طوری که حرکت مشکل می شود و موجب کمردرد و خروج غیر ارادی ادرار می شود.
همچنین باید توجه داشت که خلر مضر اعصاب است و خوردن خام آن ایجاد سردرد می کند. خصوصا نوع تیره که به هندی به آن کساری می گویند.
نقاط رشد و پراکنش:
این گیاه در هند در دره پنجاب در اوتار پاراداش انتشار دارد. در ایران در فارس، کرمان در کوه هراز، کوه نصر، در مکران، ایران شهر، اصفهان، تهران، خرم آباد، آذربایجان، مشکین شهر و در کرمانشاه در بیستون می روید و کاشته می شود. در افغانستان نیز می روید و کاشته می شود.
منابع:
سایت تابناک (www.tabnak.ir)
سایت ایسنا (www.isna.ir)
خصوصیات گیاهشناسی:
خلر جنگلی گیاهی علفی، پایا، بی کرک و دارای ساقه قائم، ساده و زاویه دار از تیره پروانه واران است. برگ هایی مرکب از ۲ تا ۴ زوج برگچه دراز، بیضوی و نوک تیز دارد. از مشخصات آن این است که بر خلاف گیاه Lathyrus tuberosus، عاری از پیچک می باشد. گل های آن درشت، به رنگ ارغوانی زیبا، مجتمع به صورت خوشه و دارای حالت آویخته است.
در جنگل های کم درخت، مخصوصا اگر جنس زمین آهکی باشد، در اردیبهست تا تیرماه گل می دهد.
قسمت مورد استفاده گیاه:
ریزوم آن است.
خواص درمانی و دارویی:
- ساقه زیرزمینی گیاه خلر جنگلی دارای اثر قابض است.
- گرد ریزوم خشک شده آن بر روی زخم و اولسرها جهت درمان آن ها، اثر داده می شود.
- از آرد دانه آن، در گذشته نوعی ضماد نرم کننده تهیه می شده است.
نقاط رشد و پراکنش:
نواحی شمالی ایران: کندوان، پل زنگوله، داماش در ۱۷۰۰ متری. گیلان: ارتفاعات ۵۰۰ – ۷۰۰ متری هرزویل، امام زاده ابراهیم در ۸۰۰ – ۹۰۰ متری.
منابع:
سایت آیدانا (https://aydana.com/)